Hướng dẫn canh tác dưa hấu

Vụ hè thu 2019, được sự hỗ trợ của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình NN&PTNT tỉnh, nhiều địa phương đã triển khai các mô hình chuyển đổi giống cây trồng đem lại hiệu quả kinh tế cao, đặc biệt là mô hình trồng dưa hấu trên đất lúa. Các mô hình này sản xuất theo hướng nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu (CSA).

Nhằm nâng cao năng suất cây trồng, từng bước chuyển giao các tiến bộ khoa học kỹ thuật, giúp nông dân nâng cao nhận thức về vai trò, trách nhiệm của mình trong việc sản xuất thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu hiện nay, Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp duyên hải Nam Trung Bộ (đơn vị tư vấn Dự án cải thiện nông nghiệp có tưới do Sở NN&PTNT làm chủ đầu tư) đã xây dựng hướng dẫn thực hành CSA cho canh tác dưa hấu tại Quảng Nam.

Cụ thể, về thời vụ: dưa hấu có thể trồng ở 2 thời vụ chính trong năm là vụ xuân hè (gieo vào cuối tháng 1 đến cuối tháng 2) và vụ hè (gieo cuối tháng 4 đến cuối tháng 6). Về chuẩn bị đất, nông dân cần vệ sinh đồng ruộng, dọn sạch cỏ dại, cày cho đất tơi xốp, kết hợp với bón vôi và phơi ải từ 10 – 15 ngày trước khi trồng để tiêu diệt nguồn bệnh trong đất.

Chuyển cây con từ vườn ươm ra ruộng để trồng, cây con phải đảm bảo 2 - 3 lá, được trồng trên luống với khoảng cách cây cách cây 50cm. Sau khi trồng 20 ngày cây bắt đầu bò, tiến hành sửa dây, cố định vị trí của dây dưa, để cho các dây dưa bò song song với mặt luống, tránh các dây dưa bò chồng chéo lên nhau để cây dưa tận dụng tốt ánh sáng một cách thuận lợi, giúp cây quang hợp tốt, giảm bớt sâu bệnh gây hại trên dưa và tiện lợi cho việc chọn trái sau này. Cắt bỏ những nhánh phụ không cần thiết nhằn giúp cây dưa tập trung dinh dưỡng nuôi những nhánh chính để lấy trái sau này. Mỗi cây dưa chừa 1 thân chính và 2 nhánh phụ, 2 nhánh phụ cho bò song song với thân chính.

Việc tỉa nhánh cần được thực hiện sớm và thường xuyên khi chồi non mới ra 5 - 7cm, tỉa bỏ hết dây chồi, dây bơi đến khi dưa thụ phấn. Nên tỉa nhánh bằng kéo nhúng vào dung dịch Benlate -C hay Copper - B pha ở nồng độ 1 - 2% để ngừa bệnh. Nên tiến hành lúc trời nắng ráo để vết cắt mau khô. Khi trái dưa đạt chu vi khoảng 35 - 40cm (2 gang tay) có thể bấm ngọn.

Thụ phấn bổ sung là biện pháp kỹ thuật quan trọng cần thiết trong việc canh tác dưa. Tiến hành vào giai đoạn hoa nở rộ sau khi trồng 25 - 30 ngày, lúc này dây dưa dài khoảng 1,5m, nên thụ phấn vào buổi sáng từ 7 – 9 giờ, thời gian thụ phấn bổ sung kéo dài 5 – 7 ngày. Cách làm chọn hoa đực mới nở, to, có nhiều phấn, ngắt bỏ những cánh hoa, chấm phấn đều lên núm nhụy của hoa cái vừa mới nở. Thời gian thụ phấn bổ sung càng ngắn càng tốt để trái sau này lớn đồng đều hơn, dễ chăm sóc.

Sau khi thụ phấn xong, khi trong ruộng dưa cho trái đều, trái lớn bằng trái chanh thì tiến hành chọn trái. Để trái to và đồng đều nên để mỗi dây một trái, giai đoạn chọn trái khoảng 40 – 45 ngày sau khi trồng. Chọn trái ở vị trí lá 15 – 20 ở dây chính hoa cái thứ ba, thứ tư. Nếu dây dưa quá sung có thể chọn trái ở vị trí lá thứ 20 – 24 sẽ cho trái tốt hơn. Sau khi chọn trái xong và trái lớn bằng trái cam thì tiến hành sửa trái, để trái phát triển thuận lợi nên sửa trái ngay ngắn, lót rơm kê trái, thỉnh thoảng nên trở trái để màu vỏ được đồng đều, đẹp và trái không bị thối do tiếp xúc với đất ẩm lâu ngày...