Không chủ quan với sức khỏe tâm thần

Nhận định từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO), sau đại dịch Covid-19, tỷ lệ người dân gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần gia tăng. Vấn đề rối loạn tâm thần rất phổ biến trên toàn thế giới.

Năm 2019, WHO ước tính cứ 8 người thì có 1 người đang sống chung với rối loạn tâm thần. Hằng năm, gần 3 triệu người chết do lạm dụng chất kích thích. Cứ sau 40 giây lại có một người chết do tự sát. Khoảng 50% các rối loạn tâm thần bắt đầu từ năm 14 tuổi.

Theo thống kê, tại Việt Nam, tỷ lệ mắc 10 rối loạn tâm thần thường gặp chiếm 14,9% dân số - nghĩa là có gần 15 triệu người. Tuy nhiên đa số người dân cho rằng rối loạn tâm thần chỉ có tâm thần phân liệt (dân gian thường gọi là điên).

Thực tế tỷ lệ tâm thần phân liệt là 0,47% dân số; trầm cảm, lo âu chiếm tỷ lệ cao, tới 5,4%, còn lại là các rối loạn tâm thần khác như động kinh (0,33%), chậm phát triển tâm thần (0,63%), mất trí tuổi già (0,88%); rối loạn hành vi ở thanh thiếu niên (0,9%); lạm dụng rượu 5,3%, ma túy (0,3%)...

Ở trẻ em, các vấn đề sức khỏe tâm thần chiếm khoảng 12%, tương đương hơn 3 triệu trẻ em có nhu cầu về các dịch vụ sức khỏe tâm thần. Theo các chuyên gia của Bộ Y tế, ai cũng có thể mắc rối loạn tâm thần, ít nhất là ở một giai đoạn, thời điểm nào đó của cuộc đời. Do vậy, không nên có sự kỳ thị đối với người rối loạn tâm thần.

Ông Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết, hiện vẫn còn sự kỳ thị lớn đối với rối loạn tâm thần, do vậy hầu hết mọi người đều ngại ngùng khi thừa nhận các vấn đề sức khỏe tâm thần của họ. Thế nhưng rối loạn tâm thần cũng giống như bất kỳ bệnh nào khác cần được chẩn đoán và có thể điều trị.

“Mặc dù có thể dự phòng và chữa trị hiệu quả, nhưng điều đáng buồn là hầu hết bệnh tâm thần không được phát hiện sớm, điều trị hiệu quả. Thực tế hiện nay việc chăm sóc sức khỏe tâm thần tại cộng đồng còn nhiều hạn chế, chủ yếu điều trị tâm thần phân liệt và động kinh là chủ yếu. Thuốc điều trị cũng còn hạn hẹp, nhiều người dân sử dụng thuốc gián đoạn” - ông Khuê nói.

Bà Lưu Thị Bích Ngọc - Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH cho biết, hiện nay toàn tỉnh có 8.628 người bị bệnh tâm thần các thể, trong đó có 592 người bị bệnh tâm thần đặc biệt nặng.

Tỉnh đã phê duyệt đề án mở rộng Trung tâm Điều dưỡng người tâm thần Quảng Nam nhưng cũng chỉ có thể tiếp nhận số ít so với nhóm đối tượng bị bệnh nặng và đặc biệt nặng đến 7.433 người. Về hướng lâu dài, các trung tâm công tác xã hội của tỉnh có đủ điều kiện cũng sẽ thực hiện chức năng trị liệu cho người tâm thần thể nhẹ, để ngăn ngừa, phòng những người tâm thần thể nhẹ chuyển sang thể nặng hay đặc biệt nặng.