Hương cau phố thị

Mùi hương cau khiến tôi nhớ đến tuổi thơ, đến cơi trầu của nội. Những quả cau xanh vỏ nhưng ruột đỏ au ở bên trong, nội cắt ra thành từng miếng nhỏ rồi bỏ vào ống xoáy trầu nghiền cau cho nát cùng với lá trầu đã têm vôi hòa trộn thành món ăn quen thuộc hàng ngày. Vị cau cay với lá trầu thơm, thêm tí vôi sống cho chín khiến miệng bà trở nên đỏ khi thưởng thức hương vị ngọt ngào, cay nồng.

Mùi hương hoa cau thoang thoảng, nhẹ nhàng man mác mang đến cho người thưởng thức cảm giác tinh khiết. Cây cau mang vẻ riêng biệt với dáng thẳng đứng cao vút qua năm tháng mưa bão.

Những bẹ lá khi rụng xuống như những chiếc vòng in dấu trên thân cây. Hoa cau mọc thành nhiều buồng. Mỗi buồng có nhiều nhánh nhỏ, xòe ra như nan quạt; trên mỗi nhánh mọc ra nhiều tua hoa vươn dài với những nụ trắng điểm xuyết li ti.

Nhà thơ Ngân Vịnh khi nhớ về kỷ niệm bên người thương với hương cau đã bật lên tiếng lòng thổn thức. Sau đó, bài thơ “Hương cau” được nhạc sĩ Đình Thậm phổ thành nhạc và khi bài hát được cất lên nghe thấm đượm nỗi niềm: “Hương cau thơm ngan ngát đêm quê hương/ Hoa cau rơi như mưa vàng trước ngõ/ Hương cau thơm làng quê đêm trăng tỏ/ Tôi thẫn thờ nhớ đến mái tóc em”...

Phố thị nhà nhà chen lấn. Nhiều khi có mảnh đất to người ta sửa sang thành bãi đỗ xe hay sân tập thể thao, hoặc có thú vui trồng những loài hoa trong chậu cổ hay nhiều loài cây khác mà quên hẳn cay cau. Đó cũng là một lý do khiến cây cau dần vắng bóng.

Tuy vậy, ở khoảng sân làm giếng trời khu chung cư tôi ở, không biết có phải khi xây dựng, người thiết kế vì yêu thích hoa cau nên đã có ý tưởng trồng nên một hàng cau thẳng tắp trên mảnh sân con.

Cây cau như neo giữ hồn quê nơi phố thị, giữa quá khứ và hiện tại, giữa nhớ và quên, giữa hiện đại và truyền thống. Quả cau, lá trầu là nơi “chứa đựng” những câu chuyện cổ tích với ý nghĩa nhân văn sâu sắc về tình nghĩa thủy chung son sắt vợ chồng, anh em trong những nếp nhà, phong tục truyền thống của người Việt Nam.

Hương hoa cau thoảng thơm khiến lòng tôi thêm ấm áp giữa ồn ã, chật hẹp phố. Bất chợt nỗi nhớ về khu vườn nhà nội với những trò chơi trẻ thơ, leo trèo lên khắp các loại cây rồi vít cành bẻ trái tha hồ ăn. Hít hà hương cau trong khoảng không bé nhỏ, bầu trời thơ ấu lại ùa về, mênh mông và hiền hậu...