Thu ngân sách năm 2023: Cần sự nỗ lực lớn

Ước thu thấp

Cơ cấu thu ngân sách nội địa năm 2023 của Quảng Nam không có gì thay đổi khi vẫn 50% từ Trường Hải và 50% từ số doanh nghiệp còn lại. Tuy nhiên, không như “diễn biến” từ nhiều năm (năm sau luôn phải được lập dự toán thu tăng hơn năm trước), chỉ tiêu thu ngân sách nội địa năm 2023 không bằng số thu ngân sách năm 2022.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hồng Quang, không còn cách nào khác là phải thúc đẩy sản xuất, tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục, đất đai, sớm đưa các dự án vào hoạt động, khuyến khích khởi nghiệp, thu hút đầu tư. Các cơ quan tài chính sẽ phải phân tích đầy đủ, kịp thời tác động của các chính sách để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, nuôi dưỡng nguồn thu. Theo dõi diễn biến tình hình thu ngân sách hàng tháng, quản lý tốt các nguồn thu phát sinh, nợ đọng thuế, đánh giá, phân tích cụ thể từng địa bàn, từng sắc thuế, khu vực, nhất là doanh nghiệp có số thu lớn để đề ra các giải pháp cụ thể.

Thông qua việc rà soát, đánh giá từng nguồn thu, sắc thuế, cơ quan thuế tính toán thu ngân sách năm 2023 của Quảng Nam chỉ khoảng 20.880 tỷ đồng.

Theo dự toán này, có thể nhìn thấy nhiều sắc thuế, lĩnh vực thuế đều không thể đạt được mức thực hiện như năm 2022 (trừ thu từ FDI tăng 5,5% với 1160 tỷ đồng; thuế bảo vệ môi trường tăng 41,3% với 565 tỷ đồng; thu phí, lệ phí, thu tiền sử dụng đất tương đương năm 2022).

Cụ thể, thu từ doanh nghiệp nhà nước trung ương 650 tỷ đồng, chỉ bằng 72,2% ước thực hiện năm 2022. Thu từ doanh nghiệp địa phương 68 tỷ đồng (88,3% ước thực hiện năm 2022).

Thu từ khu vực công thương nghiệp và dịch vụ ngoài quốc doanh 14.329 tỷ đồng, bằng 79% ước thực hiện năm 2022 (dự toán 3 công ty thuộc ô tô Trường Hải nộp 11.400 tỷ đồng, bằng 75,5% ước thực hiện năm 2022).

Theo nhận định của cơ quan thuế, năm 2023, thị trường thế giới được dự báo vẫn bất ổn khi chiến sự Ucraina – Nga vẫn chưa kết thúc. Giá đầu biến động, tỷ suất hối đoái “nhảy múa”, xuất nhập khẩu gặp khó vì thiếu nguồn nguyên liệu, bất động sản vẫn đóng băng và ngân hàng siết chặt, dịch bệnh vẫn chưa “vãn hồi”.

Thị trường tiêu thụ ô tô sẽ bão hòa khi chính sách giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước sẽ không còn. Thủy điện bấp bênh, phụ thuộc vào thời tiết. Bia có xu hướng góp ngân sách giảm dần vì thiếu năng lực cạnh tranh. Du lịch dịch vụ chưa thể thoát được sự ảm đạm của thị trường vì thiếu khách quốc tế...

Trong khi đó, số doanh nghiệp mới gia nhập thị trường và các dự án đầu tư mới chỉ trong giai đoạn khởi động, chưa thể góp được nhiều cho ngân sách địa phương. Tất cả yếu tố bất lợi đó ảnh hưởng mạnh đến nguồn thu ngân sách nội địa năm 2023. Ông Nguyễn Văn Tiếp – Cục trưởng Cục Thuế nói kinh tế dự báo vẫn còn không ít khó khăn. Ngành thuế sẽ nỗ lực hết mình để có thể đạt được dự toán.

Xác định “địa chỉ” nguồn thu

Không có các khoản thu gia tăng đột biến, không có thêm nguồn lực phát sinh nguồn thu mới, lớn, ngân sách Quảng Nam đang đứng trước thách thức cần vượt qua để bảo đảm nguồn chi.

Cơ quan thuế đã dự lường con số thu nội địa theo kế hoạch tương đối xác thực để xác định dự toán cho năm 2023 bằng các “địa chỉ” cụ thể. Tuy nhiên, tất cả cũng chỉ là dự báo. Con số thu ngân sách chính thức phải chờ vào lực đẩy của thị trường.

Cục trưởng Cục Thuế Nguyễn Văn Tiếp cho hay ngành thuế đã lên các kế hoạch, phương án tăng thu bằng việc khai thác triệt để các nguồn thu. Không bỏ sót bất cứ nguồn thu nào, từ các ngành, lĩnh vực, sắc thuế còn dư địa tăng thu, chống thất thu, gian lận thuế và thu hồi nợ đọng. Cho dù gặp khó khăn, nhưng sẽ nỗ lực để thu đạt dự toán.

Có thể hiểu sự nỗ lực tìm nguồn thu cho ngân sách của cơ quan thuế đã được “mặc định”. Tuy nhiên, không chỉ trông chờ vào độ tăng trưởng của doanh nghiệp mà sự đồng lòng của các cơ quan quản lý, địa phương trong việc đốc thu ngân sách hay tháo gỡ khó khăn cho ngành thuế cũng phải được tính đến.

Cục Thuế đề nghị cần có sự phối hợp, đưa ra giải pháp từ các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương để hỗ trợ việc thu nợ đọng. Trong một góc nhìn khác, việc chống thất thu trên một số lĩnh vực chuyển nhượng bất động sản và khai thác khoáng sản đang gặp khó khăn (dù nguồn lực từ lĩnh vực này không ít).

Cơ quan thuế chưa có đầy đủ cơ sở pháp lý về giá thị trường chuyển nhượng bất động sản, cũng như không có đầy đủ thông tin về sản lượng khai thác tài nguyên thực tế trong khi sự phối hợp giữa các ngành với nhau chưa thống nhất.

Ông Trần Úc - Chủ tịch UBND thị xã Điện Bàn (thành viên Ban Kinh tế - ngân sách HĐND tỉnh) cho rằng cần đẩy nhanh việc phê duyệt giá đất các dự án và thu được tiền từ các dự án đầu tư đô thị, bất động sản.

Sớm ban hành hệ số điều chỉnh giá đất, bổ sung giá đất của một số vị trí, địa điểm chưa có trong bảng giá đất, giám sát quản lý sản lượng tài nguyên khai thác thực tế... để có thể thúc đẩy các khoản thu từ đất, tài nguyên vào ngân sách địa phương.

Các phân tích cho thấy dự báo nền kinh tế năm 2023 sẽ gặp không ít khó khăn. Tuy nhiên, sự cộng lực của các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương và nỗ lực của ngành thuế, số thu ngân sách theo chỉ tiêu năm 2023 không phải là thách thức không thể vượt qua.