Lão ngư săn cá thu

Dân trong nghề gọi ông Nguyễn Duy Tân (trú thôn Vạn Lăng, xã Cẩm Thanh, TP.Hội An) là “vua cá thu” để tỏ sự khâm phục về kinh nghiệm dạn dày mà lão ngư này tích lũy được. Ông Tân nắm bắt tập tính của cá thu như giờ nào cá ăn nhiều, hay loại cá kích cỡ nào ăn ở đâu.

“Tôi theo ông nội và cha đi câu cá thu từ lúc 13 tuổi. Nhớ hồi học lớp 2, bị thầy đánh đòn nên bỏ học theo ông cha đi biển. Mười tám tuổi, bị truy bắt đi lính, tôi trốn trên hòn Lá, thuộc đảo Cù Lao Chàm, một mình với chiếc thúng chai bơi đi câu cá thu, tối vào đảo ngủ. Đến 25 tuổi về cưới vợ xong cũng ra biển làm nghề để trốn lính” - ông Tân kể lại.

Câu cá thu không dễ, bởi đây là một trong những loại cá rất khôn. Ngay cả sinh sống và ăn mồi cũng khác lạ và khó chịu, nên người hành nghề câu cá thu rất ít.

Ông Tân chia sẻ: “Cá thu sống ở vùng nước sâu, nhưng khi săn mồi thì nó ăn lửng. Không ăn mồi ở đáy, cũng không ăn mồi trên mặt nước. Cá thu ăn gần 40 loại mồi cá, và mồi khoái khẩu nhất của nó là cá hố. Còn các loại cá khác, cá thu ăn theo chu kỳ từng tháng, từng con nước, con trăng.

Dân hành nghề câu cá thu không hiểu được thì coi như lỗ tổn (chi phí). Nhưng khi hiểu được nó thích ăn loại mồi chi rồi chưa chắc câu được. Bởi câu cá thu phải câu chạy. Nghĩa là ghe lúc nào cũng nổ máy chạy liên tục, con mồi thả sau ghe dây cước dài khoảng 30 sải tay dắt theo”.

Ông Tân nói câu cá thu quan trọng là khâu móc mồi. Móc con mồi với 3 lưỡi câu. Làm sao cho lưỡi câu không xé con mồi. Đặc biệt là làm cho con mồi như đang sống bơi dưới nước, vì sợi cước dài vài chục sải tay mà dắt dưới nước cước dễ xoắn, nếu cước bị xoắn thì con mồi xoay tròn, cá thu không bao giờ đớp mồi.

Các vùng của tỉnh còn khoảng 10 ghe hành nghề câu cá thu. Tập trung chủ yếu ở thôn Vạn Lăng, còn lại vài ghe ở xã Duy Nghĩa (huyện Duy Xuyên). Mỗi ghe chỉ 2 người, chủ yếu những người lớn tuổi. Mỗi chuyến biển nhiều nhất kéo dài 5 ngày.

Ông Tân nói: “Vùng biển Cù Lao Chàm cá thu nhiều, nhưng mấy năm gần đây lưới bùng nhùng nhiều quá quậy đàn cá đi hết. Chỉ còn lại một ít trú tránh tại các rạn san hô gần chân núi”.

Giải thích nghề câu cá thu rất ít người theo, ông Tân nói trong các nghề biển, nghề này đòi hỏi kinh nghiệm lẫn kỹ thuật cao. Cá thu là loại khôn lanh, mạnh và có tốc độ. Ví dụ một cuộn cước câu dài 500m, khi cá thu đớp mồi, tích tắc chưa đầy 2 giây nó kéo hết cuộn cước.

Lúc này nếu thiếu kinh nghiệm cố giữ lại không cho nó chạy thì sẽ đứt cước. Phải bình tĩnh cho ghe chạy dìu theo nó, phải giữ cho sợi cước luôn căng, nếu chỉ chùng một chút cá sẽ nhả lưỡi câu rớt ngay. Kể cả lúc cá đuối sức, kéo vào sát ghe nhưng không biết cách lấy cũng bỏ của. Phải tránh bóng ghe, bóng người, rồi dùng cù khấu tìm cách ra tay khấu cá thật nhanh mới được.

Khi hỏi về chuyện truyền nghề, ông Tân cười: “Nếu ai yêu nghề thực sự thì tôi chỉ hết bí quyết lẫn kinh nghiệm. Như thằng Ngân, hay thằng Tý…, tụi nó yêu nghề mua sắm ghe thì tôi truyền hết”.

Ông Tân nói đến Nguyễn Ngọc Ngân - Giám đốc taxi Mai Linh tại Hội An, kiêm Chủ tịch Hội vận tải ô tô Quảng Nam. Công việc với mức lương khá nhưng vì mê nghề câu cá thu nên Ngân xin nghỉ, đầu tư cả trăm triệu đồng sắm ghe hành nghề. “Lúc mới về, gặp chú Tân, ông chỉ bày rất tận tình. Mình rất may mắn gặp được người như chú” - Ngân nói.