Giáo dục và hướng nghiệp

Cứ vào đầu năm, học sinh (HS) khối 12 lại lo lắng về việc chọn ngành, trường để đăng ký tuyển sinh đại học, cao đẳng. Lo lắng của HS cũng là nỗi băn khoăn và lo lắng của các bậc phụ huynh với con số hơn 225 nghìn cử nhân, thạc sĩ bị thất nghiệp... Có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân chính là tính không hiệu quả của hệ thống giáo dục hiện thời không thể thay đổi đủ nhanh để gắn kết với hướng nghiệp, đáp ứng cho nhu cầu của thị trường việc làm.

Trên thực tế, chỉ một số ít HS lớp 12 đã có định hướng, chuẩn bị khối thi và trường dự kiến sẽ học, số đông khác thường không biết phải thi vào trường nào hoặc học ngành gì. Trong khi đó, sự chia sẻ, hướng nghiệp của gia đình và nhà trường còn hạn chế. Đối với nhà trường, sự sâu sát có vẻ “càng ngày càng ít đi”, trong khi giáo viên nếu thực sự quan tâm đến HS, họ có thể biết tương đối chính xác khả năng và thiên hướng của học trò mình để đưa ra những lời khuyên chính xác nhất.

Đối với gia đình, xác định “giáo dục đại học là đầu tư vào tương lai của con bạn” nên bố mẹ không nên đưa ra quyết định “một mình”. Là bố mẹ, bạn cần thảo luận với con bạn về việc nên vào trường nào, nên học lĩnh vực gì, và nghề nào sẽ là tốt nhất cho chúng dựa trên một số sự kiện và dữ liệu. Chẳng hạn, cùng khảo sát đại học nào có danh tiếng tốt, chương trình được tổ chức tốt và các thầy, các khoa có chất lượng. Qua đó, tìm ra chương trình đào tạo để xác định liệu trường có chương trình đào tạo hiện đại nhất hay không. Dựa trên những yếu tố này, bạn và con bạn cần thảo luận lĩnh vực học tập nào sẽ là phù hợp cho chúng mà có thể đem lại kết quả tốt nhất. Đây là những yếu tố xác định ra nghề nghiệp của con bạn, việc làm của chúng, cuộc sống và tương lai của chúng. Lựa chọn đại học đúng, lĩnh vực học tập đúng, chương trình đào tạo đúng là không dễ nên cần phải để dành thời gian cùng nhau đưa ra quyết định  giữa bố mẹ và con cái.

Bên cạnh đó, xu hướng học theo bạn đeo đuổi các ngành “hot”,“thời thượng” lại khá phổ biến nên nếu các HS được hướng dẫn, định hướng nghề nghiệp rõ ràng thì việc ảnh hưởng lẫn nhau sẽ giúp HS càng dễ chọn nghề, chọn trường hơn. Chính vì vậy, ngành giáo dục, địa phương, các trường đại học, cao đẳng và các doanh nghiệp, nhất là bậc phụ huynh cần sớm chủ động triển khai tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho HS ngay từ đầu cấp THPT chứ không chỉ đợi đến học kỳ II của năm lớp 12 mới thực hiện. Có như vậy mới tránh được tình trạng xã hội khan hiếm thợ lành nghề trong khi các trường lại đào tạo ra quá nhiều “thầy”…

THU CÚC