Hội quán người Quảng ở Phan Thiết

Thông minh, khéo léo, cần cù là những đức tính tốt đẹp của người Quảng mà thông qua “Quảng Nam đồng châu hội” vẫn còn lưu giữ đến tận ngày hôm nay. Đặc biệt, người Quảng ở Đức Nghĩa, Đức Thắng kinh doanh khá thành công tại Phan Thiết (Bình Thuận).

Gần 300 năm về trước, những lưu dân Quảng Nam đầu tiên đặt chân đến Phan Thiết khai hoang, xây làng dựng ấp. Xa quê nhưng trong lòng mỗi người con đất Quảng nơi vùng đất lạ vẫn canh cánh hồn quê. Năm 1933, các ông Phan Bổ, ông Huỳnh Đỉnh, ông Nguyễn Hiền và ông Đặng Thuận khởi xướng và ông Huỳnh Duy Đạt chịu trách nhiệm đốc công xây dựng “Quảng Nam đồng châu hội” trên mảnh đất rộng 511,5m2  tại ấp Đức Nghĩa - xã Châu Thành Phan Thiết (nay là số 7 Phan Đình Phùng, phường Đức Nghĩa, TP.Phan Thiết).  “Quảng Nam đồng châu hội” là hội quán của những người đồng hương Quảng Nam. Như vậy, cho đến hôm nay, tất cả hội đồng hương tại Bình Thuận chỉ có Quảng Nam có hội quán.

Hương án Quảng Nam đồng châu hội.

Ông Võ Văn Hùng là người gốc Quảng được Hội đồng hương Quảng Nam tín nhiệm bầu làm Hội trưởng. Ông đưa chúng tôi về hội quán là căn nhà cấp bốn mái lợp ngói âm dương. Gian chính thờ tiền hiền - hậu hiền với hai câu liễn cổ viết  theo lối Hán thảo. Gian bên tả thờ bốn vị khai sinh ra hội quán. Gian bên hữu thờ những con dân xứ Quảng ngày xưa. Theo ông Hùng, Hội quán “Quảng Nam đồng châu hội” hay còn gọi “Quảng Nam đồng châu tương tế hội” là điểm tụ hội của những người con gốc Quảng tưởng nhớ ông bà, tổ tiên vào đây lập nghiệp; là nơi những người xa quê gặp gỡ chia sẻ thông tin quê nhà; đồng thời nối kết những giá trị văn hóa của vùng đất “Ngũ phụng tề phi”; là nơi tình làng nghĩa xóm gắn kết nhau hơn qua việc tương trợ nhau trong cuộc sống.

Hội trưởng Võ Văn Hùng trước Quảng Nam đồng châu hội. Ảnh: H.CÁN

Không phải là đình làng nhưng hàng năm vào dịp tế xuân - thu, những người con gốc Quảng xưa sinh sống ở Đức Nghĩa vẫn sắm lễ vật dâng lên, trước là tưởng nhớ ông bà tổ tiên, sau là giữ lấy hồn quê bổn xứ. Vào dịp Tiết Thanh minh những người con xứ Quảng gần mười đời sanh cơ lập nghiệp tại Đức Nghĩa - Phan Thiết, dù chưa một lần có dịp về thăm quê nhưng cùng tề tựu về Hội quán dâng hương thành kính ông bà, thăm hỏi và chúc phúc cho nhau; đồng thời phát thưởng cho các cháu học khá giỏi trên địa bàn toàn TP.Phan Thiết với mục đích duy nhất là khuyến khích, động viên tinh thần hiếu học của con cháu.

“Quảng Nam đồng châu hội” là ngọn lửa thiêng để những người con xa quê gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống, tín ngưỡng, ẩm thực… Dân tứ xứ đến Phan Thiết ghiền ăn mì Quảng chính hiệu (dù có khác biệt đôi chút) phải ghé quán ăn ngay ngã ba đường Phan Đình Phùng hay ngã tư Quốc tế mới hợp khẩu vị vì chủ quán là con dân nhiều đời của Quảng Nam. Thông minh, khéo léo, cần cù là những đức tính tốt đẹp của người Quảng mà thông qua “Quảng Nam đồng châu hội” vẫn còn lưu giữ đến tận ngày hôm nay.

HỮU CÁN