Zalo Báo Quảng NamGửi bình luận
Mùa công bố giải Nobel 2022 vừa chính thức khép lại. Đây cũng là lần thứ hai nhà hóa học người Mỹ K. Barry Sharpless nhận giải thưởng khoa học uy tín và danh giá nhất thế giới này.
Ngày 5/10 vừa qua, Viện Hàn lâm khoa học Hoàng gia Thụy Điển vinh danh giải Nobel Hóa học 2022 cho 3 nhà khoa học với công trình nghiên cứu phản ứng hóa học click và phản ứng hóa học sinh trực giao, được sử dụng trong phát triển dược phẩm và lập bản đồ ADN.
Hai nhà khoa học Barry Sharpless (sinh năm 1941, người Mỹ) và Morten Meldal (sinh năm 1954, người Đan Mạch) đã đặt nền tảng cho phản ứng hóa học click - thuật ngữ đề cập việc sử dụng các phân tử dễ dàng liên kết với nhau, trong khi bà Carolyn Bertozzi đưa phản ứng này tới một tầm cao mới, cho phép phát triển các hình thức trị liệu ung thư chính xác hơn (hiện được thử nghiệm lâm sàng) cùng một số ứng dụng khác.
Giáo sư K. Barry Sharpless chính thức tham gia câu lạc bộ các nhà khoa học ưu tú giành hai giải Nobel. Trước đó, Giáo sư John Bardeen (người Mỹ) đoạt giải Nobel Vật lý - năm 1956 và 1972, nhà khoa học nữ Marie Curie (Mỹ) được cả giải Nobel Vật lý năm 1903 và Nobel Hóa học 1911, nhà hóa học người Anh Frederick Sanger với giải Nobel Hóa học năm 1958 và 1980, nhà hóa học người Mỹ Linus Pauling nhận giải Nobel Hóa học năm 1954 và giải Nobel Hòa bình năm 1962.
Tờ New York Times viết, khi các nghiên cứu trên được công bố, thế giới bắt đầu ứng dụng ở khắp nơi. Ba nhà khoa học trên chia nhau giải Nobel hơn 900.000 USD.
Đáng chú ý, đây là lần thứ hai Giáo sư K. Barry Sharpless đoạt giải Nobel Hóa học. Trước đó, ông cùng nhà hóa học người Nhật Bản Noyori Ryoji và William Standish Knowles (người Mỹ) chia sẻ giải Nobel Hóa học 2001 cho công trình nghiên cứu tiên phong trong việc tìm ra cách kiểm soát phản ứng hóa học hiệu quả, từ đó dọn đường cho các loại dược phẩm trị bệnh tim và bệnh Parkinson.
Giáo sư Provost David Kotz của Đại học Dartmouth (Mỹ) nói, giải thưởng Nobel nói lên sức mạnh của giáo dục và nghiên cứu để mang lại những hiểu biết sâu sắc có thể thay đổi thế giới.
Giáo sư K. Barry Sharpless nhận bằng Tiến sĩ từ Đại học Stanford (Mỹ) vào năm 1968. Sau đó, ông gia nhập Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT) vào năm 1970. Năm 1990, ông trở thành Giáo sư Hóa học tại Viện Nghiên cứu Scripps ở La Jolla, California.
Năm 2019, ông Sharpless được trao huy chương Priestley - danh hiệu cao quý nhất của Hiệp hội Hóa học Mỹ, vì phát minh ra phương pháp ô xy hóa không đối xứng và xúc tác, khái niệm hóa học click và phát triển phiên bản xúc tác đồng của phản ứng tải tuần hoàn azide-acetylene.
Không may mắn, một tai nạn trong phòng thí nghiệm năm 1970 khiến ông Sharpless bị mù một bên mắt. Do vậy, ông Sharpless nói: “Đơn giản là không bao giờ có lý do thích hợp cho việc không đeo kính an toàn trong phòng thí nghiệm mọi lúc”.
Ông Johan Aqvist - Chủ tịch Ủy ban Hóa học của Hội đồng giải Nobel nhận định, với phát hiện về gắn kết phân tử, chúng ta có thể gắn các hóa chất nhỏ vào các loại khối xây dựng khác nhau, tạo ra các phân tử có độ phức tạp và lớn hơn.
Nhận tin chiến thắng Nobel từ Stockholm (Thụy Điển), Giáo sư K. Barry Sharpless nói: “Tôi khá táo tợn khi nghĩ rằng ý tưởng của mình là ý tưởng hay, và có lẽ đủ tốt để xứng đáng được giải Nobel. Đó là cách tôi giữ cho mình có động lực khi mọi người nghĩ rằng tôi điên rồ. Nhưng chiến thắng lần thứ hai là điều hoàn toàn ly kỳ và thật vui vì điều đó xảy ra trong cuộc đời tôi. Tôi luôn là người may mắn, nhưng hiện tại tôi nghĩ mình là người may mắn nhất”.