Góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Lấy ý kiến nhân dân một cách thực chất, hiệu quả, tránh hình thức

Cụ thể, các quy định của luật hiện hành chưa đảm bảo tính minh bạch về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; chưa đồng bộ giữa quy hoạch sử dụng đất với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch xây dựng, quy hoạch phát triển đô thị...; việc công khai, minh bạch trong lập quy hoạch còn hạn chế, chưa thực hiện tốt việc tham vấn ý kiến nhân dân trong việc lập, phê duyệt quy hoạch.

Vai trò giám sát việc thực hiện quy hoạch của Ủy ban MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và người dân còn rất hạn chế. Qua thực tiễn ở Quảng Nam, chúng tôi góp ý sửa đổi cụ thể như sau:

Quy định về việc lấy ý kiến quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (Điều 68 dự thảo luật)

Cần quy định việc lấy ý kiến nhân dân về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là một bước bắt buộc trong quá trình lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Đồng thời phải xác định rõ đối tượng “Nhân dân được lấy ý kiến” chứ không thể quy định chung chung.

Theo đó, nhân dân được lấy ý kiến là những tổ chức, cá nhân nằm trong khu vực chịu tác động của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Ngoài ra, khi người dân góp ý cần quy định tỷ lệ % ý kiến góp ý nếu chưa đồng thuận với dự thảo quy hoạch thì các cơ quan lập quy hoạch phải điều chỉnh, thay đổi toàn bộ, một phần hay không thay đổi thì phải giải trình cho nhân dân biết lý do.

Dự thảo luật quy định việc lấy ý kiến thông qua hình thức công khai thông tin về nội dung của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trên trang thông tin điện tử của cơ quan lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh là còn hạn chế so với 8 hình thức lấy ý kiến nhân dân quy định tại khoản 1 Điều 26 Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022. Do đó, đề nghị mở rộng thêm các hình thức công khai phù hợp theo quy định để nhân dân có điều kiện tiếp cận thông tin về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Quy định về công bố công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (Điều 73 dự thảo luật)

Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi quy định 2 hình thức công bố công khai là niêm yết tại trụ sở UBND cấp tỉnh, huyện, xã và trên trang thông tin điện tử của UBND tỉnh, huyện.

Do đó, để bảo đảm quyền tiếp cận thông tin và tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân được tiếp cận về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đề nghị bổ sung các hình thức công khai theo quy định của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022 (10 hình thức tại khoản 1 Điều 12).

Quy định về việc tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (Điều 74 dự thảo luật)

Để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người sử dụng đất trong trường hợp chậm hoặc không thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (quy hoạch treo), đề nghị sửa quy định tại khoản 4, 5 Điều 74 dự thảo luật, cụ thể như sau:

- Khoản 4: Đề nghị không quy định hoặc quy định thật rõ việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải “điều chỉnh” như thế nào diện tích đất ghi trong kế hoạch sử dụng đất cấp huyện đã được phê duyệt thu hồi để thực hiện dự án hoặc phải chuyển mục đích sử dụng đất mà sau 3 năm kể từ ngày phê duyệt và được tiếp tục cập nhật vào kế hoạch sử dụng đất của năm tiếp theo mà chưa có quyết định thu hồi đất hoặc chưa được phép chuyển mục đích sử dụng đất để tránh trường hợp lợi dụng gia hạn thời gian cho các dự án để hạn chế quyền của người sử dụng đất.

Đồng thời bổ sung hình thức công bố (công khai thông tin) việc điều chỉnh hoặc hủy bỏ việc thu hồi hoặc chuyển mục đích đối với phần diện tích đất ghi trong kế hoạch sử dụng đất đến với từng người sử dụng đất nằm trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Trong trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch sử dụng đất không điều chỉnh, hủy bỏ hoặc có điều chỉnh, hủy bỏ nhưng không công bố công khai thì người sử dụng đất không bị hạn chế về các quyền sử dụng đất đã được pháp luật quy định.

- Khoản 5: Bổ sung hình thức công khai thông tin trên trang thông tin điện tử của UBND cấp huyện và thông tin đến người sử dụng đất thuộc quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện ở các xã, phường, thị trấn.

Viết lại thành: “Hàng năm, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức rà soát, xử lý và công bố công khai việc hủy bỏ, thu hồi đất, chuyển mục đích đối với đất đã được ghi trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện trên trang thông tin điện tử của UBND cấp huyện, cấp tỉnh, Bộ Tài nguyên và môi trường và thông tin đến người sử dụng đất nằm trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện ở các xã, phường, thị trấn”.