Giữ cát vùng giáp ranh

Tình trạng khai thác cát trái phép tại khu vực giáp ranh giữa 3 xã Tam Đàn, Tam An và Tam Phước (Phú Ninh) là nguyên nhân gây sạt lở nhiều diện tích đất sản xuất của người dân.

Người dân sử dụng bè gỗ thô sơ để vận chuyển cát dưới suối nên việc xử lý gặp khó khăn. Ảnh: V.C

Khổ vì “sa tặc”

Gia đình ông Lê Duy Linh ở thôn An Mỹ 2 (Tam An) sinh sống và sản xuất cạnh khu vực suối Trà Thai, đoạn giáp ranh với thôn Trung Định (Tam Đàn). Gia đình ông canh tác khoảng 7 sào đất trên cánh đồng thôn An Mỹ 2 nhưng gần một nửa diện tích đã bị sạt lở, nguyên nhân chính được cho là hoạt động khai thác cát trái phép. Ông Linh nói: “Tình trạng khai thác cát trái phép kéo dài, người dân bị mất đất sản xuất, tôi mong chính quyền địa phương có biện pháp mạnh để ngăn chặn”. Một vài lần ghi nhận tại khu vực suối Trà Thai dễ thấy tình trạng sạt lở đất khá nghiêm trọng. Dưới suối, không khó để phát hiện các bè gỗ, cầu tạm và một số phương tiện thô sơ được các đối tượng lén lút sử dụng để vận chuyển cát... Theo ông Huỳnh Hường (thôn An Mỹ 2), trước đây, hai bên bờ suối Trà Thai rất kiên cố, không chỉ chân bồi mà bờ kè tự nhiên đã giúp cho hai bờ chống chịu trước sự tàn phá của nhiều đợt lũ lụt kéo dài. Tuy nhiên, những năm gần đây, khu vực này liên tục bị sạt lở do việc khai thác cát trái phép.
Tình trạng này kéo dài đã hơn 2 năm nay, hệ lụy của nó đã làm khoảng 2ha đất canh tác của người dân thôn An Mỹ 2 trôi theo dòng suối Trà Thai sau mỗi mùa mưa lũ. Trong tương lai không xa, diện tích đất nông nghiệp dọc suối Trà Thai sẽ tiếp tục sạt lở nếu tình trạng khai thác cát vẫn còn tiếp diễn. Việc khai thác cát kéo dài còn làm ô nhiễm môi trường nông thôn, gây thất thoát tài nguyên, ảnh hưởng đến an ninh trật tự của địa phương.

Trước tình trạng nêu trên, chính quyền xã Tam An đã thành lập các tổ công tác thường xuyên kiểm tra, truy quét. Tuy nhiên, mỗi khi lực lượng đến truy quét thì các đối tượng nhanh chóng di chuyển người và phương tiện về địa phận xã Tam Đàn. Trong khi đó, lực lượng và phương tiện tổ chức truy quét khá mỏng nên chưa mang lại kết quả như mong muốn. Đồng thời phương tiện sử dụng khai thác cát chủ yếu là bè gỗ và các phương tiện thô sơ nên việc xử lý chỉ dừng ở hình thức phạt hành chính và thu giữ phương tiện nên chưa đủ sức răn đe. Ông  Huỳnh Tuấn Nhật - Chủ tịch UBND xã Tam An cho biết: “Địa phương thường xuyên chỉ đạo các ngành tiến hành tổ chức tuần tra, xử lý các đối tượng khai thác cát, đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong nhân dân. Tuy nhiên, do việc khai thác cát diễn ra ở vùng giáp ranh giữa các địa phương nên cần sự vào cuộc của chính quyền các địa phương liên quan cũng như sự hỗ trợ của cấp trên ngăn chặn triệt để tình trạng này”.

Phối hợp chưa đồng bộ

Tại khu vực suối La Ngà, Tây Yên đoạn giáp ranh giữa xã Tam Đàn và Tam Phước, tình trạng khai thác cát trái phép cũng là nguyên nhân chính gây mất đất sản xuất. Mặc dù chính quyền xã Tam Đàn đã thành lập các tổ công tác, tổ tuần tra để truy quét hoạt động khai thác trái phép nhưng theo lãnh đạo địa phương, việc ngăn chặn triệt để tình trạng này ở địa bàn giáp ranh hết sức khó khăn do cơ chế phối hợp và phương tiện hỗ trợ. Bà Nguyễn Thị Lệ Lài - Chủ tịch UBND xã Tam Đàn nói: “Trong quá trình triển khai các biện pháp để ngăn chặn tình trạng khai thác cát trái phép, chúng tôi gặp phải những khó khăn nhất định như ra quân chưa đồng bộ giữa các địa phương, chế tài xử lý các phương tiện vi phạm vượt quá thẩm quyền cấp xã”.

Trước kiến nghị của các địa phương, UBND huyện Phú Ninh đã giao trách nhiệm cho Công an huyện, UBND các xã tăng cường kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm theo thẩm quyền. Mặt khác, UBND huyện chỉ đạo, hướng dẫn việc ký kết Quy chế phối hợp công tác quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản ở các khu vực giáp ranh đối với địa bàn 3 xã liên quan. Tuy nhiên, trên thực tế, sự phối hợp giữa các địa phương vẫn chưa đồng bộ, cùng chế tài xử lý thiếu răn đe nên các đối tượng khai thác cát vẫn lợi dụng kẽ hở này để hoạt động. Trong khi đó, các cơ quan chức năng của huyện Phú Ninh cũng đang dừng ở mức hỗ trợ khi có yêu cầu của địa phương nên việc ngăn chặn khai thác cát trái phép vẫn chưa thực sự hiệu quả.

A.ĐÔNG - V.CÔNG