Lệ phí và lãng phí

Lệ phí được định nghĩa nôm na là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải trả khi được một tổ chức, cá nhân khác cung cấp dịch vụ, còn lãng phí cũng được hiểu là làm tốn kém quá mức cần thiết hay các loại hiện tượng, kết quả không mang giá trị cộng thêm... Lệ phí và lãng phí nếu cùng tồn tại ở một nơi nào đó thường có tỷ lệ thuận với nhau, nếu lãng phí quá lớn dễ sinh ra việc tăng thu lệ phí, ngược lại, nếu hạn chế lãng phí, các tổ chức, cá nhân có thể bớt những khoản thu, tạo ra giá trị tích cực cho xã hội.

Hai loại “phí” này hiện nay “hoạt động” rất mạnh trong một số lĩnh vực, dịch vụ công. Trong khi các biện pháp phòng chống tham nhũng, lãng phí chưa mang lại hiệu quả cao thì gần đây nhiều loại phí lại tiếp tục ra đời. Một ví dụ nhỏ, phí giữ xe máy ở nhiều bệnh viện, nhà ga trên địa bàn TP.Tam Kỳ hiện nay là 2 nghìn đồng; người dân phàn nàn là quá cao. Đặc biệt tại các bệnh viện, người nhà bệnh nhân phải vào ra liên tục, có người phải mất hàng chục nghìn đồng mỗi ngày cho việc giữ xe. Trong khi đó, ở nhiều bệnh viện, nhà ga trên địa bàn TP. Tam Kỳ, nhiều người chưa thoát khỏi cảnh chờ đợi mỏi mòn để được khám chữa bệnh, để được đi tàu. “Tàu đến trễ, mong quý khách thông cảm” là điệp khúc nhiều người thường nghe ở ga Tam Kỳ. Có hôm tàu trễ đến 2 tiếng đồng hồ, nhiều hành khách phải mệt mỏi ngồi chờ. Vì không muốn lãng phí thời gian nên có hành khách đề nghị được trả lại vé thì lại… tốn phí, hoặc không được chấp nhận vì quá thời gian quy định. Hành khách thông cảm ngồi chờ thì có vẻ dễ dàng, nhưng nhà ga “thông cảm” trả tiền lại cho khách nghe rất căng (?). Vì vậy, sự lãng phí trong trường hợp này còn được tính ở những hao hụt về sự hài lòng của khách hàng, thậm chí còn ở những phát sinh tiêu cực của nhiều hành khách đang phải “rảnh rỗi” ở nhà ga.

Để hạn chế sự lãng phí, giảm các khoản lệ phí, những năm qua nhiều tổ chức, cá nhân đã thực thi rất nhiều giải pháp. Tuy nhiên, do sự lãng phí và các khoản lệ phí vô lý đang tồn tại dưới nhiều hình thức nên nhiều nơi, các biện pháp này tỏ ra kém hiệu quả. Sự tương quan giữa lãng phí và lệ phí xuất phát từ kết quả hoạt động, quản lý của tổ chức, xã hội nên nhiều người cho rằng, ngoài việc “phòng, chống” cần phải rà soát kỹ rồi hạn chế lãng phí ở nhiều hình thức để có thể bớt thu những khoản lệ phí. Bệnh viện Đa khoa TP. Đà Nẵng vài năm trở lại đây thực hiện giữ xe máy miễn phí, cách làm này được nhiều người quan tâm bởi đây là cách chia sẻ hữu hiệu với người bệnh và được nhìn nhận là sáng kiến trong cách quản lý. Tăng viện phí hay tăng phí giao thông (sắp có hiệu lực) đang và sẽ gây khó khăn nhưng người dân dễ chấp nhận hơn nếu đồng thời hiệu quả hoạt động trong các lĩnh vực này được tăng lên và việc thu phí chỉ nhằm nâng cao chất lượng phục vụ; còn ngược lại thì không nên thu, thậm chí hạn chế những khoản thu để chứng tỏ hiệu quả hoạt động của tổ chức, đơn vị, cá nhân ngày càng được cải thiện.

MINH ĐỨC