Lễ hội đua ghe làng Hạ Nông

Từ sáng sớm mùng 4 Tết Canh Tý 2020, các bậc cao niên áo dài khăn đóng cùng các tay đua mà người làng Hạ Nông thường gọi là “con bơi” đã có mặt tại bến Hoán trước khi hạ thủy để thực hiện nghi lễ cúng bà Thủy - nét đẹp văn hóa tâm linh đã có từ lâu đời.

Việc tổ chức lễ hội đua ghe mang ý nghĩa khơi thông sông rạch để cầu mong trời đất thuận hòa, làm ăn may mắn. Ban đầu, lễ hội đua ghe chỉ mang tính tự phát, về sau hoạt động này trở thành ngày hội với sự tham gia tranh tài không chỉ ghe đua trong làng mà còn có sự tham gia của các ghe đua ở làng khác. 

Lễ hội đua ghe năm nay, các ghe trải qua giải đua hòa bình (còn gọi giải rượu) và giải truyền thống. Kết quả, ghe đua làng Nhị Dinh 3 về nhất, làng Hạ Nông Tây về nhì và làng Hạ Nông Đông xếp thứ ba.

Cụ Đinh Văn Lược, người dân làng Hạ Nông kể, thời Pháp thuộc làng đã tổ chức đua ghe. Địa điểm xuất phát từ bến Hoán đua đến cầu Trọng. Sau nhiều năm chiến tranh loạn lạc, làng xóm tiêu điều, người ta không còn đua ghe nữa nhưng người dân trong làng chưa bao giờ quên nét đẹp văn hóa này. Cho đến thời kỳ 1954 - 1964, làng tổ chức đua ghe lại và sau ngày quê hương hoàn toàn giải phóng 1975, làng chọn ngày mùng 4 Tết tổ chức đua ghe.

Cụ Lược vẫn còn nhớ lời kể của cha mình, những lần lũ lụt tràn về, xung quanh bốn bề nước dâng cao. Là vùng thấp lụt nên hầu như nhà nào có đàn ông cũng đều sắm một chiếc ghe, thường là ghe bụng to để chở người và đồ dùng khi cần di chuyển đến nhà khác cao ráo hơn. Người nông dân đã quen với ruộng đồng, hễ rảnh rỗi một lúc đã cảm thấy quá nhiều huống hồ cả ngày cả đêm ngồi một chỗ chờ nước rút thì ai chẳng sốt ruột. Vậy là những người đàn ông bỏ ghe xuống í ới gọi nhau. Những câu chuyện quanh lũy tre làng nói mãi cũng hết, các ông bèn rủ nhau đua ghe chơi. Giải này được gọi là giải rượu bởi phần thưởng dành cho đội chiến thắng là chai rượu gạo để các “con bơi” ấm lòng trong cái lạnh lẽo của mùa đông...

Hồi đó, tiếng tăm bay xa phải kể đến ghe của ông Nguyễn Đình Sự, về sau là ghe của ông Nguyễn Đức Hoán bởi thi đâu thắng đó. Về lái ghe có hai người nổi tiếng, ngày xưa là cụ Đinh Nhi và sau năm 1975 là cụ Đinh Cúc. Giờ đây cả hai cụ đã trở thành người thiên cổ. Con trai cụ Cúc là anh Đinh Châu và con trai cụ Lược là anh Đinh Tấn đã nối nghiệp ông cha trở thành nhưng “con bơi” kỳ cựu. Ở làng còn có một cụ cao niên năm nay đã 85 tuổi nhưng rất minh mẫn, đó là cụ Đinh Hồng, anh ruột cụ Đinh Cúc. Cụ Đinh Hồng kể, thời trẻ đã từng lặn lội qua Duy Xuyên đặt ghe, yêu cầu thợ phải làm mũi và đuôi ghe bằng gỗ mít lâu năm. Cụ Hồng cho biết, đã đua thì ghe nào cũng mong chiến thắng, ghe nào hay thì dân làng cổ cũ hết mình và các “con bơi” dù thua cuộc vẫn vui vẻ và thân thiện.

Ông Trần Văn Định - Chủ tịch UBND xã Điện Phước cho biết, địa phương sẽ tiếp tục duy trì lễ hội đua ghe vào dịp Tết Nguyên đán hằng năm. Điều này không chỉ hướng người dân đến những hoạt động văn hóa thể thao lành mạnh mà còn góp phần gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của làng, tình làng nghĩa xóm ngày càng bền chặt.