Giải phóng mặt bằng quốc lộ 1: Giai đoạn nước rút

Khối lượng lớn công việc kê khai, kiểm đếm, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (BT, HT, TĐC) còn tồn đọng nhiều. Vì thế, công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) phục vụ dự án mở rộng quốc lộ (QL) 1 qua địa bàn tỉnh cần có bước đột phá để kịp hoàn thành trong tháng 5 theo như sự chỉ đạo của Chính phủ.

“Nhích” từng bước

Trên địa bàn Quảng Nam đang triển khai đồng thời 2 dự án thành phần mở rộng QL 1 theo hình thức BOT (đầu tư, kinh doanh, chuyển giao), bao gồm dự án thành phần 1, đoạn km947 - km987 và dự án thành phần 2, đoạn km987 - km1027. Trong đó, dự án thành phần 2 có tổng chiều dài đầu tư xây dựng khoảng 27,7km (trong đô thị có mặt cắt rộng 25,5m là 13,7km, ngoài đô thị có mặt cắt rộng 20,5m là 14km) đi qua Phú Ninh, Tam Kỳ, Núi Thành. Riêng đoạn km989+432 - km990+200 dài 0,768km qua Tam Kỳ với mặt cắt rộng 25,5m, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) thống nhất cho tỉnh triển khai đầu tư theo mặt cắt quy hoạch rộng 52m. Số diện tích đất phải thu hồi khoảng 88,36ha; có 3.310 hộ dân bị ảnh hưởng với 141 hộ cần bố trí TĐC tập trung. Dự án thành phần 1 có tổng chiều dài đầu tư xây dựng khoảng 29,3km (trong đô thị có mặt cắt rộng 20,5m là 4,1km, ngoài đô thị có mặt cắt rộng 16,5m là 25,2km) qua địa bàn Duy Xuyên, Quế Sơn, Thăng Bình, Phú Ninh. Số diện tích đất phải thu hồi khoảng 75,93ha; 2.726 hộ dân bị ảnh hưởng với 12 hộ bố trí TĐC.

Khu vực ngã ba Kỳ Lý chưa thể giải phóng mặt bằng xong. Ảnh: C.T

Phục vụ cho việc mở rộng, các địa phương có dự án đi qua đã có nhiều nỗ lực, cố gắng và linh hoạt trong GPMB nhưng nhìn chung tiến độ vẫn chưa đáp ứng yêu cầu đề ra. Ông Lê Văn Sinh - Trưởng phòng Quản lý hạ tầng (Sở GTVT), Tổ trưởng tổ giúp việc Ban Chỉ đạo GPMB dự án mở rộng QL 1 cho biết, dự án thành phần 2 tính đến ngày 30.4 còn 53 hộ ở Núi Thành chưa được kê khai, kiểm đếm (gồm cả TĐC). Cũng tại Núi Thành, 774 hộ chưa phê duyệt xong phương án BT, HT, TĐC. Qua hơn một năm thực hiện, các địa phương mới bàn giao được 68,05/88,36ha đất phải thu hồi (77%), tính theo chiều dài đạt 21,53/27,7km (77,7%), tính theo số hộ dân đạt 2.051/3.310 hộ. Phú Ninh thực hiện GPMB chiều dài chỉ có 2,258km; song hiện còn lại khoảng 170m đoạn ngã ba Kỳ Lý chưa hoàn thành. Huyện Núi Thành cũng mới bàn giao được18,5km/24,5km.

So với dự án thành phần 2, công tác GPMB phục vụ xây dựng mở rộng dự án thành phần 1 tuy triển khai sau nhưng có thuận lợi là mặt cắt hẹp, ít ảnh hưởng đến dân cư. Hơn nữa, áp lực TĐC không lớn khi chỉ có 12 hộ ở Thăng Bình cần nơi ở mới và huyện đang lên kế hoạch bố trí vào các khu dân cư sẵn có trên địa bàn. Nhưng theo ông Lê Văn Sinh, các địa phương mới thực hiện kê khai, kiểm đếm được 1.596/2.726 hộ bị ảnh hưởng (58,5% so với yêu cầu); phê duyệt phương án BT, HT, TĐC cho 305 hộ (đạt 11,1%). Đến ngày 30.4, bàn giao được 42,30ha đất phải thu hồi (đạt  55,7%), tính theo chiều dài đạt 17,31km (đạt 61,4%), song tính theo số hộ dân mới xong 798 hộ. Đặc biệt, diện tích đất thổ cư bàn giao vỏn vẹn được 0,15/8,03ha phải thu hồi, tương ứng 1,9% so với yêu cầu của dự án.

Liệu xong trong tháng 5?

Số liệu tổng hợp của Ban Chỉ đạo GPMB dự án mở rộng QL 1 tỉnh cho thấy, khối lượng công việc kê khai, kiểm đếm, phê duyệt phương án BT, HT, TĐC hiện nay còn rất lớn. Đáng lưu ý là tiến độ phê duyệt phương án, xây dựng các khu TĐC tập trung ở dự án thành phần 2 diễn ra chậm (trừ Tam Kỳ) khi mới xong 50/141 hộ dân. Phú Ninh có 28 hộ TĐC, huyện đang tiến hành san lấp mặt bằng thi công xây dựng công trình khu dân cư Hòa Tây, bốc thăm phân lô bố trí cho các hộ nhân dân bị giải tỏa trắng tại xã Tam An; còn ở xã Tam Đàn mới trình phương án phân lô chi tiết. Khu vực Núi Thành có 98 hộ phải bố trí nơi ở mới nhưng còn tới 91 hộ chưa phê duyệt xong phương án TĐC. Ngoài việc bố trí một số vào các khu TĐC sẵn có, địa phương khảo sát lựa chọn vị trí xây dựng 1 khu TĐC tại xã Tam Xuân 2, tuy nhiên chưa triển khai thực hiện các bước tiếp theo. Liệu tỉnh ta có hoàn thành công tác GPMB của cả 2 dự án thành phần mở rộng QL 1 trong tháng 5 năm nay, để bàn giao cho chủ đầu tư và nhà thầu thi công theo như sự chỉ đạo của Chính phủ vẫn đang là câu hỏi khó.

Có thể thấy, khối lượng GPMB ở một số huyện còn lại nhiều và phức tạp, nhất là việc xác nhận nguồn gốc sử dụng đất, kiểm kê áp giá, chi trả tiền cho dân. Đứng trước thực trạng đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đinh Văn Thu yêu cầu các ngành, các địa phương phải tập trung mở đợt thi đua nước rút. Động viên cán bộ, công chức, viên chức làm luôn cả ngày thứ Bảy, Chủ nhật, ngày lễ để đẩy nhanh tiến độ thực hiện, kịp hoàn thành, bàn giao toàn bộ mặt bằng của các dự án trong cuối tháng 5 theo chỉ đạo của Chính phủ. UBND các huyện bổ sung, tăng cường thêm lực lượng cho Trung tâm Phát triển quỹ đất và các cơ quan chuyên môn liên quan cấp huyện để hỗ trợ các xã, thị trấn xác nhận nguồn gốc đất; tiến hành kiểm kê, lập thủ tục thu hồi đất, áp giá, hoàn chỉnh phương án bồi thường, GPMB đối với các hộ còn lại trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, chi trả tiền cho dân.

Một vướng mắc phát sinh khác có thể gây ảnh hưởng tâm lý không tốt đến các hộ dân bị ảnh hưởng trước khi đưa ra quyết định bàn giao mặt bằng là tình trạng nứt, sụt lún nhà cửa trong quá trình nhà thầu thi công đoạn qua khu dân cư đông đúc khiến bà con bức xúc và có ý kiến phản ảnh. Về vấn đề trên, lãnh đạo UBND tỉnh chỉ đạo nhà đầu tư các dự án và nhà thầu phải phối hợp với đơn vị bảo hiểm và UBND các xã, thị trấn tổ chức họp, công khai, giải thích cho nhân dân hiểu mà ủng hộ, tạo điều kiện đơn vị thi công thực thi nhiệm vụ. Trường hợp bà con không đồng tình, nhà đầu tư và nhà thầu phải hợp đồng với đơn vị tư vấn kiểm định của Sở Xây dựng nhằm xác định phạm vi bị ảnh hưởng chấn động, đo đạc hiện trạng và lập dự trù kinh phí khắc phục, làm cơ sở ký quỹ hoặc bảo lãnh để thực hiện.

CÔNG TÚ