Góc phố đời người

Theo sử sách, các vị vua triều Nguyễn rất chú trọng đến việc tu bổ con đường thiên lý Bắc - Nam. Để thuận tiện cho giao thương và liên lạc, trên con đường này, cách khoảng 25 - 30 dặm đặt một nhà trạm để canh phòng và vận chuyển văn thư, tài vật từ kinh đô và ngược lại.

Trong đó, con đường thiên lý qua Quảng Nam được xác định là đường thư hết sức quan trọng trong công vụ, giao thương kinh tế cũng như quốc phòng với vùng lãnh thổ phương Nam.

Đường có 7 trạm nên gọi là “Quảng Nam thất trạm”, bao gồm các vị trí: Nam Hải Vân, Nam Ô, Hòa Phước, Nam Phước, Hà Lam, Tam Kỳ, Chu Lai - theo hướng gần trùng với quốc lộ 1 ngày nay. Rõ ràng, Nam Phước đã trở thành điểm dừng quan trọng trên đường thiên lý với lịch sử lâu đời.

Còn trong ký ức tôi, ngày xưa, trung tâm thị trấn chỉ loanh quanh nơi ngã ba ấy với bưu điện, cửa hàng quốc doanh, chợ Nam Phước. Và hẳn nhiên, những mưu sinh nơi góc phố đã làm nên chỉ dấu ký ức, để những đứa con tha hương bám níu quay về.

Bánh mì Nam Phước có gì ngon, mà bạn tôi đi xa vẫn thổn thức? Trong trí nhớ tôi, ngã ba dân tình bán buôn tấp nập. Những xe bánh mì nhỏ thôi được các bà, các mẹ đẩy trên vỉa hè mà mỗi sớm mờ sương đạp xe đi học vẫn ước có ổ bánh lót dạ.

Nhưn bánh mì là thịt heo xíu nhiều mỡ, kèm rau răm hành ngò, chan thêm chút nước lèo. Ấy vậy mà cái vị hiền lành, trong trẻo ấy lại gây nhớ thương hơn những thứ gia vị cầu kỳ.

“Đặc sản” những ngày giáp tết nơi ngã ba Nam Phước là dòng người ken kín bán cây hoa, xe cộ phải nhích từng chút một mới vượt qua được cung đường này. Tới ngã ba là thấy tết. 

Nay góc phố ấy đã khác, khoác lên mình dáng dấp phố thị khi mở đường, quy hoạch bài bản khu vực xung quanh. Và hẳn nhiên, mỗi thế hệ có ký ức riêng về phố. Để khi chạm đến là những nhớ thương quê nhà cứ bừng thức.

Như tôi bây giờ, là tiếc nhớ hàng phượng rực bông dưới nắng hè phía trên ngã ba một chút. Vỉa hè dù đôi chỗ gồ ghề, nhưng khắc sâu tiềm thức. Lạ lùng thay, bóng cây vô ưu tỏa xuống nhân gian, mà hữu ý mát rượi ngóc ngách ký ức.

Góc phố nhỏ đã tỏa bóng cả đời người.