Quy định về việc kiểm soát, cấp phép lưu thông đối với phương tiện xe cơ giới ba bánh (còn gọi xe lôi) đã có hiệu lực nhưng việc triển khai vẫn còn là bài toán khó.
Xe lôi chở hàng trên đường Phan Bội Châu (Tam Kỳ). Ảnh: CÔNG TÚ |
Cấm nhưng vẫn mua bán
Người lái xe cơ giới ba bánh thường chất hàng hóa cồng kềnh, dẫn đến hạn chế tầm nhìn khi lưu thông, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông (ATGT). Quy định về kiểm soát phương tiện xe ba bánh đã có hiệu lực, nhưng để xử lý rốt ráo vẫn còn là bài toán khó. Từ năm 2008, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 05/2008/NQ-CP, trong đó có quy định liên quan đến xe cơ giới ba bánh: không cấp phép mới cho lưu hành thêm các loại xe cơ giới ba bánh; đối với các loại xe cơ giới ba bánh hiện có đang lưu hành thì ban hành quy định cấm lưu hành (kể cả xe cơ giới ba bánh nhập khẩu) trong nội thành, nội thị và các quốc lộ; trừ xe xích lô phục vụ du lịch, xe thu gom rác thải phục vụ vệ sinh môi trường, xe đi lại của thương binh, người tàn tật. Bộ Giao thông vận tải yêu cầu Cục Đăng kiểm Việt Nam, kể từ ngày 1.5.2008 ngừng việc kiểm tra chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường các loại xe cơ giới ba bánh (trừ xe thương binh, người tàn tật đi lại).
Thế nhưng bất chấp quy định, việc cung cấp, xử dụng loại xe này vẫn diễn ra. Tại ngã tư Trần Phú - Nguyễn Hoàng (TP.Tam Kỳ), có hai tấm biển quảng cáo “Bán xe lôi”, ghi rõ địa chỉ (96 và 136 đường Trần Phú) và số điện thoại cần liên lạc. Tìm về số 136 Trần Phú, căn nhà đã khóa chặt cửa. Một đồng nghiệp liền bấm điện thoại liên lạc, phía bên kia có giọng của người đàn ông trung niên trả lời. Người này cho biết, xe mới sẽ chuyển từ phía nam về lúc gần 2 giờ chiều, nếu có nhu cầu mua thì tới ngã tư Trần Phú - Nguyễn Hoàng, phía đối diện biển quảng cáo xem hàng. Khoảng hơn 3 giờ chiều, chúng tôi đến nơi đã thấy có một “xe lôi” (BKS: 61-L8.4731) được trưng bày. Chưa gặp chủ nhân, chúng tôi điện thoại dò hỏi thì họ trả lời đây là xe mới hoàn toàn và được đăng ký, đăng kiểm, có giấy tờ hẳn hoi; giá bán 36 - 38 triệu đồng tùy loại và khẳng định đảm bảo phương tiện lưu thông trên địa bàn tỉnh.
Khó kiểm soát
Đại diện Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh (PC67) cho biết, trước ngày 30.6.2008, Quảng Nam có 227 xe cơ giới ba bánh (kể cả xe dành cho thương binh, người tàn tật) đã đăng ký biển kiểm soát. Nhưng trong thực tế, số lượng phương tiện lưu hành trên địa bàn lớn hơn rất nhiều. Bởi khi tuần tra, kiểm soát, lực lượng chức năng phát hiện, lập biên bản tạm giữ và xử lý không ít “xe lôi” mang BKS ngoại tỉnh, như 60 (tỉnh Đồng Nai), 61 (tỉnh Bình Dương). Hầu hết xe ba bánh ngoại tỉnh do người địa phương trong tỉnh mua lại, sử dụng và có giấy tờ mua bán nhưng chưa chuyển quyền sở hữu thực tế trên giấy đăng ký. Theo Thượng tá Lê Đình Xê - Phó Trưởng phòng PC67, các cán bộ chiến sĩ phát hiện khá nhiều người điều khiển “xe lôi” chở hàng gây mất ATGT, lại không sở hữu giấy phép lái xe hạng A3. Đơn vị lập biên bản tạm giữ trong vòng 7 ngày, đúng thời hạn người vi phạm đến nộp phạt là lấy xe về. Với trường hợp trên, lực lượng chức năng vừa tuyên truyền, đồng thời yêu cầu viết bản cam kết chủ xe không được cho phương tiện lưu hành nếu chưa đảm bảo đúng quy định của pháp luật.
Theo quy định, những xe lôi chưa đăng ký, đăng kiểm không được lưu hành. Còn khi vi phạm, bên cạnh phạt tiền, lực lượng chức năng tịch thu xe để sung vào công quỹ. Tuy nhiên, quá trình xử lý của người thực thi công vụ lại gặp khó. Bởi một lẽ, chủ phương tiện chủ yếu là dân nghèo, việc xử phạt và tịch thu phương tiện rất dễ tạo áp lực đối với lực lượng chức năng và gây bức xúc trong nhân dân. Để kiểm soát hiệu quả, PC67 kiến nghị UBND, Ban ATGT tỉnh chỉ đạo các cấp, các ban ngành liên quan có biện pháp xử lý các cơ sở sản xuất, kinh doanh trái phép mô tô ba bánh và phối hợp tuyên truyền vận động để người dân nhận thức rõ hành vi và hậu quả mình phải gánh chịu. Cạnh đó, tỉnh hiện chưa có cơ sở đào tạo giấy phép lái xe A3, Ban ATGT tỉnh sớm tìm hiểu, liên hệ với tỉnh bạn để triển khai sớm vấn đề trên. Các ngành chức năng, đặc biệt là quản lý thị trường lưu tâm kiểm tra, xử lý nghiêm khắc một số địa điểm hiện vẫn còn bày bán xe lôi, nhất là ở TP.Tam Kỳ. Có trường hợp, xe còn mới tinh mà BKS vẫn gắn đầy đủ, liệu đó có phải “xe ma” (đăng ký giả). Nếu chậm trễ hơn nữa, “xe lôi” sẽ phát triển ồ ạt như trường hợp xe công nông trước đây.
CÔNG TÚ