Hoàng tử bé 70 “tuổi”

Cách đây đúng 70 năm (1943-2013), Antoine de Saint - Exupéry, nhà văn phi công người Pháp đã giới thiệu đến độc giả đứa con tinh thần của mình: “Le Petit Prince” (Hoàng tử bé). Truyện sau đó trở thành tác phẩm văn học kinh điển của nhân loại, đến nay đã được dịch sang 270 thứ tiếng và là tác phẩm được dịch sang nhiều ngoại ngữ chỉ sau Kinh Thánh. Độc giả Việt Nam biết đến tác phẩm này qua nhiều bản dịch, trong đó bản dịch của Bùi Giáng vào năm 1973.

Tròn 70 tuổi, “Hoàng tử bé” được các nhà phê bình văn học ví là “một con gà đẻ trứng vàng”, khi đã có hơn 200 triệu bản được tung ra thị trường. Đến nay, văn phong và thần sắc trong “Hoàng tử bé”  vẫn đầy sức quyến rũ. Còn Trung niên thi sĩ Bùi Giáng đã không ngần ngại hạ bút: “Hoàng tử bé” là tác phẩm thơ mộng nhất và u uẩn nhất trong những tác phẩm của Saint - Exupéry viết về một thiên thần đi về trần gian.

Các nhà phê bình văn học thế giới cũng cho rằng, những “nhận thức” của “hoàng tử bé” thực ra là những lời nhắc nhở cho những người lớn đã vội quên đi tuổi thơ mình mà không biết rằng, đó mới chính là quãng thời gian ta có nhiều suy tư đúng đắn nhất. Trẻ em rất thích thú và say mê tác phẩm, nhưng người lớn cũng có thể rút ra nhiều bài học bổ ích. Đó là “một thế giới ở ngoài trái đất” với bao thắc mắc của trẻ con và những suy tư của người lớn.

“Những người lớn đã khuyên tôi nên gác lại một bên  những thứ họa trăn, trăn mở bụng hoặc trăn khép bao tử, và hãy nên chuyên tâm vào bài học địa dư, sử ký, tính toán và văn phạm. Thế là thuở lên sáu, tôi đã đành bỏ dở một tiền đồ sự nghiệp họa sĩ huy hoàng. Tôi đã chán nản vì sự thất bại của bức họa số 1 và bức họa số 2. Những người lớn chẳng bao giờ tự mình hiểu được cái gì cả, và trẻ bé nếu cứ phải giải thích đi giải thích lại, mãi mãi, hoài hoài, cho họ hiểu, quả thật là điều mệt nhọc vô cùng. Thế là tôi đành phải chọn một nghề khác, và tôi đã học lái máy bay. Tôi đã bay lăng quăng khắp chốn trên địa cầu. Và quả thật, môn địa dư đã có giúp ích tôi nhiều. Tôi chỉ cần thoáng nhìn qua một cái, là nhận ra được đất Trung Hoa từ quận Arizona. Sự đó rất cần ích, nếu ta lạc nẻo giữa ban đêm…” (Hoàng tử bé, bản dịch của Bùi Giáng).

Đó là câu chuyện của  một phi công phải hạ cánh khẩn cấp trong sa mạc vì máy bay bị hỏng hóc. Anh gặp cậu bé, hóa ra là một hoàng tử từ hành tinh khác đến. Thế là họ, một người lớn và một chú bé hoàng tử, đã “sống” bên nhau những thời khắc tuyệt vời, nhất là chuyện chú bé thao thức vì một con cừu nào đó đã ăn mất của chú một đóa hoa hồng: Hoàng tử kể về những cuộc phiêu lưu của mình trên Trái đất và về bông hồng quý giá trên hành tinh của em. Em thất vọng khi phát hiện ra hoa hồng là loài bình thường như bao loài khác trên Trái đất. Một con cáo sa mạc khuyên em nên yêu thương chính bông hồng của em và hãy tìm kiếm trong đó ý nghĩa của cuộc đời mình. Nhận ra điều ấy, hoàng tử quay trở về hành tinh của em…

Nhân kỷ niệm sinh nhật lần thứ 70 của cậu bé tóc vàng, thành phố New York (Mỹ) - nơi lần đầu tiên tác phẩm được giới thiệu và Barcelona (Tây Ban Nha) dự trù tổ chức nhiều cuộc triển lãm về “Hoàng tử bé”. Thành phố Montréal, quê hương của Antoine de Saint - Exupéry sắp cắt băng khánh thành một pho tượng để vinh danh đứa con tinh thần của nhà văn này. Hàng loạt cuộc hội thảo về cuộc đời và sự nghiệp với các tác phẩm văn học của Antoine de Saint - Exupéry sẽ được tổ chức trong năm nay. Và các nhà xuất bản đua nhau cho ra đời những ấn bản mới của tác phẩm văn học kinh điển từng được vinh danh là một trong 100 cuốn sách sáng giá của thế kỷ 20 này.

Sinh năm 1900, Antoine de Saint - Exupéry mất tích năm 1944 trong một chuyến bay định mệnh.

KIM OANH