Giữ gìn nếp sống văn hóa phố cổ

Sự phát triển về du lịch – dịch vụ và thương mại của thành phố nói chung, ở đô thị trung tâm nói riêng trong những năm trước khi xảy ra đại dịch Covid-19 xuất phát từ việc người dân biết khơi dậy, nhân lên các giá trị văn hóa truyền thống để làm giàu ngay trên di sản quê hương, tạo nên thương hiệu uy tín đối với du khách gần xa, trở thành địa danh được bạn bè năm châu yêu thích.

Công tác quản lý đô thị, quản lý khu di sản phố cổ được tăng cường, bảo đảm nguyên tắc không để di tích bị xâm hại, bị biến dạng. Những không gian thiêng gắn với từng di tích, những liễn đối, hoành phi được trân trọng giữ gìn.

Những sản phẩm du lịch đặc trưng của Hội An như “Phố dành cho người đi bộ”, “Đêm phố cổ” hay các chương trình, sự kiện văn hóa nghệ thuật, các lễ hội, lễ lệ truyền thống... diễn ra thường xuyên đã được người dân hưởng ứng tích cực, tham gia hiệu quả.

Những chợ ẩm thực đặc sản Hội An – Quảng Nam trên phố, “chợ đêm Nguyễn Hoàng” thực sự thu hút, níu kéo chân du khách. Đặc biệt tập quán, lối sống, nếp ứng xử của người dân đã rút ngắn khoảng cách, xóa nhòa ranh giới ngôn ngữ của hàng triệu người ở muôn phương khi đến với phố cổ, với Hội An...

Là “bảo tàng sống”, di sản phố cổ không chỉ có diện mạo mà còn có “hồn cốt” riêng, làm nên “vẻ đẹp không trùng lặp” với các di sản khác.

Không chỉ “chung sống” hài hòa với di tích để vượt qua thử thách khắc nghiệt của thiên tai, người dân Hội An còn phải “tự đấu tranh” với chính mình trước những tiện ích, lợi nhuận mới của nhu cầu cuộc sống để giữ gìn nét đẹp của “phố xưa nhà cổ”; phải đồng thuận sẻ chia để tạo thêm và nâng lên những giá trị đặc sắc, độc đáo của văn hóa phố.

Việc bày bán kinh doanh, việc lưu thông đi lại, việc thắp sáng đèn lồng, việc ăn vận, đồng hành diễn xướng cùng cả cộng đồng những dịp hội hè, lễ tết… là những hoạt động riêng có mà chỉ có người dân nơi đây chứ không nơi nào khác có thể làm được.

Tuy vậy, thời gian qua, nhất là 2 năm gần đây, dịch bệnh Covid-19 tác động tiêu cực làm cho đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, túng thiếu thì trật tự kinh doanh buôn bán, mỹ quan đô thị có lúc có nơi bị buông lỏng, làm ảnh hưởng đến vẻ đẹp của phố, sự phát triển các dịch vụ có dấu hiệu quá tải dẫn đến lấn át những công năng truyền thống của khu phố cổ và từng di tích cấu thành nên khu di sản.

Ông Nguyễn Văn Vinh – Phó Chủ tịch HĐND thành phố nói: “Trong giá trị di sản văn hóa Hội An không chỉ có những bờ hồi, bờ nóc, những vẻ đẹp kiến trúc không trùng lắp mà còn có cả nét đẹp cái nghĩa, cái tình, lòng hiếu khách, sự cố kết giềng mối, cung cách, thái độ ứng xử của người Hội An.

Thế mà hiện nay vẫn còn có một số người buôn bán chụp giựt nhất thời, giá cả chặt chém, lấn chiếm vỉa hè trưng bày hàng hóa kinh doanh, xả rác ra đường phố, khu vực công cộng”.

Cần trân trọng giữ gìn nếp sống văn hóa tốt đẹp của người dân đang sống trong lòng di sản để bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa thế giới khu phố cổ Hội An; đồng thời giữ gìn nếp sống “nhân tình thuần hậu” của đất và người Hội An.

Việc thực hiện nếp sống văn hóa của đông đảo các tầng lớp nhân dân, không kể dân tộc, tôn giáo, thành phần, độ tuổi cần được chú trọng; sự hòa nhập, tiếp thu và thích nghi về lối sống, phong tục của những người dân từ nơi khác đến sinh sống, kinh doanh tại phố cổ phải chuyển biến theo hướng tích cực, góp phần tạo môi trường văn minh, thân thiện với du khách...

Bí thư Thành ủy - Chủ tịch HĐND TP.Hội An Trần Ánh cho rằng, cần huy động tối đa các nguồn lực tạo nên sức mạnh tổng hợp để xây dựng và phát triển văn hóa con người, đảm bảo sự gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng văn hóa, con người với phát triển kinh tế - xã hội.

“Phát huy các giá trị đạo đức văn hóa của các tôn giáo, đồng bào các dân tộc, người nước ngoài sinh sống tại Hội An. Nâng cao chất lượng gia đình văn hóa, củng cố và phát triển các mô hình văn hóa.

Tạo bước chuyển biến căn bản về chất của phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn kết với các chương trình phát triển nông thôn mới, xây dựng đô thị văn minh” - ông Ánh nói.

Bảo tồn và phát huy có hiệu quả di sản văn hóa khu phố cổ, trong đó nếp sống, cách sống, nếp ứng xử của con người là khâu quan trọng nhất, bảo đảm để Hội An luôn xứng đáng với danh tiếng là điểm du lịch văn hóa có thương hiệu của quốc gia, là “điểm đến văn hóa hàng đầu châu Á” và sự phát triển bền vững của ngành kinh tế du lịch Hội An trong tương lai.