Ngày xưa, khoảng sân nhỏ trước nhà tôi cũng như bao ngôi nhà miền quê chỉ lát gạch đường vào nhà, hai bên để đất trống trồng vài dây mướp, mấy cây chanh, vài bụi hoa móng tay, góc bên trái ụ rơm là cây mít tỏa bóng. Đặc biệt ngay giữa sân luôn có cây mai để chưng tết.
Mùa nào thức nấy, mướp hương lủng lẳng và luôn hiện diện trong bữa cơm của mẹ. Mướp hương xào dầu phụng, sang hơn chút thì xào tôm đất. Mùa hè, cây chanh sai trái, hoa chanh trắng ngần thoảng hương. Đi làm đồng về, mẹ ra sân hái mấy trái chanh vào làm nước cho cả nhà giải nhiệt. Bọn trẻ con hay xúm xít dưới bóng mát, bứt bông hái lá chơi đồ hàng.
Ngày ấy, nhà nào khá lắm mới có cái sân gạch hay tráng xi măng phơi lúa. Bây giờ, nhìn quanh, nhà nhà đều lát sân, bê tông sạch sẽ, nắng không dính bụi, mưa chẳng sình lầy. Thế nhưng, cái sự tiện ích ấy trôi tuột bao nhiêu thứ trước sự thất thường của thời tiết, cực đoan của biến đổi khí hậu.
Trái đất nóng dần lên, một khoảng sân đất nhỏ với vài cây xanh cũng làm “nên chuyện” cho việc góp phần chống biến đổi khí hậu. Trong một bài viết đăng trên facebook của chuyên gia Nguyễn Ngọc Huy nhân Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc năm 2021 diễn ra từ cuối tháng 10 đến giữa tháng 11.2021, đã nói về giải pháp dựa vào thiên nhiên, ngay từ góc sân mỗi nhà.
“Nhà tôi có một khoảng sân và một khu vườn nhỏ. Ở khoảng sân nhà tôi lát gạch và có một cây vú sữa, hai cây nhãn bao quanh. Dù có bóng cây nhưng khoảng sân vẫn nóng rát mỗi khi trời nắng.
Ở khoảng vườn nhỏ nhà tôi trồng cỏ dưới những tán cây. Nhiệt độ trong vườn luôn thấp hơn ngoài sân 5 - 6oC cùng thời điểm. Đó thật sự là một khu điều hòa tự nhiên không tốn năng lượng. Khi mưa, nước ở sân chảy hết ra đường còn nước trong vườn thấm dần vào đất. Nhờ có quá trình thấm nước đó mà mạch nước ngầm luôn đảm bảo, luôn được bù đắp bởi lượng nước mưa.
Như vậy, giải pháp dựa vào tự nhiên chỉ đơn giản là tôn trọng tính sẵn có của tự nhiên, hạn chế can thiệp bằng các giải pháp bê tông hay lát đá mà vẫn mang tính thẩm mỹ và công năng sử dụng. Bằng cách ấy, nhiệt độ sẽ được điều hòa, nước sẽ thấm vào đất khiến cây lá tốt tươi và nước ngầm không bị mất” - chuyên gia Nguyễn Ngọc Huy chia sẻ.
Mùa hè năm nay, nhà tôi đã gỡ một phần gạch lát sân để trồng rau. Dăm bụi bồ ngót, vài dây mồng tơi, chút ít rau lang xanh một góc vườn. Phần lát gạch còn lại đặt nhiều chậu cây. Cái nắng oi gắt của mùa hè miền Trung chừng như dịu hơn chút ít, khi tầm mắt được xoa dịu bởi bóng râm.
Cây cỏ luôn có lý lẽ riêng để đến với thế giới. Quy hoạch đô thị sao cho phù hợp với xu thế mới, nhất là xu thế thời tiết bất lợi như hiện nay là câu chuyện dài. Thế nên, thuận theo tự nhiên bắt đầu từ chính sân nhà mình, sẽ dễ dàng hơn rất nhiều. Mỗi chiều, từ góc sân có cây nhìn lên khoảng trời rộng, cũng là liệu pháp tinh thần sau những ồn ã phố thị.