Giải thưởng văn học quốc tế Booker 2022

Tác phẩm mang lại chiến thắng của nữ văn sĩ Geetanjali Shree có tên là Tomb of Sand (tạm dịch: Mộ cát), kể về một phụ nữ 80 tuổi bị trầm cảm sau khi chồng bà qua đời, quyết định đi đến Pakistan để đối mặt với những tổn thương chưa thể giải quyết từ thời niên thiếu của bà.

Vượt qua mọi biên giới, ranh giới để khẳng định bản lĩnh con người thông qua hình tượng Ma Ji, hay Badi Ammi trong tiểu thuyết không thể nào quên.

Giải thưởng văn học quốc tế Booker, tiền thân là giải thưởng văn học quốc tế Man Booker được thành lập năm 2004 và được trao hai năm một lần. Nhưng kể từ năm 2016, giải thưởng được trao hằng năm cho các tiểu thuyết tiếng nước ngoài được dịch sang tiếng Anh hay nhất, xuất bản tại Anh hoặc Ireland trong năm đó. Giải thưởng chia đều cho tác giả và dịch giả của tác phẩm đoạt giải, trị giá 50.000 bảng Anh.

Tác phẩm lấy bối cảnh miền bắc Ấn Độ vào năm 1947. Đây cũng là cuốn tiểu thuyết đầu tiên của nhà văn Geetanjali Shree được xuất bản tại Anh.

Tác phẩm lần đầu ra mắt công chúng bằng tiếng Hindi vào năm 2018, sau đó bằng tiếng Anh vào tháng 8.2021 của nhà xuất bản Tilted Axis Press.

Ngoài ra, Tomb of Sand là cuốn tiểu thuyết đầu tiên được dịch từ tiếng Hindi đoạt giải thưởng văn học quốc tế Booker vinh danh cho đến nay.

Cuốn sách Tomb of Sand được dịch giả người Mỹ Daisy Rockwell dịch từ tiếng Hindi sang tiếng Anh. Do vậy, tác giả và dịch giả của cuốn tiểu thuyết này cùng chia sẻ giải thưởng trị giá 50.000 bảng Anh (gần 1,5 tỷ đồng).

Điều thú vị là khi nhà văn Geetanjali Shree đến London (Anh) để nhận giải thì cũng là lần đầu tiên bà trực tiếp gặp và giao lưu với dịch giả Daisy Rockwell. Bà Geetanjali Shree hiện sống và làm việc tại New Delhi. Trong khi dịch giả Daisy Rockwell (sinh năm 1969) sống ở tiểu bang Vermont, Mỹ.

Ngay sau khi nhận giải vào ngày 27.5 vừa qua tại London, nhà văn Geetanjali Shree phát biểu: “Tôi chưa bao giờ mơ đến Booker, tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình có thể. Thật là một sự công nhận to lớn. Tôi ngạc nhiên, vui mừng, vinh dự”.

Tiểu thuyết gia Geetanjali Shree cho biết, sự công nhận của giải thưởng này mang lại tầm nhìn rộng lớn hơn cho toàn bộ thế giới về văn học tiếng Hindi nói riêng và văn học Ấn Độ nói chung.

Nhà văn, dịch giả văn học người Ireland và là Chủ tịch giải thưởng văn học quốc tế Booker 2022 Frank Wynne nhận xét: “Tomb of Sand là cuốn tiểu thuyết hấp dẫn, có yếu tố hài hước nhẹ nhàng, là bản giao hưởng vui vẻ với cách chơi chữ hoa mỹ, một cuốn tiểu thuyết không thể cưỡng lại”.

Mới chỉ khoảng 12 giờ kể từ khi nhà văn Geetanjali Shree thắng giải văn học quốc tế Booker, cuốn tiểu thuyết thắng giải bản gốc tiếng Hindi là Ret Samadhi đứng đầu danh sách bán chạy nhất Amazon Ấn Độ trong khi tác phẩm Tomb of Sand (bằng tiếng Anh) đứng thứ hai. Giải thưởng đưa cuốn tiểu thuyết này trở thành tâm điểm chú ý, ở cả thị trường Ấn Độ và toàn cầu.

Sinh năm 1957 tại huyện Mainpuri, miền bắc của bang Uttar Pradesh (Ấn Độ), nhà văn Geetanjali Shree tên thật là Geetanjali Pandey. Bà có ba tiểu thuyết và một số tuyển tập truyện ngắn, trong đó có những tác phẩm được dịch sang tiếng Anh, Pháp, Đức, Serbia và Hàn Quốc.

Dịch giả Daisy Rockwell gọi đây là một trong những tác phẩm khó nhất mà bà từng dịch vì cách sử dụng ngôn ngữ độc đáo của tác giả Geetanjali Shree. Tuy nhiên, phần chuyển ngữ của dịch giả Daisy Rockwell được đánh giá là giữ được nguyên vẹn lối chơi chữ và âm sắc của tiếng Hindi trong bản gốc.