Giải Nobel văn học 2013

(QNO) - Giải thưởng Nobel Văn học 2013 được trao cho nữ nhà văn Canada, bà Alice Munro, người được mệnh danh là “bậc thầy của dòng văn học đương đại ở thể loại truyện ngắn”.

Nữ nhà văn đoạt giải Nobel văn học 2013 Alice Munro.

Tài năng của bà được ví như một Anton Pavlovich Chekhov hiện đại (nhà viết kịch người Nga nổi tiếng ở thể loại truyện ngắn không đối thủ trên văn đàn thế giới của thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20). Đây là lần thứ 13 trong lịch sử 112 năm của giải Nobel vinh danh nhà văn nữ. Truyện của Munro nêu bật khác biệt giữa tuổi trẻ của bà ở Wingham, một thị trấn bảo thủ phía tây Thủ đô Toronto (Canada) và những câu truyện kể của bà thường đặt trong những môi trường nơi có những xung đột xã hội và đạo đức giữa các thế hệ. Nhà văn được tôn vinh với các công trình mang phong cách chủ nghĩa tâm lý hiện thực rõ ràng. Với văn phong trong sáng và tinh tế, Alice Munro từ nhiều năm qua vẫn được xem là triển vọng cho giải Nobel. Trong mùa Nobel năm nay, bà được xem là một trong ba ứng viên nặng ký nhất trong số 48 nhà văn được Ủy ban Nobel Thụy Điển quan tâm.

Trong lời tuyên bố trao giải, Peter Englund- thư ký thường trực Viện Hàn lâm Thụy Điển đã gọi Alice Munro - tác giả cuốn “Runaway” (Trốn chạy) là nữ hoàng của truyện ngắn đương đại và là một con người nhỏ bé nhưng có những cảm nhận vô cùng sâu sắc. Giải thưởng cao quý là sự đền đáp xứng đáng với bà Munro sau hơn 6 thập niên cầm bút. Truyện ngắn “Trốn chạy” của Alice Munro xoay quanh nhân vật người thiếu phụ không thể chạy trốn khỏi chồng, dù cô những tưởng đó là điều mình mong muốn. Câu chuyện từng bước xây dựng hình ảnh một cô gái bị mắc kẹt trong một cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Nỗi buồn dần tích tụ trở thành niềm tuyệt vọng cho đến lúc cô gái quyết định bỏ trốn.

Nữ nhà văn phát biểu:  “Tôi biết mình có trong danh sách ứng viên, nhưng chẳng bao giờ nghĩ sẽ thắng. Tôi thật sự hạnh phúc khi biết rằng giải thưởng làm người ta chú ý hơn tới văn học Canada”. Bà Alice Munro sinh năm 1931 tại bang Ontario, Canada.  Bà được học bổng để vào Đại học Western Ontario, ngành báo chí. Nhưng bà bỏ học để cưới một sinh viên khác, James Munro, có ba con và làm bà nội trợ. Sang tuổi 30, bà trở nên u uất đến mức không thể viết nổi một câu đầy đủ. Năm 1963, bà cùng chồng mở một tiệm sách. Tài năng viết văn của bà bắt đầu nảy nở nhưng cuộc hôn nhân lại đổ vỡ. Tuyển tập đầu tiên của bà ra mắt năm 1968 mang tựa đề Dance of the Happy Shades (Vũ điệu của những chiếc bóng hạnh phúc) đã đoạt giải thưởng quan trọng nhất trên văn đàn Canada, Prix du Gouverneur général. Năm 2009, bà từng nhận được giải thưởng văn học uy tín Man Booker International Prize - một giải thưởng văn học quốc tế dành cho những nhà văn sáng tác bằng tiếng Anh. Bà cũng đã 3 lần giành được giải thưởng Governor General’s Award - giải thưởng của Chính phủ Canada nhằm tôn vinh các tài năng lớn trong các lĩnh vực văn hóa - nghệ thuật - xã hội - hàn lâm. Tuy vậy, trong một cuộc phỏng vấn vào năm 2012, bà trả lời tờ New Yorker (Mỹ) rằng đã viết truyện ngắn khi còn rất trẻ. Truyện ngắn đầu tiên của bà xuất hiện năm 1950 mang tên “Kích thước của cái bóng” khi đang là sinh viên.

Những tâp truyện ngắn xuất sắc và nổi tiếng của  Alice Munro được Ban tổ chức giải Nobel Văn học năm nay liệt kê như  Who Do You Think You Are? (Anh nghĩ anh là ai - 1978), The Moon of Jupiter (Mặt Trăng của sao Mộc - 1982), Runaway (Trốn chạy - 2004, đã xuất bản tại Việt Nam), The View from Castle Rock (Điểm nhìn từ lâu đài đá - 2006) và Too Much Happiness (Quá nhiều hạnh phúc - 2009).

KIM OANH