Hoạt động của HĐND cấp huyện, xã: Hướng đến hiệu lực, hiệu quả

Trong năm đầu nhiệm kỳ 2016-2021, thực hiện theo các quy định pháp luật mới, cùng với HĐND tỉnh, hoạt động của HĐND cấp huyện, xã có nhiều đổi mới, thực chất, thực quyền. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy cũng còn có những vướng mắc ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương...

Thường trực HĐND tỉnh tổ chức khảo sát về nhu cầu bố trí, sắp xếp lại dân cư tại huyện Phước Sơn. Ảnh: HÀN GIANG

Theo đánh giá của Thường trực HĐND tỉnh, hoạt động của HĐND cấp huyện, xã có nhiều đổi mới so với nhiệm kỳ trước. Hoạt động giám sát, ban hành nghị quyết cơ bản tuân thủ theo quy trình, thủ tục luật định. Nhiều địa phương, bên cạnh việc tổ chức các kỳ họp thường lệ đã tổ chức các kỳ họp chuyên đề quyết định các biện pháp phát triển kinh tế - xã hội. Một số địa phương tổ chức các phiên họp Thường trực HĐND để nghe UBND và cơ quan chuyên môn cùng cấp giải trình theo yêu cầu. Cùng với đó, nhiều địa phương có cách làm hay như phối hợp tổ chức đối thoại với người dân để tiếp nhận được nhiều thông tin từ cơ sở, giúp HĐND kịp thời có giải pháp trong chỉ đạo, điều hành hoạt động của UBND cùng cấp.

Đổi mới hoạt động

Ông Võ Trung Việt - Phó Chủ tịch HĐND huyện Hiệp Đức cho biết, qua các kênh thông tin khác nhau như tiếp xúc cử tri, tiếp công dân, hoạt động giám sát, Thường trực HĐND huyện xác định những vấn đề nổi cộm, bức xúc, vướng mắc và có văn bản đề nghị UBND huyện và các cơ quan chuyên môn báo cáo giải trình. Đồng thời tại các phiên họp thường kỳ, Thường trực HĐND huyện thực hiện chất vấn, nghe giải trình và kết luận từng nội dung, yêu cầu UBND huyện chỉ đạo giải quyết, có hạn định thời gian giải quyết dứt điểm. Nhờ vậy, các công việc trì trệ trên lĩnh vực quản lý đất đai, thực hiện chế độ chính sách thời gian qua đã được chính quyền địa phương tập trung giải quyết. Có vấn đề bức xúc kéo dài thì Thường trực HĐND huyện phối hợp với UBND huyện và các cơ quan chuyên môn tổ chức đối thoại trực tiếp với nhân dân để cùng tìm hướng giải quyết hiệu quả. “Theo kinh nghiệm của Thường trực HĐND huyện Hiệp Đức, khi đã có kiến nghị qua giám sát, khảo sát đối với các vấn đề bức xúc, nổi cộm trên địa bàn thì đại biểu HĐND cần đeo bám đến cùng để đảm bảo rằng các vấn đề này sớm được giải quyết dứt điểm, và thực hiện tái giám sát sau khi vấn đề đã được giải quyết. Có như vậy hiệu quả của hoạt động giám sát mới được nâng cao, vai trò của HĐND mới được khẳng định trong lòng cử tri địa phương” - ông Việt chia sẻ.

Tại Điện Bàn, nét đổi mới trong hoạt động của HĐND thị xã là tại các phiên thảo luận tổ ở mỗi kỳ họp, Thường trực HĐND thị xã mời nhiều thành phần tham dự, thảo luận nhiều nội dung liên quan. Báo cáo tổng hợp ý kiến thảo luận tổ được Thường trực HĐND và UBND thị xã trao đổi thống nhất trước khi báo cáo tại phiên họp chung của HĐND thị xã. Qua đó, góp phần làm cho ý kiến thảo luận được tập trung, giúp UBND thị xã và các ngành chuyên môn có thời gian chuẩn bị trước các nội dung giải trình. Theo ông Đặng Hữu Lên - Chủ tịch HĐND thị xã Điện Bàn, với cách làm như trên, các nội dung giải trình tại mỗi kỳ họp đã được các đại biểu HĐND đồng tình, thống nhất cao. Ngoài ra, để các nghị quyết do HĐND ban hành được triển khai hiệu quả, hoạt động giám sát luôn được Thường trực HĐND thị xã chú trọng. Sau giám sát, tùy theo tính chất của vấn đề mà Thường trực HĐND tổ chức làm việc với UBND thị xã và các ngành có liên quan để nghe giải trình về những tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện các nghị quyết chuyên đề của HĐND thị xã. Đồng thời có thông báo kết luận gửi đến UBND thị xã, các ngành, các địa phương đề nghị nghiêm túc thực hiện kiến nghị, đề xuất của đoàn giám sát hoặc trực tiếp kiến nghị tại phiên họp thường kỳ hằng tháng của UBND thị xã.

Cần có tổ đại biểu HĐND cấp xã

Tại hội nghị giao ban giữa Thường trực HĐND tỉnh với Thường trực HĐND cấp huyện mới đây, những vướng mắc, bất cập trong tổ chức và hoạt động của HĐND các cấp theo quy định pháp luật mới (Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND các cấp...) đã được nhìn nhận. Trong đó, nhiều ý kiến cho rằng, quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương về thành viên Thường trực HĐND cấp xã hiện tại chỉ có Chủ tịch và Phó Chủ tịch, không cơ cấu trưởng các Ban của HĐND cấp xã tham gia nên vai trò tập thể Thường trực HĐND xã chưa được thể hiện rõ. Tại điều 32 của Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng không quy định việc thành lập tổ đại biểu HĐND cấp xã là chưa phù hợp, gây khó khăn trong việc tổ chức sinh hoạt, thảo luận, cũng như hoạt động tiếp xúc cử tri. Vì vậy, các đại biểu đề nghị Thường trực HĐND tỉnh thống nhất chủ trương thành lập tổ đại biểu HĐND cấp xã. Cùng quan điểm trên, bà Nguyễn Thị Thu Thủy - Phó Chủ tịch HĐND huyện Nông Sơn kiến nghị: “Đối với HĐND cấp xã, các thành viên Ban HĐND đều hoạt động kiêm nhiệm và rất mới mẻ về chức năng, nhiệm vụ, do đó còn lúng túng trong tổ chức các hoạt động giám sát nên thời gian qua việc giám sát của các Ban còn rất hạn chế. Vì cậy, Thường trực HĐND tỉnh cần thường xuyên tổ chức tập huấn chuyên đề cho các Ban HĐND cấp xã”.

Để hoạt động của HĐND thật sự hiệu lực, hiệu quả trong thực hiện các chức năng quyết định, giám sát và đại diện cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Hoàng Minh cho biết, những vấn đề còn bất cập như các địa phương nêu ra cần được thẳng thắn thảo luận, trao đổi và thống nhất giải pháp thực hiện hiệu quả trong thời gian tới. Đối với đề nghị thống nhất chủ trương thành lập tổ đại biểu HĐND cấp xã, ông Nguyễn Hoàng Minh nhắc lại thông báo kết luận của Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Ngọc Quang, đó là tùy tình hình thực tế mà các địa phương thành lập tổ đại biểu HĐND cấp xã nhằm thuận lợi trong hoạt động. “Thời gian tới, Thường trực HĐND, các Ban HĐND cấp tỉnh, huyện quán triệt và triển khai nhiệm vụ theo quy định. Trong đó, cần duy trì theo luật định các phiên họp Thường trực HĐND, tổ chức các phiên giải trình giữa hai kỳ họp, tăng cường giám sát chuyên đề, đảm bảo làm việc theo chế độ tập thể, quyết định theo đa số khi cho ý kiến về các vấn đề UBND cùng cấp đề nghị Thường trực HĐND cho ý kiến. Cùng với đó, cần có các hình thức giám sát việc giải quyết ý kiến cử tri thông qua việc giải trình, tổ chức đoàn khảo sát, xem xét trách nhiệm của cơ quan chậm giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri. Đặc biệt, tại các buổi tiếp xúc cử tri, đại biểu HĐND tỉnh cần dành thời gian hoặc có cách thức phù hợp để thông tin đến cử tri nội dung trả lời, giải quyết ý kiến cử tri đã thu nhận tại đợt tiếp xúc trước. Đại biểu HĐND cần nâng cao trách nhiệm, gắn bó chặt chẽ với cử tri trong tiếp xúc cử tri, tiếp dân và tiếp nhận, xử lý đơn thư do cử tri gửi” - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Hoàng Minh nói.

HÀN GIANG