Tuy đã hết thời gian thăm dò trữ lượng khoáng sản vàng ở bãi 38 thuộc xã Phước Hòa (Phước Sơn) nhưng Công ty TNHH Nguyên Thành Đạt vẫn không chịu khai báo sản lượng thăm dò, để khu vực này trở thành tụ điểm khai thác trái phép.
Dịp trước Tết Nguyên đán 2020 đến nay, khu vực bãi 38 thuộc xã Phước Hòa nổi lên bãi vàng thổ phỉ, bị nhiều đối tượng ngày đêm tận thu trái phép. Phạm vi này trước đây UBND tỉnh đã cấp phép khai thác cho Công ty TNHH Nguyên Thành Đạt (trụ sở tại thị trấn Khâm Đức, Phước Sơn).
Ngày 14.8.2017, UBND tỉnh cấp giấy phép thăm dò cho công ty trên diện tích hơn 9,2ha. Đến tháng 8.2019 thì giấy phép đã hết thời hạn thăm dò. Từ đó đến nay, Công ty TNHH Nguyên Thành Đạt phớt lờ các thủ tục hồ sơ có liên quan, không thực hiện báo cáo đánh giá kết quả thăm dò trữ lượng. Điều đáng nói, lợi dụng sự lơ là của lực lượng chức năng, các đối tượng đã lén lút tận thu vàng. Đây là tụ điểm được chính quyền địa phương lên phương án truy quét theo kế hoạch.
Phó Chủ tịch UBND huyện Phước Sơn – ông Nguyễn Quảng cho biết, trước Tết Nguyên đán 2020 vừa qua, huyện đã thành lập đoàn kiểm tra liên ngành tổ chức truy quét khu vực do Công ty TNHH Nguyên Thành Đạt quản lý trước đây, theo đó phá hủy 11 lán trại dựng trái phép. Sau tết, vào đầu tháng 3.2020, UBND xã Phước Hòa tiếp tục đẩy đuổi các đối tượng khai thác vàng trái phép ra khỏi địa bàn.
Trước việc dư luận và người dân bức xúc về tình trạng tận thu vàng trái phép tại bãi 38, chính quyền huyện Phước Sơn đã yêu cầu Phòng TN&MT huyện phối hợp với UBND xã Phước Hòa tổ chức kiểm tra truy quét tại khu vực mỏ vàng 38. Tuy nhiên, khi phát hiện đoàn truy quét, các đối tượng khai thác vàng trái phép bỏ trốn lên rừng. Đoàn truy quét đã phá hủy 6 máy nổ hiệu Đông Phong, 1 mô tơ điện 20Kv, 1 giàn khoan hơi, đốt phá 6 lán trại.
Sở TN&MT đã có văn bản yêu cầu các doanh nghiệp, trong đó có Công ty TNHH Nguyên Thành Đạt di chuyển toàn bộ tài sản có liên quan đến hoạt động khoáng sản ra khỏi khu vực được cấp phép. Tuy nhiên, thời điểm này phương tiện, máy móc, dụng cụ khai thác vàng của công ty vẫn nằm trong rừng.
Liên quan đến các doanh nghiệp hết thời hạn thăm dò, khai thác đang chờ gia hạn, UBND huyện Phước Sơn kiến nghị UBND tỉnh, Sở TN&MT xem xét, cho ý kiến về việc lập thủ tục đóng cửa mỏ đối với các đơn vị đã hết phép khai thác nhưng không tiến hành lập các thủ tục xin phép cấp lại; tiến hành niêm phong các hầm lò đã khai thác, tháo rời máy móc, dây chuyền liên quan đến chế biến, xay tuyển vàng gốc đối với các đơn vị đang chờ lập các thủ tục xin phép trong diện tích đã được cấp phép trước đây.
Trong báo cáo gần đây của UBND huyện Phước Sơn có nội dung, Công ty TNHH Nguyên Thành Đạt đồng ý di dời tài sản, máy móc ra khỏi khu vực được cấp phép. Tuy nhiên, riêng việc lập hồ sơ đóng cửa mỏ, lãnh đạo doanh nghiệp cho rằng, công ty không đủ khả năng thực hiện nên đề nghị Sở TN&MT, UBND tỉnh dùng kinh phí ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường trước đây công ty đã ký quỹ nộp vào ngân sách nhà nước để thực hiện.
Trưởng phòng Khoáng sản (Sở TN&MT) – ông Phan Hà khẳng định, doanh nghiệp nếu giải thể (chẳng hạn như mỏ vàng Bồng Miêu vừa qua), trong trường hợp tiền ký quỹ thực hiện cho hạng mục phục hồi môi trường không đủ thì ngân sách nhà nước sẽ bỏ thêm ra. Ngược lại, khi tổ chức thăm dò mà lại lén lút khai thác trái phép, không lập hồ sơ xin cấp phép thì Công ty TNHH Nguyên Thành Đạt có trách nhiệm phải đóng cửa mỏ theo quy định của Điều 72, Luật Khoáng sản.
“Chúng tôi cho phép công ty lập hồ sơ đánh giá lại trữ lượng theo Luật Khoáng sản mới để Bộ TN&MT xem xét phân cấp thẩm quyền cấp phép là khoáng sản phân tán nhỏ lẻ nhưng công ty báo không có trữ lượng” – ông Hà nói.