Từ khi các nhà khoa học phát hiện cây sâm Ngọc Linh thành một loại dược liệu quý hiếm, người Xê Đăng ở Trà Linh (Nam Trà My) vào rừng tìm củ sâm tự nhiên đưa về trồng trong các khu vườn để làm giàu…
Hiện xã Trà Linh có khoảng 70ha vườn sâm do nhân dân phát triển. Bên cạnh đó, tỉnh và huyện cũng đã thành lập 2 trạm dược liệu ngay tại thôn 2 xã Trà Linh với mục đích bảo tồn nguồn giống để cung ứng kịp thời nhu cầu phát triển sâm Ngọc Linh tại địa phương. Qua tổ chức di thực từ tự nhiên vào vườn cho thấy, mỗi cây sâm giống có giá chừng 25.000 đồng, sau khi đưa vào trồng từ 5 năm trở đi là có thể thu hoạch củ. Hiện tại một ký sâm loại 10 củ có giá khoảng 35 triệu đồng, loại 2 - 3 củ có giá khoảng 25 - 27 triệu đồng/kg. Không những cho củ có giá trị kinh tế rất cao, sâm Ngọc Linh còn cho lá với giá bán dao động khoảng 1 triệu đồng/kg và cho hạt để nhân cây giống. Tính ra cây sâm Ngọc Linh đem lại hiệu quả kinh tế gấp trăm lần các loại cây khác như keo, quế... Theo thống kê, hiện xã Trà Linh có rất nhiều hộ đã làm giàu nhanh và bền vững từ cây sâm. Trong đó có hơn chục hộ Xê Đăng đang nắm trong tay hàng chục tỷ đồng từ việc phát triển sâm như ông Hồ Văn Du, Nguyễn Văn Lượng, Hồ Văn Hình…
Củ sâm Ngọc Linh nặng hơn 2 lạng có giá 8 triệu đồng. |
Thực tế cho thấy, ở Trà Linh gia đình nào trồng sâm Ngọc Linh đều không còn nghèo đói. Loại sâm này cũng rất dễ trồng và chăm sóc. Sau khi ươm giống, lập vườn theo luống rồi đưa sâm vào trồng kết hợp bón mùn cây mục để sâm nhanh phát triển. Tiếp đó lập hàng rào và chốt canh giữ không cho thú rừng phá hại. Hiện tại nhu cầu tiêu thụ sâm Ngọc Linh trong nước luôn ở mức cao, cung không đủ cầu do số lượng sâm còn hạn chế. Tại thôn 3 xã Trà Linh, anh Hồ Văn Hình được xem là một đại gia nhờ trồng sâm Ngọc Linh. Gia đình anh Hình có hơn 10ha sâm lâu năm. Từ việc bán sâm, gia đình anh mua ô tô, xe máy loại xịn, dựng ngôi nhà gỗ 2 tầng nền lót gạch men. Anh Hình cũng đã từng “chơi sang” thuê ô tô đưa cả nhà ra Hà Nội tham quan du lịch. Anh Hình chia sẻ, trồng sâm Ngọc Linh là cách làm giàu nhanh nhất. Đất trong rừng già có sẵn, mình chủ động cây giống để phát triển. Ngoài củ sâm, hằng năm có thể thu hoạch lá, hạt để bán lấy tiền. Sướng gấp trăm lần phát nương, làm rẫy.
Thấy anh Hình giàu lên từ cây sâm Ngọc Linh, nhiều hộ trong thôn làm theo trồng sâm và cũng đã thoát khỏi đói nghèo. Còn ông Hồ Văn Quang (nguyên Bí thư Đảng ủy xã Trà Linh) đã trồng sâm cách đây gần 20 năm. Từ việc khai thác sâm, ông Quang đã xây được nhà ngói giữa lưng chừng núi Ngọc Linh, sắm sửa phương tiện, đồ đạc sinh hoạt trong gia đình. “Cây sâm rất quý. Ngày xưa dân làng lấy sâm để chữa bệnh, còn bây giờ mọi người trồng sâm để làm giàu. Ở Trà Linh nếu không có cây sâm, cuộc sống của người Xê Đăng dễ gì đổi thay được như hôm nay” - ông Quang nói. Theo tính toán của cơ quan chuyên môn huyện Nam Trà My, bình quân một héc ta sâm Ngọc Linh sau 5 năm trồng và chăm sóc, khi thu hoạch được khoảng 30 tỷ đồng. Hiện người Xê Đăng ở Trà Linh, Trà Nam, Trà Cang tập trung trồng sâm để làm giàu. Trong khi giá sâm mỗi năm một tăng cao và diện tích trồng sâm được mở rộng thì với đà này không bao lâu nữa, Nam Trà My sẽ xuất hiện nhiều đại gia sâm Ngọc Linh.
TRƯƠNG HUYNH