Hướng dẫn thủ tục và tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư: Tiết giảm chi phí thời gian cho doanh nghiệp

 “Sáng kiến”

Danh sách các dự án đầu tư xin hoãn, giãn dự án ngày càng gia tăng. UBND tỉnh đã giao Sở KH&ĐT rà soát, phân loại để xử lý, nhưng chưa có kết quả cuối cùng. Hầu hết kiến nghị của nhà đầu tư trong những cuộc tiếp xúc doanh nghiệp định kỳ hàng tháng từ nhiều năm nay vẫn là chuyện vướng mắc về các thủ tục đầu tư, thiếu mặt bằng sạch.

Những chồng chéo, bất hợp lý trong các quy định pháp luật, lẽ ra các cơ quan công quyền phải thảo luận, bàn bạc, đề xuất, hướng dẫn cho doanh nghiệp rõ, nhưng lại chọn cách “im lặng”. Không chỉ những dự án quan trọng, lớn, những dự án cần nghiên cứu chuyên sâu mà cả những dự án không quá phức tạp, nhưng hồ sơ cứ chuyển hết qua sở này, sở nọ để “xin” ý kiến kéo dài, khiến nhà đầu tư mỏi mòn chờ đợi, không biết bao giờ mới nhận được phản hồi.

Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh cho rằng chưa giải phóng mặt bằng, thiếu hạ tầng kết nối nhưng lại ấn định thời gian đưa dự án vào hoạt động là duy ý chí. Không đủ cơ sở khẳng định được tiến độ đầu tư, dẫn đến nhiều dự án phải gia hạn tiến độ. “Cơ chế phối hợp, phân công người giải quyết, đến hiện trường để đánh giá cụ thể bị động, dẫn đến một mớ bòng bong các sự vụ liên quan đến đầu tư” - ông Lê Trí Thanh nói.

Luật Đầu tư mới có hiệu lực từ ngày 1.1.2021, quy định cơ quan quản lý hay chính quyền chỉ có thể ấn định thời gian cho dự án khi có đủ các điều kiện triển khai. Chính quyền Quảng Nam ban hành Quyết định 3376 ngày 1.12.2020 và Quyết định 505 ngày 9.2.2021 hướng dẫn trình tự, thủ tục và bộ tiêu chí lựa chọn các nhà đầu tư thực hiện các dự án đầu tư tại địa phương.

Các dự án lựa chọn nhà đầu tư sẽ được phân thành 3 loại: dự án nhà nước thu hồi đất, dự án theo luật chuyên ngành, pháp luật về xã hội hóa và các dự án lựa chọn nhà đầu tư theo tiêu chí. Các quyết định nêu rõ trình tự, quy trình đấu thầu, thẩm quyền phê duyệt hay ủy quyền của Chủ tịch UBND tỉnh cho các địa phương, sở, ngành trong việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện các dự án.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh, Quảng Nam là một trong những tỉnh hiếm hoi ban hành quyết định này. Sẽ có nhiều cái vướng, khó, nhưng nếu cứ để quy định về tiến độ đầu tư (theo Luật Đầu tư, Luật Đất đai cũ) không còn phù hợp sẽ còn khó và vướng nhiều hơn nữa.

Mức độ phân cấp, ủy quyền trong quy định này chưa có tiền lệ ở bất cứ địa phương nào trên cả nước, nên sẽ thử nghiệm từng bước. Sẽ thực hiện, kiểm định, đánh giá trên thực tế. Khi có thông tư hướng dẫn thi hành Luật Đầu tư sẽ rà soát thực tế, điều chỉnh, bổ sung ngay.

Chờ hiệu lực thực tế

Quy định (đơn giản, dễ hiểu, cụ thể hóa trên từng địa bàn, loại hình dự án) này ra đời như là một cơ chế để đo lường việc thu hút, tiến độ đầu tư dự án lẫn trách nhiệm của công bộc. Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh nói vướng đâu, sửa đó. Các cơ quan chuyên môn, địa phương phải hiểu rõ, hấp thụ một cách nhanh nhất các quy định này. Lấy nó làm xương sống cho việc thu hút đầu tư, rút ngắn thời gian, tạo điều kiện cho các dự án đầu tư triển khai, quyết định cho sự phát triển của địa phương, không trông chờ vào nguồn lực đầu tư từ ngân sách nhà nước.

Theo cộng đồng doanh nghiệp, khi đưa ra quyết định mới mẻ này (dù chỉ là hệ thống hóa lại tất cả quy trình đầu tư bằng một quyết định mới cho tất cả dự án trên địa bàn), lãnh đạo địa phương đã thấy rõ những ách tắc.

Theo ông Trần Quốc Bảo - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn VN Đà Thành, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Quảng Nam, khi các luật về đầu tư vẫn còn chồng chéo giữa các ngành, thì quy định này hướng đến cắt giảm thủ tục hành chính, giảm chi phí thời gian, rút ngắn thời gian đầu tư dự án - điều tiên quyết và quan trọng nhất của doanh nghiệp - là một sáng kiến cải thiện đáng kể. Quy định này sẽ là một trong những hành lang pháp lý để giải quyết những khó khăn, vướng mắc của các dự án đầu tư tại địa phương trong tương lai (bởi chi phí thời gian của doanh nghiệp là cái quý giá nhất).

Quảng Nam hướng đến xây dựng môi trường đầu tư rõ ràng, minh bạch, phù hợp các quy định pháp luật và phù hợp nhu cầu thực tiễn địa phương. Hiện thực hóa cải thiện môi trường đầu tư, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến đầu tư đồng bộ là một trong những đột phá đã được Đại hội Đảng bộ tỉnh lần XXII xác định.

Theo ông Lê Trí Thanh, hiện việc hiểu biết các quy định đầu tư còn hạn chế. Không thể để tồn tại tình trạng xin - cho, đầu tư theo cảm tính, không đánh giá được năng lực nhà đầu tư. Cơ quan quản lý, địa phương cần nắm rõ các quy định, giám sát, theo dõi quá trình dự án, từ khâu hồ sơ, thủ tục cho đến khi đi vào hoạt động. Không để tình trạng dự án vòng vo, bị đá qua đá lại nhiều lần khiến doanh nghiệp kêu ca, phàn nàn như lâu nay.

Bầu sữa ngân sách ngày càng eo hẹp, không đủ sức để trang trải trước nhu cầu đầu tư quá lớn. Quyết định mới mẻ này có thể sẽ thay đổi, đánh giá đúng năng lực điều hành của lãnh đạo, hướng về tìm kiếm nguồn lực đầu tư từ tư nhân, thay vì từ cơ chế xin - cho ngân sách nhà nước. Yêu cầu của chính quyền tỉnh là cơ quan quản lý, chính quyền cấp dưới phải hiểu biết rõ các quy định pháp luật về đầu tư (Trung ương và địa phương). Liệu các cơ quan thừa hành có nhanh chóng thực hiện hay không, vẫn phải đợi thời gian trả lời trên thực tế!