Khởi đầu mùa quật mới

Sau những ngày vui tết, ông Nguyễn Đắc Kỷ (khối phố Bàu Súng, phường Thanh Hà, TP.Hội An) bắt đầu cho người đi các nơi trong tỉnh để thu gom quật “xác”. Quật mua về được cắt trụi lá, chỉ còn trơ lại thân cành. Tiếp đến, quật sẽ được xối nước rửa rể và thân cho sạch nấm mốc trước khi vô phân đất mới.

Theo ông Kỷ, so với quật giống giâm ngoài đất, việc tận dụng quật “xác” sẽ giúp tiết giảm chi phí khoảng 30% nhưng ngược lại chất lượng cây cũng như năng suất quả kém hơn vì cây đã bị thoái hóa, tính ra cũng không lợi hơn bao nhiêu, tuy nhiên do nguồn giống khan hiếm nên ông phải tận dụng.

“Thông thường quật giống được giâm ngoài đất từ 1 – 3 năm, tùy theo cây lớn hoặc nhỏ mới vô được chậu, nhưng bây giờ giống ngày càng ít do diện tích đất không còn nhiều nên mình phải tận dụng quật người dân chơi tết xong bỏ đi” - ông Kỷ cho biết. Đến thời điểm hiện tại, vườn ông Kỷ đã gom mua được khoảng 800 chậu.

Quật “xác” là những cây được người dân chưng tết xong, vứt ra đường hoặc để vào một xó xỉnh nào đó trong sân, vườn. Với giá mua bình quân mỗi cây quật “xác” từ 150 – 500 nghìn đồng, cộng với công chăm sóc, phân bón, hao hụt…, tổng chi phí cho mỗi chậu quật đến ngày bán ra thị trường chiếm khoảng 50% giá trị.

Tại vườn nhà ông Kỷ, ngoài thu mua quật “xác”, ông cũng nhận chăm sóc quật người dân lưu gửi lại sau khi chưng tết với chi phí khoảng 1 - 3 triệu đồng tùy kích thước cây. Ông Kỷ thừa nhận, nếu tập trung vào nghề, các chủ vườn đều có thể sống được.  Dịp tết vừa rồi, ông xuất ra thị trường hơn 600 chậu quật cảnh, trừ chi phí ông thu lãi được 300 triệu đồng. 

Những ngày này về Hội An, dọc hai bên đường Nguyễn Tất Thành và các đường nhánh thôn Bầu Ốc, Bến Trễ… lúc nào cũng nhộn nhịp xe ra vào chở quật “xác” từ khắp nơi về. Còn tại các vườn người dân cũng tất bật với việc tỉa bấm cành, bấm quả, vô đất vô phân cho kịp thời gian cây sinh trưởng.

Theo bà Nguyễn Thị Linh (thôn Bàu Ốc, xã Cẩm Hà, TP.Hội An), thu mua quật “xác” chỉ kéo dài từ sau tết đến hết tháng Giêng, qua tháng Hai thì xem như trễ, không kịp cho vụ mùa sau. Để có đủ số quật, bà Linh phải thuê người đi khắp nơi, vô Tam Kỳ, ra Đà Nẵng mua mang về.

“Ưu điểm của quật “xác” là cây cứng hơn nên sức chống chịu với sâu rầy cũng tốt hơn. Tuy nhiên, công cán bỏ ra cũng nhiều hơn. Ngoài cắt tỉa lá cành mình cũng phải xả hết đất cũ ra thay đất mới, nếu phát hiện rể nào hư phải bấm bỏ để cây có thể tạng tốt nhất” - bà Linh nói. Dịp này, bà Linh cũng tranh thủ thu hoạch những quả quật xanh để bán cho các hàng quán ăn, nước mía… với giá mỗi ký 10 nghìn đồng.

Dù vậy, không phải chủ vườn nào cũng tái vườn theo cách thu gom quật “xác”. Ông Nguyễn Viết Ninh (thôn Bàu Ốc, xã Cẩm Hà) cho biết, vườn ông chủ yếu dùng giống giâm ngoài đất. Bên cạnh việc thu gom quật “xác” hạn chế thì vườn nhà ông đủ rộng để giâm giống cho các vụ kế tiếp. “Giống chỉ một phần, chất lượng năng suất chủ yếu do mình làm thôi” - ông Ninh nói. Ông Ninh là một trong số ít người có vườn quật lớn nhất ở Cẩm Hà, mỗi năm ông trồng hàng nghìn chậu quật cảnh các loại bán ra thị trường.

Xã Cẩm Hà và phường Thanh Hà được xem là “thủ phủ” quật của miền Trung, quật nơi đây không chỉ nổi tiếng về số lượng mà còn được biết đến với những cây quật có thế đẹp, tuổi đời cao. Riêng tại Cẩm Hà, hiện người dân 6/7 thôn của xã tham gia trồng quật, tổng diện tích gần 65ha (trong tổng số hơn 222ha đất nông nghiệp của xã), mỗi năm cung cấp ra thị trường khoảng 65 nghìn chậu quật cảnh. Nhiều nhất phải kể đến thôn Bàu Ốc với gần 40 nghìn chậu quật. Tuy nhiên, số lượng quật đang ngày càng ít đi do diện tích đất trồng bị thu hẹp.

Mùa quật mới lại bắt đầu, cùng với đó là những kỳ vọng về một năm mưa thuận gió hòa để các chủ vườn quật Hội An có niềm vui cuối năm được giá được mùa trọn vẹn.