Ì ạch dự án bảo tồn Chùa Cầu

Đã hơn 2 năm kể từ khi hội thảo về bảo tồn trùng tu Chùa Cầu (TP.Hội An) được tổ chức (tháng 8.2016) với nhiều quan điểm, giải pháp đã được đưa ra, tuy nhiên đến nay việc lập hồ sơ dự án vẫn chưa thể thực hiện.

Dự án Chùa Cầu chậm thực hiện do vướng thủ tục. Ảnh: V.LỘC

Xuống cấp

Theo khảo sát của Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An, hiện nay kết cấu phần trên của Chùa Cầu (thượng bộ) gồm phần cầu và miếu (chùa) đang có độ tách rời nhỏ, riêng phần mái nhiều chỗ đã bị dột, nước mưa thấm xuống làm ảnh hưởng đến các cấu kiện bằng gỗ của công trình. Tình trạng này đã diễn ra nhiều năm nhưng vẫn chưa thể tu bổ. Ông Nguyễn Chí Trung – Giám đốc Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An xác nhận, các hạng mục kết cấu gỗ của di tích đã xuống cấp nghiêm trọng cần tu bổ gấp, đặc biệt trước nguy cơ tác động từ bên ngoài. Trong đó, nỗi lo lớn nhất chính là tác động của gió bão, lụt lội. “Tất nhiên nó không thể sập ngay, mà cũng không ai biết nó sập hay không sập vì mấy năm nay không có bão, lụt lớn, nhưng nếu thời tiết thay đổi như mưa bão nhiều hay lụt lũ kéo dài, dòng chảy lớn... thì không biết chuyện gì sẽ xảy ra. Thứ hai, hiện nay lượng khách tham quan quá đông, dù trung tâm đã làm một hệ thống gánh đỡ phía dưới cầu nhằm hạn chế tác động lực theo phương thẳng đứng, nhưng nếu lực tác động ngang như gió bão thì rất nguy hiểm” - ông Trung nói.

Dự án hồ điều hòa đã hoàn thành nhưng vẫn chưa quyết toán khiến việc lập dự án trùng tu Chùa Cầu bị chậm trễ.

Hơn 10 năm trước, một dự án về trùng tu tôn tạo di tích Chùa Cầu đã được Trung tâm Bảo tồn di sản di tích Quảng Nam (nay là Trung tâm Quản lý di tích danh thắng Quảng Nam, thuộc Sở VH-TT&DL) làm chủ đầu tư. Tuy vậy, dự án chỉ mới tập trung vào phần hạ bộ là gia cố phần trụ móng di tích; cải tạo cảnh quan, nạo vét hồ điều hòa, xây kè chỉnh trang lại dòng chảy, phần kết cấu bên trên (thượng bộ) vẫn chưa can thiệp. Ông Nguyễn Chí Trung cho biết thêm, cách đây mấy năm trung tâm có hợp đồng với Trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng khảo sát thực trạng di tích Chùa Cầu bằng phương pháp xác định phương lực. Sau đó, đơn vị đã sử dụng nguồn kinh phí chống bão lụt hàng năm gia cố tạm thời bên dưới cầu trong khi chờ dự án tổng thể được triển khai. “Tu bổ Chùa Cầu bây giờ không thể theo dạng chắp vá loay hoay kiểu hư đâu sửa đó, điều này vô tình sẽ góp phần làm hại di tích mà phải làm đồng bộ, phải tìm hiểu nguyên nhân căn bản, những thông số về kết cấu, vật liệu… khiến di tích xuống cấp. Hạ giải là một phương pháp khoa học chứ không phải hạ giải là triệt hạ làm mới như một số người hiểu lầm” - ông Trung nói.

Vướng thủ tục

Dù mang tính cấp thiết nhưng theo ông Nguyễn Chí Trung, lý do chính khiến Hội An chưa thể lập dự án tu bổ Chùa Cầu chính là những vướng mắc về thủ tục. Ông Trung khẳng định: “Sau hội thảo, TP.Hội An đã có văn bản gửi UBND tỉnh xin chủ trương lập dự án tu bổ Chùa Cầu nhưng tỉnh yêu cầu Sở VH-TT&DL phải quyết toán các hạng mục của dự án trước đây (phần hạ bộ) mới lập dự án mới được. Tiền không phải là vấn đề lớn kể cả kỹ thuật, nhưng ngặt là quy định lập dự án mới yêu cầu phải giải quyết xong dự án cũ, lúc đó mình mới tiến hành các bước khảo sát đánh giá thực tế di tích, tham vấn ý kiến các nhà khoa học, cộng đồng, các bên liên quan theo Luật Di sản và nghị định của Chính phủ… Nhưng phần này thì vướng vì Sở VH-TT&DL vẫn chưa quyết toán dự án cũ” - ông Trung cho biết.

Theo ông Phan Văn Cẩm – Giám đốc Trung tâm Quản lý di tích danh thắng Quảng Nam, đây là hệ quả thời trước để lại, hiện đã quá lâu nên nhiều hồ sơ giấy tờ phải được bên thi công bổ sung thêm. Dù vậy, đơn vị cũng đang tích cực hoàn thành, dự kiến trong quý II năm nay hai hạng mục trên sẽ được quyết toán xong. “Dự án trước đây có 3 hạng mục với 3 gói thầu riêng gồm cải tạo nạo vét hồ điều hòa; gói thầu thứ hai là làm trạm bơm và mương nước; hạng mục thứ ba là hạ giải Chùa Cầu. Dù chung dự án nhưng ba hạng mục này hoàn toàn riêng lẻ từ phê duyệt đến thiết kế, dự toán, do đó bây giờ nếu triển khai dự án hạ giải Chùa Cầu cũng không ảnh hưởng gì. Chưa kể, lâu nay đâu có ai nói với tôi là do chậm quyết toán hai hạng mục trước mà hạng mục tu bổ Chùa Cầu chậm trễ đâu” - ông Cẩm nói.

VĨNH LỘC