Cá liệt dễ nấu, dễ ngon. Ngoài canh cá liệt nấu thơm cà phổ biến, chịu khó chế biến, các bà các mẹ sẽ có thêm món chả cá liệt chấm mắm ớt ăn với cơm nóng hay đãi cả nhà món bún chả cá liệt ấm bụng ngày mưa.
Mùa nào thức nấy, ở vùng biển quê tôi, hễ vào mùa mưa thì cá liệt sinh sôi nhiều. Cá liệt thường góp mặt vào bữa ăn của nhiều gia đình với món canh chua, nên người miền biển mới nói: “Cá liệt mà nấu canh chua/ Anh thương em đấy quê mùa vẫn thương”.
Mỗi sớm đi biển về, tôi ghé lại mấy thuyền cá đợi ngư dân gỡ lưới, mua nhúm cá liệt tươi ngon về nấu. Có hôm nấu canh chua ngán quá, tôi chuyển sang làm món chả cá liệt chiên giòn.
Họ cá liệt nhiều loại: liệt búa, liệt bầu, liệt chỉ vàng, liệt nhớt... Nhà tôi thường chọn loại cá liệt bầu để làm chả. Thịt cá trắng, béo ngậy, thơm vị thanh tao, mặn mà của biển khơi, vị chả chiên lên sẽ ngon lạ ngon lùng.
Cá mua về phải cắt bỏ phần đầu, loại bỏ ruột và vây, rửa sạch rồi để cho thiệt ráo nước. Tiếp đó, trộn hành, tỏi băm nhỏ, bột nghệ, tiêu, muối, đường để ướp cá thật thấm. Ướp cá đủ thời gian thì mang ra xay lần thứ nhất. Cấp đông trong ngăn đá khoảng hai tiếng đồng hồ, sau đó lấy cá ra xay lần hai để cá được xay nhuyễn mịn, không lợn cợn xương.
Nhận thấy chả cá đã mịn, dùng muỗng gỗ quết chả, quết càng kỹ thì chả cá càng dai, gia vị ướp vào vì thế cũng thấm đượm. Cuối cùng là khâu nặn cá thành những viên tròn hoặc dẹp, đun chảo dầu cho nóng, thả từng viên chả cá vào đợi đến khi chín, có màu vàng, ấn viên chả có độ giòn nhất định thì gắp ra để trên mặt giấy thấm dầu.
Món chả cá liệt chiên giòn phải chấm với mắm ớt tỏi có vắt lát chanh và thêm muỗng đường. Trời mưa lích rích ngoài hiên, dọn mâm cơm ăn với chả cá liệt chấm mắm thì đúng điệu. Hoặc nếu bọn trẻ thích có thể làm món bún chả. Thơm, cà chua rửa sạch xắt lát và bổ múi cau, rau mùi xắt nhỏ.
Khử dầu phụng với củ nén đập dập cho thơm, thả ít cà chua, thơm xào để lấy màu rồi đổ nước sôi vào. Tiếp theo cho chả cá liệt đã chiên vàng vào nồi rồi nước dùng, nêm nếm gia vị vừa ăn, thêm rau mùi tắt bếp. Trời lạnh, thưởng thức tô bún chả cá liệt nóng hổi cùng gia đình, hạnh phúc thật giản dị.
Má tôi nói: “Món chả cá liệt, biến tấu kiểu gì ăn cũng thấy ngon. Cá nhỏ mà cho vị béo rất dễ nhận ra tên cá, dễ nhớ món ăn khi mùa mưa kéo về”. Còn tôi, khi đã thành thục cách làm chả cá liệt, mà đặc biệt là loại cá liệt bầu, tranh thủ còn mùa tôi lại mua cá về ướp, xay, quết chả biếu người này người nọ. Trao đi món ăn mình thích và tâm huyết làm nên, tôi thấy lòng vui sướng ngập tràn.
Mùa mưa vẫn còn đó, các bạn có dịp ghé mấy nẻo chợ miền biển thì hãy mua cá liệt về làm chả cá. Chắc chắn, khi thưởng thức bạn sẽ thích, biết đâu khi đã hết mùa mưa bạn sẽ thấy nhớ nhung món ăn dân dã này.