Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Châu Âu (EVFTA): Cùng nhau vượt qua đại dịch Covid-19

Từ đầu năm 2020 đến nay, đại dịch Covid-19 cùng những biến động của thị trường đã tác động đáng kể đến hoạt động xuất nhập khẩu của EU với các đối tác thương mại, trong đó có Việt Nam. Trong 12 tháng năm 2020, kim ngạch hai chiều giữa Việt Nam và EU đạt 49,78 tỷ USD, giảm 0,1% so với cùng kỳ năm 2019, chiếm tỷ trọng 9,13% trên tổng kim ngạch xuất nhập khẩu. EU cũng là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam.

Năm 2020, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường này đạt 35,13 tỷ USD, chủ yếu sang các thị trường truyền thống như Hà Lan, Đức, Pháp, Ý, Áo, Bỉ, Tây Ban Nha, Ba Lan, Thuỵ Điển và Slovakia. Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng tích cực nhập khẩu hàng hóa của EU. Kim ngạch nhập khẩu năm 2020 từ châu Âu của Việt Nam đạt 14,64 tỷ USD, tăng 4,27% so với cùng kỳ năm 2019.

Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mang tính lịch sử này chính thức có hiệu lực từ ngày 1.8.2020. Ngay tại thời điểm có hiệu lực, có đến 65% hàng hóa xuất khẩu của EU sang Việt Nam và 71% hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang EU được miễn thuế. Trong thập kỷ tới, con số này sẽ tăng lên gần 99%.

Điều này thúc đẩy quan hệ hợp tác thương mại hai bên phát triển mạnh mẽ, và minh chứng rõ ràng nhất là trong 6 tháng đầu năm 2021 giá trị thương mại giữa Việt Nam và EU đạt 27 tỷ USD, tăng hơn 18% so với cùng kỳ năm 2020 - là một thành tựu đáng kể trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 ảnh hưởng toàn cầu.

Theo ông Alain Cany - Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham), hiện tại các chính phủ đều tập trung nguồn lực để chống lại đại dịch Covid-19, tuy nhiên điều này không có nghĩa là bỏ quên EVFTA. Một khi chiến dịch tiêm chủng được triển khai và đại dịch được kiểm soát, nền kinh tế cần phải mở cửa trở lại và phục hồi.

Vắc xin sẽ giúp chống lại cuộc khủng hoảng toàn cầu về y tế - sức khỏe, còn thương mại tự do, công bằng và dựa trên luật lệ sẽ giúp chống lại cuộc khủng hoảng toàn cầu về kinh tế. Đối với Việt Nam và các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu, EVFTA sẽ là một trong những công cụ quan trọng nhất, cả doanh nghiệp lẫn người tiêu dùng đều được hưởng lợi từ việc loại bỏ dần thuế quan và mở cửa thị trường.

Trong thời gian tới, tình hình thị trường sẽ tiếp tục có những thay đổi; quá trình toàn cầu hóa, khu vực hóa sẽ ngày càng mạnh mẽ và thiết thực hơn, với việc mở rộng tự do hóa thương mại và thực thi cam kết trong các FTA thế hệ mới, trong đó có EVFTA, chắc chắn sẽ mở ra những cơ hội mới trong phát triển thị trường xuất khẩu. Theo dự báo, đến năm 2035, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang EU sẽ tăng khoảng 18%, tương đương 8 tỷ Euro.

Các nước EU sẽ gia tăng nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm nông thủy sản, rau quả nhiệt đới, trái mùa và hữu cơ, cũng như các mặt hàng công nghiệp chủ lực của Việt Nam như dệt may, da giày, đồ gỗ... Tuy nhiên, EU cũng là một thị trường khó tính, đòi hỏi đáp ứng các quy định, tiêu chuẩn kỹ thuật cao đối với hàng hóa nhập khẩu. Đây có thể được nhìn nhận như thách thức xen lẫn cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực sản xuất nội tại, gia tăng sức cạnh tranh, phát triển xuất khẩu theo hướng bền vững, tiến sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.