Lên rừng nghe hát giao duyên

Khi mùa xuân đến, vạn vật cùng hoan ca hòa sắc, hòa âm tạo cho không gian núi rừng phía tây đất Quảng sức hút mê đắm lòng người. Và, như để cho tình người say đắm hơn, ấm áp nồng nàn hơn, khắp các bản làng Cơ Tu vang lên những điệu hát giao duyên của trai gái Cơ Tu. Câu hát bay đi, dội vào vách núi với chất giọng cao vút càng thêm hút lòng người: “Là người đàn ông Cơ Tu, biết đánh trống thổi kèn, gánh vác công việc trong làng và biết lo hạnh phúc gia đình/ Người đàn bà Cơ Tu, biết cấy hái gieo trồng, sớm hôm lo việc ruộng nương lại khéo tay dệt thổ cẩm/ Việc nhà luôn giỏi giang, hát hay múa dẻo tay và dễ thương như những thiên thần...”.

Lần theo những câu hát giao duyên ấy, chúng tôi bắt đầu hành trình khám phá về tình yêu lãng mạn giữa trai gái Cơ Tu. Trong không gian rộng trước gươl làng, một đống lửa được đốt lên khi mặt trời vừa xuống núi. Khi một đôi trai gái Cơ Tu đã để ý nhau, tình cảm chớm nở bắt đầu bằng những lời nhắn gửi đầy ngụ ý để rồi thành câu chuyện tình yêu có hậu: “Này cô em bên sông ơi, nhìn em xinh tươi hồn nhiên/ Lòng anh xốn xang muốn được gần em (ơ)”. Người con gái hát đáp: “Này anh trai bên sông ơi, hẹn anh ngày mai cùng vui...”. Đó là các khoảnh khắc yêu đương rất tuyệt vời từ những ngày hội làng tưng bừng rộn rã trong điệu tâng tung da dá với ánh mắt gặp nhau, nụ cười trao cho nhau... để rồi thầm thương, trộm nhớ: “Chân em gái thon đẹp như thân dong/ Chân em trắng xinh giống cây chuối rừng xanh/ Đôi môi em xinh tựa đóa hoa lơ-lang/ Lấp lánh trong anh cánh hoa dhavai”. Và người con gái đáp lại bằng cách ví von tình tứ: “Con chim a vươch ngoan đậu nhánh cây dang/ Con chim a vang xinh đứng trên cây lồ ô/ Ai cõng em qua sông em biếu chiếc vòng vàng/ Ai dắt em qua sông em sẽ trao chiếc vòng bạc”. Có khi người con gái ướm gửi lời yêu thương: “Anh ơi, anh đứng đó anh chờ ai/ Anh chờ em hay anh chờ người nào khác?”. Người con trai hát lại: “Anh đến đây chỉ chờ có một mình em/ Anh không chờ người nào khác”. Bằng sự trầm tỉnh, người con gái hát tiếp: “Em đi tìm nước em nhớ đến anh/ Dù em đẹp em xấu, em cũng bú sữa mẹ/ Dù em đen em xấu cha mẹ em vẫn nuôi”. Để bày tỏ tấm lòng với người mình thương, chàng trai hát đáp: “Anh đi tìm suối anh nhớ em/ Hình dáng em vẫn đẹp/ Ngực em đẹp như vầng trăng”.

Trong các lễ hội mùa xuân, mà giai điệu như dòng mật ngọt nóng bỏng chảy vào tâm can, rung lên nhịp xốn xang xao động, để rồi gắn kết tình yêu của những trai gái Cơ Tu nồng cháy mãi như mây ngàn, gió núi, như thác cao, suối sâu, như cây lá đại ngàn. Trong tiếng cồng chiêng, sáo, khèn, kèn lá, đàn môi..., vượt lên và thu hút mọi ánh mắt, đôi môi, nụ cười là những câu hát giao duyên của trai gái Cơ Tu với nhiều sắc thái, giai điệu mang bản sắc độc đáo. Không thể không đắm mình vào những điệu hát giao duyên luôn ấp ủ một tình yêu đẹp, để rồi từ đó là những chuyện tình đâm chồi non, nảy lộc biếc, ra hoa thơm, kết trái ngọt...

Xuân đang đến, mùa tình yêu và những câu hát giao duyên cháy bỏng lòng người giữa những đôi trai gái Cơ Tu lại bắt đầu.

NGUYỄN VĂN SƠN