Không có bữa ăn nào miễn phí

Lừa đảo thời nào cũng có, ở đâu cũng có.

Gần đây, trên địa bàn Quảng Nam xuất hiện một số kẻ giả danh người làm từ thiện hoặc cán bộ Nhà nước để đi lừa đảo. Thủ đoạn của những kẻ này là dẫn dụ nơi phát quà từ thiện hoặc có chương trình của Nhà nước hay các tổ chức doanh nghiệp sẽ hỗ trợ xây nhà, sắm sửa cho hộ nghèo, gia đình chính sách rồi nhân sơ hở của “con mồi” mà cướp lấy tài sản.

Tinh vi hơn là có vụ lừa đảo bằng cách giả danh cán bộ Nhà nước nói rằng “không có bữa ăn nào miễn phí” nên mồi chài nạn nhân đưa tiền làm thủ tục giấy tờ hoặc vốn đối ứng để hưởng các chính sách hỗ trợ, xây nhà. Vậy mà có người nổi lòng tham đưa tiền vàng ngay cho kẻ lừa đảo nên sơ hở bị cướp mất. Tình hình có vẻ nghiêm trọng nên công an nhiều địa phương đã và đang điều tra, truy bắt những kẻ lừa đảo, đồng thời thông báo cho bà con nhân dân cảnh giác, phòng ngừa.

Lừa đảo luôn có nhiều chiêu trò và nhiều cấp độ. Những vụ việc nói trên xảy ra ở nhiều nơi, khó thống kê hết. Đặc biệt các vụ án lớn về lừa đảo để chiếm đoạt tài sản công hay tư năm nào cũng có xét xử. Nhưng không vì thế mà nạn lừa đảo bị triệt tiêu, bởi còn kẻ tham và lòng tham thì khó hết lừa đảo. Vấn đề ở chỗ là cơ quan bảo vệ pháp luật, giữ gìn trật tự trị an cùng người dân phải luôn cảnh giác để phòng ngừa, bắt giữ được kẻ lừa đảo hay không.

Câu chuyện mang màu sắc triết lý “không có bữa ăn nào miễn phí” có thể ứng vào nhiều trường hợp. Truyền thuyết kể từ thời cổ đại có một vị vua muốn tập hợp tinh túy trí khôn của nhân loại, cuối cùng đã có học giả đưa ra được câu tổng kết như vậy. Và rồi từ đó con người phát triển thành quy tắc sống như lời khuyên về nỗ lực làm việc để có cái ăn, để sản xuất, kinh doanh làm giàu. Dĩ nhiên có người trúng số, có được đống tiền của bất ngờ. Nhưng nên nhớ có hàng triệu triệu người mua vé số mấy chục năm không trúng lần nào. Vậy thì không dưng của đâu tìm đến người. Biết thế nhưng vì lòng tham mà con người cũng có thể trở thành nạn nhân tiềm năng của kẻ lừa đảo, dẫn dụ có chút tiền bạc nào đó tự nhiên sẽ được hưởng. Nhẹ dạ cả tin kèm với lòng tham là chỗ hiểm yếu nhất có thể đánh gục bất cứ ai nếu không tỉnh táo suy xét.

Xin chép lại đây hai lời khuyên hữu ích để bạn đọc suy ngẫm. Một là lá thư của một người cha gửi cho con, có đoạn: “Trong cuộc sống của con, không ai phải có nghĩa vụ đối xử tốt với con trừ cha mẹ. Còn với những người tốt với con, con nên trân trọng và biết ơn điều đó. Nhưng con cũng cần phải có chút đề phòng bởi mỗi người khi làm bất cứ việc gì đều có mục đích riêng. Hãy nhớ, họ tốt với con không đồng nghĩa với việc họ phải quý mến con”. Hai là góc nhìn của một chuyên gia kinh tế, cố tiến sĩ Alan Phan: “Có một quy tắc mà chúng ta đều nên ngầm hiểu rằng trên đời này không một bữa ăn nào là miễn phí. Nếu bạn muốn thành công thì bạn phải hy sinh, nếu bạn muốn hạnh phúc thì bạn phải đấu tranh, nếu muốn được tự do thì phải dũng cảm, nếu muốn được nhận lại thì hãy cho đi. Điều quan trọng chúng ta cần phải hiểu là cái giá để đánh đổi cho bữa ăn đó là bao nhiêu”.

NGUYỄN ĐIỆN NAM