Lại cơi nới trái phép ở vùng dự án

Trước việc người dân ở vùng dự án thuộc các xã Duy Hải, Duy Nghĩa (Duy Xuyên) cơi nới, xây dựng các công trình trái phép nhằm “chạy” chính sách bồi thường, UBND tỉnh đã chỉ đạo tổ công tác liên ngành xuống hiện trường xử lý “nóng”, song tình trạng trên lại tái diễn rất phức tạp.

Người dân vùng dự án Duy Hải vẫn tranh thủ xây nhà chờ hưởng lợi chính sách bồi thường. Ảnh: TRẦN HỮU

“Con voi chui qua lỗ kim”

Giữa trưa nắng như đổ lửa, nhưng ở các làng Tây Sơn Tây, Tây Sơn Đông của xã Duy Hải, không khí xây dựng vẫn diễn ra hối hả. Trong vườn hay trước cổng nhiều nhà dân tập kết vật liệu ngổn ngang. Có nhà với kết cấu cấp 4, hay chỉ xây tường rào, cổng ngõ mà phải huy động cả chục thợ hồ. Thắc mắc hỏi người dân vì sao không sợ cán bộ địa phương đến đình chỉ công trình thì họ bình thản giải thích, bức bách chỗ ở thì làm nhà chứ biết bao giờ mới nhận tiền bồi thường (BT). Lạ thật, nhiều ngôi nhà cấp 4 tạm bợ nhưng ốp tường, nền bằng các loại đá hoa cương đắt tiền. Phong trào trang trí nội thất, lát nền nhà bằng gạch, đá đắt tiền ở các xã Duy Hải, Duy Nghĩa rầm rộ từ đầu năm 2016 đến nay. Đặc biệt với các trường hợp mới ở giai đoạn kiểm kê hiện trạng, chưa áp giá BT thì người dân đổ tiền mua vật liệu về cơi nới. Theo tiết lộ của người dân Tây Sơn Đông, sau Tết Đinh Dậu đến nay, họ rất khó khăn tìm thợ hồ xây dựng nhà ở mới trên đất tái định cư xã Duy Hải giai đoạn 1. Lý do đơn giản: thợ hồ đã nhận làm công cho các gia đình chưa bị thu hồi đất với giá cao. Từ chỗ lèo tèo vài cơ sở cung ứng vật liệu xây dựng, thì nay dọc hai bên đường thôn An Lương đến các thôn Tây Sơn Tây, Tây Sơn Đông, mọc lên hàng chục điểm kinh doanh. Phần lớn thợ xây các xã lân cận như Bình Minh, Bình Dương (Thăng Bình) đã dạt về Duy Hải bởi nhu cầu xây dựng nơi đây rất cao.

Do không thể tiến hành giải tỏa hết vùng dự án cùng một lúc nên chủ đầu tư chỉ tiến hành thu hồi đất, kiểm kê BT cho người dân ở khu vực triển khai thi công. Tình trạng lén lút cơi nới, trang trí nội thất bên trong nhà ở bằng vật dụng đắt tiền xuất hiện ở khu vực dân cư chưa áp giá BT. Việc công nhận BT, hay hỗ trợ (HT) từng trường hợp cụ thể đều thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND xã. Các tổ công tác quản lý đất đai vùng đông của UBND huyện Duy Xuyên, kể cả của đơn vị kiểm kê, BT-HT giúp chính quyền xã quản lý chặt hiện trạng nhưng thực tế “con voi vẫn chui qua được lỗ kim”.

Lợi dụng sự lơ là của lực lượng chức năng, ông Trần Ngọc Thanh (thôn Tây Sơn Đông) xây nhà kiên cố suốt thời gian dài. Khi cán bộ huyện phát hiện thì công trình đã xây dựng hoàn tất. Gạo đã nấu thành cơm. Đội quy tắc đô thị huyện đến lập biên bản vào tháng 1.2017, UBND huyện Duy Xuyên ra quyết định xử phạt hành chính 45 triệu đồng với gia đình ông Thanh. Một trường hợp khác, hộ bà Lê Thị Nhiều (thôn Tây Sơn Tây) dù đã kiểm kê hiện trạng, chờ áp giá BT thì sau Tết Đinh Dậu, bà thuê thợ xây nhà đúc kiên cố. Tương tự, cách đó không xa là hộ ông Nguyễn Văn Bảy cũng biện hộ gia đình được công nhận 300m² đất ở đã xây dựng một dãy nhà với kết cấu đúc kiên cố. Theo tìm hiểu của chúng tôi, phần lớn người dân cơi nới, xây dựng công trình trái phép đều được kiểm kê đo đạc, nhưng chính quyền địa phương chậm phát hiện, không xử lý dứt điểm, hoặc có biểu hiện làm ngơ trước hành vi chạy chính sách BT. Hậu quả là vùng dự án mất nhiều thời gian giải quyết BT-HT cho người dân, ách tắc mặt bằng dai dẳng.

Buông lỏng quản lý hiện trạng

Những ngày đầu tháng 3, bất chấp Công điện của Chủ tịch UBND tỉnh về siết chặt quản lý hiện trạng vùng dự án, hàng chục hộ dân đã tự ý xây dựng, cơi nới nhiều hạng mục công trình trái phép như nhà ở, nhà tạm, chuồng heo, cổng ngõ tường rào quanh vườn, áp đá granit cao cấp... Sở dĩ người dân bất chấp pháp luật, tư lợi cá nhân là vì chính quyền sở tại quá dễ dãi, chỉ giơ cao đánh khẽ. Nhiều trường hợp đã lập biên bản nhưng xử lý không đến nơi đến chốn; thậm chí xây dựng trái phép giữa “thanh thiên bạch nhật” nhưng vẫn không lập biên bản, xử phạt hành chính. Thông tin từ Ban Quản lý Khu kinh tế mở Chu Lai, trước khi có Công điện số 02/CĐ-UBND ngày 27.2.2017, riêng 2 thôn Tây Sơn Tây, Tây Sơn Đông có tổng cộng 225 hộ xây dựng, cơi nới trái phép đã phát hiện, trong số đó có đến 112 hộ chính quyền không lập biên bản xử lý. Những tưởng sau khi có mệnh lệnh cứng rắn của UBND tỉnh, tình hình sẽ hạ nhiệt nhưng ở Duy Hải vẫn không cải thiện. Từ đầu tháng 3 đến nay, có ít nhất 23 hộ xây dựng, cơi nới trái phép nhưng chính quyền vẫn không lập biên bản.

Tại khu dân cư Duy Hải giai đoạn 3 (xây dựng trên địa bàn 2 thôn Sơn Viên và Thuận An - xã Duy Nghĩa và 2 thôn Tây Sơn Đông và Thuận Trì - xã Duy Hải) thời điểm này các cơ quan chức năng chưa triển khai thực hiện công tác kiểm đếm nhưng đã có 62 hộ xây dựng, cơi nới trái phép. Chỉ mỗi khu dân cư Duy Hải giai đoạn 2 (trên địa bàn thôn Thuận Trì, xã Duy Hải), chính quyền địa phương cương quyết lập biên bản vi phạm 12 trường hợp cơi nới trái phép. Có hay không việc chính quyền làm ngơ, buông lỏng quản lý hiện trạng đất đai? Trả lời câu hỏi này, Chủ tịch UBND xã Duy Hải Nguyễn Văn Thống cho rằng, thực tế có nhiều trường hợp địa phương ra quyết định xử phạt hành chính, phối hợp tham mưu cho UBND huyện ban hành quyết định cưỡng chế. Riêng các trường hợp chưa lập biên bản là do chỉ trong thời gian ngắn, người dân lén lút cơi nới. Với các hạng mục xây dựng phát sinh sau khi kiểm đếm thì sẽ không áp giá BT, điển hình như trường hợp của ông Trần Ngọc Thanh (thôn Tây Sơn Đông).

Lường trước “điểm nóng” Duy Hải, trong các lần về kiểm tra công tác giải phóng mặt bằng cũng như chỉ đạo bằng các văn bản, Chủ tịch UBND tỉnh Đinh Văn Thu yêu cầu chính quyền huyện Duy Xuyên, xã Duy Hải, tổ kiểm tra liên ngành của huyện tăng cường quản lý hiện trạng. Đối với trường hợp xây dựng công trình, nhà cửa trái phép đã bị phát hiện, chính quyền phải ban hành ngay quyết định đình chỉ xây dựng và buộc tháo dỡ công trình, nhà cửa vi phạm. Trường hợp hộ gia đình, cá nhân không chấp hành, địa phương phải khẩn trương hoàn chỉnh thủ tục, xử phạt vi phạm hành chính và có biện pháp cưỡng chế. Vậy vì sao có đến hàng trăm hộ dân cơi nới nhà cửa, công trình trái phép ở xã Duy Hải chưa xử lý kịp thời như đúng tinh thần chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh?  Câu hỏi này xin gửi đến các cơ quan chức năng của huyện Duy Xuyên.

TRẦN HỮU