Chuyển đổi cơ cấu cây trồng ở Đông Giang: Thế mạnh của loại cây bản địa

Hiệu quả khi đi đúng hướng

Nhiều năm về trước, cũng như người dân trong thôn, ông Phạm Quốc Phòng (trú thôn Pa nan, xã Tư) phát hiện trên nương rẫy của gia đình có cây chè dây Ra zéh nên thường hái đem về nấu nước uống, bởi ông biết đây là vị thuốc dân gian.

Loại cây này thích nghi với điều kiện tự nhiên, thổ nhưỡng các thôn trên địa bàn xã Tư và vùng lân cận. Còn theo nghiên cứu khoa học, chè dây Ra zéh tính mát có thể chữa các bệnh liên quan đến dạ dày, đường ruột, mất ngủ…

Cũng vì đặc tính trên, năm 2016 có người đặt vấn đề mua chè dây Ra zéh, nên ông Phòng thu hái về bán. Để có chè cung cấp thường xuyên cho thương lái, ông nghĩ đến việc ươm cây con để trồng trong vườn nhà và trên đồi với diện tích ban đầu 0,5ha. Sau 7 tháng, ông thu hoạch vụ đầu tiên được khoảng 10 tấn chè tươi, sấy khô còn 3 tấn. Với giá bán sỉ 100 nghìn đồng/kg chè khô, ông Phòng bán được 300 triệu đồng.

Thấy rõ hiệu quả kinh tế từ cây chè dây Ra zéh, trong khi trồng keo thời gian thu hoạch dài lại gây hại cho đất, ông Phòng quyết định chuyển đổi 1ha trồng keo của gia đình sang trồng chè dây.

“Lúc đó có nhiều người khuyên không nên, nhưng tôi nghĩ đã đến lúc phải thay thế dần cây keo vừa làm xấu đất, giá cả thấp lại không ổn định. Trong lúc, chè dây đang được nhiều người biết và tin dùng” - ông Phòng kể.

Đến nay, hộ ông Phòng trồng được 1,5ha chè dây; mỗi héc ta cho giá trị thu hoạch cao gấp 30 lần so với cây keo. Ông Phòng còn trồng trong vườn nhà 2 sào hoa hồng thu hoạch búp để chế biến thành “Trà hoa hồng túi lọc” cung cấp cho thị trường Hội An và Hà Nội.

Hiện nay sản phẩm “Trà hoa hồng túi lọc” đã được công nhận đạt chuẩn OCOP hạng 3 sao. Không những chuyển đổi cơ cấu cây trồng hiệu quả, ông Phòng còn giải quyết việc làm thường xuyên cho 3 lao động địa phương.

Ông Nguyễn Văn Phúc - Chủ tịch UBND xã Tư cho biết, trên địa bàn xã hiện có 19,5ha trồng chè dây. Nguồn thu nhập từ loại cây bản địa này đã góp phần cải thiện đời sống người dân.

Còn theo thống kê của chính quyền huyện Đông Giang, tổng diện tích chè dây tại xã Tư và vùng lân cận khoảng 35ha; sản phẩm chè dây Ra zéh của huyện đã được công nhận OCOP hạng 4 sao.

Ngoài chè dây Ra zéh, trên địa bàn huyện Đông Giang còn có nhiều loại cây trồng bản địa cho hiệu quả kinh tế cao đang được người dân dần chuyển đổi canh tác.

Như tại xã Mà Cooih, ớt A riêu - sản vật bản địa đặc trưng đã được công nhận OCOP đạt hạng 3 sao - trồng hàng năm khoảng 6 - 7ha, năng suất gần 1 tấn/ha, đạt lợi nhuận khoảng 212 triệu/ha/năm. Ớt A riêu có thể chế biến thành ớt trái muối, muối ớt, tương ớt…

Hay diện tích cây chuối mốc, chuối tiêu, chuối A Vương tăng lên đáng kể với giá bán ổn định đã góp phần cải thiện thu nhập của người dân. Lòn bon là loại cây đặc sản của Đông Giang, vừa mọc trong tự nhiên và một số ít do người dân tự trồng với diện tích khoảng 40ha. Huyện đã triển khai dự án cải thiện nâng cao năng suất, chất lượng lòn bon với khoảng 14ha, nhờ đó có thể thu hoạch 13 tấn/ha, lợi nhuận 120 triệu đồng/ha/năm.

Liên kết để phát triển

Địa hình Đông Giang đồi núi phức tạp, phần lớn diện tích đất sản xuất có độ dốc cao, chia cắt, đất đai manh mún... Chủ tịch UBND huyện Đông Giang - ông A Vô Tô Phương chia sẻ, giữa bối cảnh giải pháp nước tưới khó khả thi, huyện xác định trồng rừng gỗ lớn là chủ trương đúng đắn, đem lại lợi ích về nhiều mặt. Vì thế, địa phương đang tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân chuyển dần diện tích trồng keo sang trồng rừng gỗ lớn.

Tại 2 xã Ba và Tư có độ dốc thấp, lại nằm phía tây chân núi Bà Nà nên khí hậu ẩm và thấp hơn nơi khác, do đó dư địa phát triển nông nghiệp lớn. Huyện đang phối hợp với HTX Nông nghiệp Tây Bà Nà kiến nghị tỉnh cho triển khai nghiên cứu, phát triển dự án nông nghiệp hữu cơ, diện tích đề xuất 100ha. Dự án này khi hoàn thành kỳ vọng tạo nên vùng lõi, mở rộng mô hình trong nhân dân.

Lãnh đạo huyện Đông Giang chia sẻ, thực trạng được mùa thì mất giá và ngược lại làm người dân chưa có niềm tin, cùng với đó chưa có người dẫn dắt đúng hướng là doanh nghiệp, HTX.

“Chúng tôi đang kỳ vọng, còn người dân thì đang mong chờ Thaco Trường Hải có những động thái tích cực để địa phương có thể bắt tay ngay vào việc quy hoạch nông nghiệp hữu cơ theo chủ trương của Tỉnh ủy. Doanh nghiệp này sớm liên kết, định hướng, hỗ trợ người dân nuôi con nào, trồng cây gì để chúng tôi khẩn trương xây dựng vùng nguyên liệu” - ông A Vô Tô Phương nói.

Cũng theo ông Phương, huyện sẽ đẩy mạnh sản xuất nông - lâm nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa và vùng nguyên liệu, dược liệu tập trung. Trong đó, chú trọng sản xuất sản phẩm nông nghiệp đặc trưng phục vụ du lịch trên địa bàn, trước mắt là Khu du lịch sinh thái Cổng Trời Đông Giang đã đưa vào khai thác.

Phó Trưởng phòng NN&PTNT huyện Đông Giang - ông Lê Vương cho biết, các loại cây dược liệu cũng đang được bảo tồn, trồng và nhân rộng dưới tán rừng như sâm ba kích, sâm 7 lá.

Việc khuyến khích trồng các loại cây quế, măng cụt, sầu riêng đang có bước tiến triển khả quan với diện tích hàng trăm héc ta. Đáng chú ý, địa phương đã xây dựng xong “Đề án phát triển kinh tế vườn, kinh tế trang trại giai đoạn 2022 - 2025 trên địa bàn huyện Đông Giang”.

Đề án nhằm cụ thể hóa các chủ trương của Đảng và vận dụng các cơ chế, chính sách của HĐND, UBND tỉnh nhằm cải tạo vườn tạp, phát triển kinh tế vườn hộ để tạo sinh kế, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân như Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ huyện lần thứ XIX (nhiệm kỳ 2020 - 2025) đề ra.