Góc chợ nhớ thương

Ngược xuôi qua những làng mạc, chợ quê “trên bến dưới thuyền”, nét quê, hồn quê từ những phiên chợ nghèo đậm chất vùng miền là nét đẹp lưu giữ trong lòng lữ khách.

Từ bao đời nay, chợ Thơm ở xã Quế Lộc (Nông Sơn) đã trở thành địa chỉ quen thuộc để những người con xa quê lẫn khách phương xa tìm về. Hỏi chợ Thơm có từ bao giờ, người già nhất ở thôn Lộc Trung cũng không nhớ rõ. Tên chợ gắn liền với sản vật  nổi tiếng và được trồng nhiều ở vùng này, đó là cây thơm (dứa). Bà Phạm Thị Thắm, một tiểu thương cho biết, thời con gái của các bà, các mẹ nơi đây là những ngày ngược xuôi gánh thơm ra chợ bán cho những khách về xuôi hay đổi chác hàng hóa giữa hai miền xuôi - ngược. “Ngày trước, vùng này đất đai rộng vô kể, cây thơm được trồng rất nhiều. Nhất là thôn Lộc Tây, thơm được trồng từ trong vườn ra ngoài ngõ, trên nương rẫy. Mỗi buổi chợ, thơm được chất ba hàng dãy bảy hàng ngang” - bà Thắm nói. Theo nhiều bậc cao niên, chợ Thơm từng nằm gần một ngôi đình cổ, kề bến Thu Bồn, nơi thuyền bè tấp nập ngược xuôi đưa thương nhân từ Cửa Đại (Hội An), Vĩnh Điện (Điện Bàn), Đại Lộc… đến trao đổi, buôn bán. Những ghe thuyền đầy ắp vải vóc, mắm muối, cá mực… đến vùng này để đổi lấy sản vật trung du “cây nhà lá vườn” với thơm, bưởi, chè nguồn, măng rừng, rau dớn, bắp chuối rừng… Mỗi buổi sớm, thơm được gánh ra tập kết tại chợ để dễ bề vận chuyển ra những ghe thuyền đầy ắp về xuôi.

Một góc chợ quê Khánh Bình (Nông Sơn). Ảnh: B.L

Qua bao thăng trầm dâu bể, nhiều chợ quê trên bến dưới thuyền đông đúc một thời là chốn dừng chân của đông đảo khách thương hồ… giờ chỉ còn neo trong ký ức người già. Riêng chợ Thơm, dù có đi đâu về đâu, tên chợ dường như đã ăn sâu vào tâm thức của bao người và trở thành một địa danh mà ai cũng nhắc nhớ. Dọc vùng này, những cửa hàng bách hóa cho tới những quán cà phê, điểm ăn uống, những cơ sở mỹ nghệ… đều sử dụng địa danh “chợ Thơm” để làm biển hiệu, in trên bao bì sản phẩm phục vụ kinh doanh mua bán. Người dân nơi đây nói về chợ Thơm với niềm tự hào quê xứ. Ông Nguyễn Đình Tân - Chủ tịch UBND xã Quế Lộc cho hay, khuôn viên chợ Thơm có diện tích 2.100m2, chợ đứng trước tình trạng xuống cấp nghiêm trọng, được Sở Công thương đưa vào danh mục 17 chợ nông thôn mới được đầu tư nâng cấp của tỉnh. “Trước mắt, để phục vụ nhu cầu giao thương ngày càng lớn của tiểu thương và nhân dân trong vùng, địa phương đã đầu tư thêm dãy nhà để xe, quầy trái cây, dịch vụ ăn uống trên diện tích hơn 300m2” - ông Tân cho biết…

Cách đó không xa, chợ Khánh Bình ở thôn Khánh Bình, xã Quế Ninh là một trong những chợ quê của Nông Sơn trải bao dâu bể vẫn giữ được nét độc đáo của một chợ “chồm hổm” ven sông. Chợ phục vụ nhu cầu trao đổi, buôn bán cho người dân 5 thôn của xã Quế Ninh. Khánh Bình vẫn giữ hồn quê kiểng, vẫn là nơi tập kết, trao đổi sản vật vùng miền giữa nhân dân trong xã và các vùng lân cận. Nhiều thương lái từ Đại Lộc, Hội An vẫn tìm đến đây để mua những nông sản tươi sạch do người dân làm ra. Những rau dớn, măng rừng, cá đồng, chè nguồn, cải tàu bay với nào là mít vườn, chuối vườn… hay gà vịt, thịt heo, bò… được trồng/nuôi theo kiểu tự cung tự cấp, không phun thuốc trừ sâu, không bảo quản bằng hóa chất, không nuôi thúc bằng thuốc tăng trọng… là những món quà về xuôi. “Nhiều người ngang  qua đây đã tranh thủ mua mớ thịt heo, bò do dân làng mổ xẻ chia nhau không hết mang ra chợ bán, hay mớ rau nguồn, chẳng đáng là bao nhưng người ở xuôi lại rất thích” - bà Hồ Thị Mỹ, một tiểu thương thôn Khánh Bình chia sẻ.

Chợ quê chỉ đông người vài ba tiếng trong ngày, thường là buổi chiều vì buổi sáng bà con phải ra nương rẫy. Bà Hồ Thị Mỹ cho biết, buổi sáng, theo mối lái sẵn có, bà lấy nguồn cá tươi vừa đánh bắt ở Hội An lên bán ở chợ Trung Phước, buổi chiều lại đem về chợ Khánh Bình bán cho dân trong vùng. Làng nghèo, chợ nghèo, sức tiêu thụ không lớn, song những thức quê của Khánh Bình lại được nhiều nơi ưa chuộng. Sự độc đáo của một phiên chợ quê nghèo cùng hình ảnh các bà, các mẹ ngồi bên mớ rau, mẹt chè nguồn, trầu cau sao mà thân thương đến lạ. Nét đẹp chợ quê khiến lữ khách có dịp dừng chân đều nhớ mãi không quên…

BÍCH LIÊN