Những ngày cuối tháng 4 âm lịch, lá mùng Năm được bày bán ở các khu chợ, báo hiệu Tết Đoan ngọ đã cận kề.
Các loại lá mùng Năm được bày bán ở chợ Tam Đàn, Phú Ninh. Ảnh: KIỀU LY |
Khi cơn mưa chiều miền Trung làm dịu đi cái nắng gay gắt ngày hè, những chồi non trở nên xanh mơn mởn, người dân khắp nơi lại vào rừng hái lá cây đưa về bán khắp các chợ để người dân mua về nấu uống giải nhiệt.
Theo kinh nghiệm hái lá lâu năm của bà Nguyễn Thị Biểu (xã Tam Thành, Phú Ninh), những loại lá được hái trong dịp Tết Đoan ngọ hằng năm là những cây thuộc hệ thuốc nam vừa giải nhiệt vừa có tác dụng chữa bệnh như chùm đường, đinh lăng, chè già, đại tướng quân, ngải cứu, khổ qua rừng, rẻ quạt…
Bà Biểu cũng cho biết, tục đi hái lá mùng Năm không biết có từ bao giờ, chỉ biết rằng theo quan niệm dân gian, vào đúng giờ ngọ (12 giờ trưa) ngày mùng Năm tháng 5 âm lịch, mang những loại lá đã hái ra phơi khô, rồi dùng để nấu nước uống hằng ngày, vừa ngon, thanh mát lại có tác dụng chữa được nhiều bệnh, nên nhiều người tìm mua.
“Phải là người am hiểu các loại lá cây, bài thuốc nam mới có thể đi hái, phân biệt vị, mùi thuốc chứ không phải ai cũng hái được. Nếu chẳng may hái nhầm những loại cây có độc thì rất nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe của nhiều người” - bà Biểu chia sẻ.
Ngay từ những ngày cuối tháng 4, đầu tháng 5 âm lịch, đi dọc khắp các khu chợ từ nông thôn đến thành phố như Thăng Bình, Tam Kỳ, Phú Ninh… đều chộn rộn vào mùa mua bán lá mùng Năm.
Bà Hồ Thị Giang (tiểu thương chợ Tam Đàn, Phú Ninh) cho biết: “Thời tiết năm nay mưa nắng thất thường, để có đủ hàng phục vụ cho bà con dịp Tết Đoan ngọ, tôi phải đặt người hái lá mùng Năm từ trước”.
Cũng theo bà Giang, trước đó chừng nửa tháng người ta sẽ lên các vùng rừng núi Quảng Nam, Quảng Ngãi, có khi ra tận đèo Hải Vân để hái cho bằng được các loại lá thuốc. Cũng có người trồng ở vườn nhà rồi hái bán, nhưng nhiều nhất vẫn là hái trong tự nhiên, để đến những ngày gần kề mùng Năm họ đổ dồn về các chợ bán, thường tập trung thành khu riêng rộn ràng cả một góc chợ.
Lá mùng Năm được bó bán theo từng loại, dao động 5 - 30 nghìn đồng/bó, như lá chổi có giá 5 nghìn đồng/bó, khổ qua rừng 5 - 10 nghìn đồng, đỗ sen 20 nghìn đồng, mã đề 30 nghìn đồng, hoắc hương 15 nghìn đồng…
Người đi chợ tùy theo sở thích mà lựa chọn mua các loại lá về băm nhỏ rồi đem phơi khô chung với nhau để dành nấu nước uống trong những ngày hè nắng nóng. Đang chọn cho mình những loại lá mùng Năm đã quen sử dụng lâu nay, cô Hồ Thị Thu Hường (phường Hòa Thuận, TP. Tam Kỳ) chia sẻ: “Tết Đoan ngọ năm nào tôi cũng mua lá mùng Năm về uống. Khi nấu lên, nước rất thơm, dễ uống lại thanh nhiệt, có lợi cho sức khỏe nên gia đình tôi rất thích. Không chỉ dùng cho gia đình, tôi còn lấy làm quà cho các con mang lên thành phố”.
KIỀU LY