Hiểm họa dùng thủy ngân để lọc vàng

Sử dụng hóa chất thủy ngân để sàng tuyển vàng đã hủy diệt môi trường sinh thái, đe dọa nghiêm trọng sức khỏe con người nên việc nâng cao nhận thức của người dân về sự nguy hiểm của hóa chất độc hại này là thật sự cần thiết.

Đại diện Công ty TNHH Vàng Bồng Miêu hỗ trợ cho bà Xuân chữa bệnh do nhiễm độc thủy ngân. Ảnh: H.L

Bào mòn sức khỏe

Như nhiều người dân khác ở “xứ vàng”, bà Nguyễn Thị Xuân (58 tuổi, trú tại thôn Bồng Miêu, xã Tam Lãnh, Phú Ninh) mưu sinh bằng nghề khai thác vàng tại địa bàn. Thấy phương pháp đãi thủ công truyền thống tốn thời gian, hiệu quả thấp, bà Xuân đã tìm cách mua thủy ngân về đãi vàng tại nhà. Lúc đầu, chẳng thấy có gì khác thường trong cơ thể, bà đã dùng tay chà xát trực tiếp lên thủy ngân mà không hề nghĩ đến tác hại về sau. Sau nhiều năm, sức khỏe của bà xuống nhanh, trên cơ thể xuất hiện các triệu chứng lạ, như tay chân tê cứng, da ngứa, tím thâm đen và thường xuyên xuất hiện cơn đau đầu. Bà chạy vạy khắp nơi chữa bệnh từ tây y đến đông y nhưng bệnh tình ít thuyên giảm. Thân thể bà Xuân gầy gò, xanh xao với trọng lượng chỉ còn 37kg. Các bác sĩ chẩn đoán, bà bị nhiễm độc kim loại nặng - hệ lụy từ thời gian dài tiếp xúc với chất độc thủy ngân. Bà Xuân bộc bạch: “Vì cuộc sống khó khăn, tôi bất chấp nguy hiểm, miễn có tiền lo cho 7 đứa con ăn học chứ không hề nghĩ đến hậu quả. Bây giờ có cho phép khai thác vàng, tôi cũng không dám làm. Bác sĩ bảo, bệnh nhân nhiễm độc kim loại nặng có thể bị ảnh hưởng đến thận, suy hô hấp, thậm chí tử vong. Tính mạng của mình treo lơ lửng theo từng ngày, nên tôi muốn nhắn nhủ đến bà con làm vàng rằng, tuyệt đối xa lánh chất độc này”. Bà Xuân là một trong những trường hợp điển hình bị chất độc thủy ngân bào mòn sức khỏe, theo cán bộ y tế địa phương thì, rất nhiều trường hợp trên địa bàn có triệu chứng tương tự, với mức độ nặng nhẹ khác nhau.

Chia sẻ cộng đồng

Việc sử dụng lén lút thủy ngân trong hoạt động khai thác vàng trái phép trên địa bàn xã Tam Lãnh đã vượt tầm kiểm soát của chính quyền. Con sông Bồng Miêu đã bị “giết chết”, nhiễm độc nặng nề bởi nạn tận thu vàng. Chia sẻ với “nạn nhân của thủy ngân”, Tập đoàn Besra Việt Nam (chủ đầu tư nước ngoài của Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu) đang hoạt động trên địa bàn xã Tam Lãnh cử cán bộ đến động viên, thăm hỏi hỗ trợ bà Xuân 23 triệu đồng chữa bệnh từ nay đến tháng 7.2015. Ngày 4.7 vừa qua, ông Phạm Quang Ngũ - Giám đốc điều hành mỏ vàng Bồng Miêu, đại diện của Tập đoàn Besra Việt Nam cùng với chính quyền địa phương hỗ trợ bước đầu 5 triệu đồng cho bà Xuân “Tôi rất vui khi nhận được sự giúp đỡ của Besra Việt Nam. Trong hoàn cảnh éo leo này, những trợ giúp bằng vật chất vô cùng ý nghĩa, tiếp sức cho tôi chữa bệnh” - bà Xuân xúc động.

Là công ty chuyên hoạt động khai khoáng, từ lâu Besra Việt Nam khuyến cáo người dân không sử dụng thủy ngân, bản thân nhà máy cũng không dùng thủy ngân để tinh luyện vàng dưới bất cứ hình thức nào và luôn tuân thủ các quy định về an toàn và bảo vệ môi trường. Theo ông Phạm Quang Ngũ, Giám đốc điều hành mỏ vàng Bồng Miêu: “Việt Nam  tham gia Hiệp hội Các nước không sử dụng thủy ngân trong ngành công nghiệp nói chung và khai khoáng nói riêng. Quan điểm nhất quán của đơn vị là sẽ không bao giờ sử dụng loại hóa chất độc hại này. Hiện, hệ thống xử lý nước thải của công ty được xây dựng bài bản, theo đúng báo cáo đánh giá tác động môi trường đã duyệt, nhằm đảm bảo sức khỏe cho cán bộ công nhân viên, người lao động khi làm việc trong nhà máy cũng như đảm bảo môi trường an toàn cho cộng đồng”. Cũng theo ông Ngũ, công ty kêu gọi người dân không nên sử dụng chất độc này vì nó hủy diệt môi trường, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người lao động. Cho nên, chính quyền cần đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức giúp người dân nói không với hóa chất thủy ngân.

Chính quyền xã Tam Lãnh cũng cho biết, vì cái lợi trước mắt, coi thường sức khỏe, mà nhiều người khai thác vàng bất chấp sử dụng thủy ngân. Ngoài tiếp tục truy quét, đẩy đuổi “vàng tặc”, địa phương sẽ lồng ghép các hình thức tuyên truyền, giúp người dân nhận diện “kẻ giết người thầm lặng” này. Ông Đinh Văn Truyền – Phó Chủ tịch UBND xã Tam Lãnh nói: “Đối với Besra Việt Nam, từ trước đến nay công ty hoạt động tuân theo quy định của pháp luật, bảo vệ môi trường và có nhiều đóng góp hỗ trợ cho địa phương và cộng đồng. Chính quyền địa phương ghi nhận việc công ty hỗ trợ cho chị Xuân tiếp tục điều trị bệnh và mong chị góp phần tuyên truyền khuyến cáo cộng đồng xung quanh không nên sử dụng hóa chất độc hại này”.

HẠNH LÊ