Khai thác vàng trái phép ở Tam Lãnh: Khóa cửa vào các đường hầm

Sau khi các tổ truy quét liên ngành của địa phương đồng loạt ra quân suốt 2 tuần qua, tình trạng khai thác vàng trái phép ở Tam Lãnh (Phú Ninh) đã “hạ nhiệt”. Những biện pháp “mạnh” này cần được duy trì để ngăn chặn triệt để tình trạng “vàng tặc” đổ xô khai thác tại các hầm lò thuộc mỏ vàng Bồng Miêu.

Phong tỏa “vàng tặc”

Trước sự phức tạp của tình trạng khai thác vàng tái phép, UBND huyện Phú Ninh đã thành lập 3 tổ kiểm tra tập trung lực lượng truy quét, đẩy đuổi và xử lý các trường hợp khai thác vàng ở các hầm lò trong khu vực núi Kẽm và khu dân cư. Theo Công an huyện Phú Ninh, khi nhà máy khai thác vàng Bồng Miêu đóng cửa, “vàng tặc” hoành hành liên tục ở khu vực hầm lò tại núi Kẽm, hố Gần trong phạm vi mỏ vàng Bồng Miêu. Từ tháng 11.2013 đến nay, tổ công tác do Công an huyện Phú Ninh dẫn đầu phá hàng trăm lán trại, thu giữ hơn 300 xe máy cùng nhiều phương tiện khai thác quặng vàng. Đồng thời đẩy đuổi gần 500 lao động khai thác vàng trái phép ra khỏi khu vực hầm lò. Riêng ngày 31.3, các lực lượng đã đồng loạt ra quân truy quét, phá hủy 37 lán trại, thu giữ 19 máy nổ… Cách đây hơn 1 tuần, đích thân Bí thư Huyện ủy Phú Ninh – ông Nguyễn Cảnh đã kiểm tra thực địa tại các hầm lò núi Kẽm (thuộc quản lý của Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu) tìm hiểu thực trạng khai thác tại đây và chỉ đạo đưa lực lượng vào đường hầm để trục xuất “vàng tặc”.

Một góc mỏ vàng Bồng Miêu.

Trực tiếp dẫn đầu tổ công tác của xã giải quyết tình trạng chế biến quặng trái phép trong khu dân cư, Chủ tịch UBND xã Tam Lãnh – ông Bùi Quang Minh nói, nhiều năm nay, các hộ dân dựng máy nghiền quặng vàng ở trong vườn nhà, nơi công cộng để lại hệ lụy ô nhiễm môi trường. Trong đợt truy quét gần 10 ngày qua, tổ kiểm tra của xã đã lập biên bản xử lý 7 trường hợp khai thác, chế biến quặng vàng trái phép trong khu dân cư, phá hủy 3 lán trại, 19 máy xay đá và tịch thu 7 tấn quặng vàng đem về trụ sở UBND xã... Trong khi đó, một tổ công tác do Phòng Tài nguyên - môi trường huyện dẫn đầu đã đến kiểm tra tình hình sử dụng đất đai sai mục đích của các hộ dân.

Theo chính quyền xã Tam Lãnh, các đợt ra quân, phong tỏa, lực lượng chốt chặn khắp nơi đã hạn chế được việc tiếp tế lương thực, thực phẩm vào các bãi vàng trái phép, tình hình đã bắt đầu “hạ nhiệt”, ít còn xuất hiện cảnh bát nháo, đổ xô về đây khai thác rầm rộ như dịp tết. Chủ tịch UBND xã Tam Lãnh – ông Bùi Quang Minh khẳng định, thời điểm này, “vàng tặc vẫn còn ẩn náu trong các hầm, đặc biệt là lò 10 – núi Kẽm, nằm trên diện tích do Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu quản lý. Từ ngày công ty dừng hoạt động, lực lượng bảo vệ nhà máy từ gần 100 người hiện chỉ còn 7 người nên đối tượng đã chuyển địa bàn hoạt động. Lợi dụng việc thả cửa hầm lò, “vàng tặc”, chủ yếu là công nhân trước đây đã từng làm việc cho nhà máy do nắm được từng ngõ ngách nên đã nhảy vào khai thác. “Nếu nhà máy không đóng cửa thì đâu có phức tạp như hiện nay. Lực lượng đã tăng cường đến núi Kẽm nhưng không thể thường xuyên có mặt 24/24 giờ được. Công ty không giữ nổi thì chính quyền cũng “bó tay” – ông Minh nói.

Tịch thu đá quặng khai thác trái phép về trụ sở UBND xã. Ảnh: T.H

Cần truy quét liên tục

Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu hiện quản lý hơn 300ha, trong đó khu vực núi Kẽm hơn 100ha. Tuy nhiên, nhiều diện tích đã bị “vàng tặc” xâm lấn. Chằng chịt các hầm lò mới phát sinh đã chạy thẳng vào đường hầm của công ty. Thực tế, “vàng tắc” đã ào ạt đi vào đường lò 10 – núi Kẽm và dễ dàng vào các hầm lò khác của công ty tận thu quặng vàng.

Có mặt tại “đại bản doanh” vàng tặc ở khu vực các đường hầm cũ do người Pháp khai thác trước đây và của Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu, chúng tôi ghi nhận tình hình đã lắng xuống rõ rệt. Tại các con đường chính lẫn tiểu ngạch lên bãi vàng, ít thấy cảnh phu vàng công khai chở quặng xuống núi. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Đạo, Trưởng phòng Tài nguyên – môi trường huyện Phú Ninh, khi các tổ truy quét gắt gao, đối tượng đã chuyển sang hoạt động ở vùng giáp ranh giữa xã Tam Lãnh với các xã Tiên Lập (Tiên Phước), Trà Kót (Bắc Trà My) và xã Tam Sơn (Núi Thành). Chính quyền huyện Phú Ninh đề xuất với tỉnh là tăng cường hỗ trợ lực lượng giúp địa phương tiếp tục truy đuổi, ngăn chặn và xử lý rốt ráo nạn khai thác vàng trái phép tại khu vực mỏ vàng Bồng Miêu và vùng giáp ranh với xã Tam Lãnh. Đồng thời yêu cầu Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu báo cáo kế hoạch củng cố hoạt động, nhất là hợp đồng thêm bảo vệ quản lý diện tích đã được cấp phép; tiến hành cam kết hoàn thổ diện tích đã khai thác.

Trước những kiến nghị của huyện Phú Ninh về đặt trạm chắn ba-ri-e, UBND tỉnh thống nhất cho lập trạm quản lý, kiểm soát liên ngành về khoáng sản trong thời gian 3 tháng và bố trí lực lượng thường trực để kiểm tra xử lý các trường hợp mang phương tiện khai thác vàng trái phép vào khu vực  của Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu nhằm lập lại trật tự kỷ cương, ổn định an ninh trật tự trên địa bàn  xã Tam Lãnh.

TRẦN HỮU - XUÂN NGHĨA