Lính mới

Sau khi nhập ngũ, chúng tôi được chọn sang Lào làm nhiệm vụ quốc tế. Từ Quảng Trị, chiếc xe ọc ạch chở chúng tôi trên chặng đường dài hơn trăm rưỡi cây số, nhiều đoạn uốn lượn quanh co làm xe lắc lư như đang bềnh bồng trên mây, có đoạn ổ voi, ổ gà làm người bật ra khỏi thành ghế, bụi cuốn mù mịt. Đến bản Cha Ki (huyện Sê Pôn - Lào) thì mặt trời cũng vừa gác núi.

Nơi chúng tôi đến là tiểu đoàn huấn luyện của Sư 384. Thế là thành “lính mới”! Ngày đầu tiên, chúng tôi tập trung về hội trường tiểu đoàn để làm công tác tư tưởng và chỉnh đốn tác phong quân nhân. Những ngày tiếp theo, chúng tôi vào rừng chặt gỗ, nứa, cắt tranh… làm doanh trại. Sau hơn 10 ngày vật lộn với nắng gió oi bức trên đất Lào, doanh trại cũng được hoàn thành.

Đơn vị đi vào huấn luyện. Vất vả nhất là tập đội hình đội ngũ. Giữa cái nắng như thiêu như đốt , chúng tôi cứ mốt - hai -  mốt… đều đặn. Khát cũng phải gắng chịu. Kỷ luật “sắt” mà!

Có đêm, giấc ngủ đang yên, bỗng tiếng còi báo động vang lên. Tất cả vùng dậy, mắt nhắm mắt mở, dép xỏ lộn chân, chuẩn bị sẵn sàng hành quân dã ngoại... Sau hai tháng tích cực, vất vả, khóa huấn luyện rồi cũng kết thúc. Ngày chia tay về các đơn vị, ai nấy bùi ngùi xúc động. Những câu chào, những lời hẹn gặp lại lắng đọng, cay cay trên đôi mắt.

*
*              * 

Tôi được biên chế về Đại đội 1, Tiểu đoàn 37, Trung đoàn 509.

Đại đội tôi là đại đội làm cầu, đóng ở gần bản Đông. Công việc chủ yếu là chặt gỗ, cưa ván, ghép cốp pha, đổ trụ và mặt cầu. Một thời gian, cuộc sống, công việc cũng quen dần. Tháng  sau, tôi được đề bạt làm tiểu đội phó.

Từ khi làm tiểu đội phó, công việc phải gương mẫu hơn. Anh Nhượng, tiểu đội trưởng về phép, tôi phải tạm thời thay anh quản lý tiểu đội. Một lần, tiểu đội tôi được phân công đốn gỗ về cưa cốp pha. Những cây gỗ lớn bằng hai người ôm nên chặt cả tuần mới đổ. Công việc nặng nhọc, vất vả, cơm ăn không đủ sức trai nên lúc nào cũng đói. Một hôm nghỉ giải lao, anh em tiểu đội mời tôi ăn sung luộc. Tôi ăn cùng với anh em. Nào ngờ, phía trên nồi là sung, còn phía dưới là chuối xanh. Tôi hỏi thì anh em bảo là xin dân bản.

Một hôm, trưởng bản dẫn mấy người dân ra báo với Ban chỉ huy đại đội là họ mất chuối, nghi do bộ đội chặt, khi đó tôi mới vỡ lẽ ra mọi điều. Ban chỉ huy đại đội họp để kiểm điểm, tìm hiểu sự việc. Tôi kể lại hết sự tình. Tôi nhận khuyết điểm trước đại đội và xin tha cho anh em trong tiểu đội, rút kinh nghiệm là chính. Ban chỉ huy đại đội và tôi vào xin lỗi dân bản. Nếu họ làm to chuyện này sẽ ảnh hưởng đến tình quốc tế giữa hai nước Việt - Lào. Nhưng dân bản họ thật thà và cũng mến bộ đội lắm. Họ tha  lỗi cho chúng tôi, còn gửi về đơn vị vài buồng chuối, mấy chục quả đu đủ.

Công việc đổ cầu ngày càng cấp bách vì chuẩn bị sang mùa mưa. Nếu không đổ trụ kịp, cốp pha sẽ bị lũ cuốn trôi. Nhưng tiến độ cũng không khá lên. Một phần anh em mệt mỏi, một phần trời đang chuyển mùa nên sốt rét nhiều và phần nữa do phương tiện kỹ thuật quá thô sơ, lạc hậu. Ban chỉ huy đại đội họp mở rộng yêu cầu các tiểu đội tăng cường động viên tinh thần làm việc của chiến sĩ và cho phép nuôi quân tăng thêm khẩu phần ăn để anh em có thêm sức khỏe. Ban chỉ huy cũng yêu cầu mọi người đề xuất sáng kiến tăng năng suất lao động. Ở đơn vị, ngoài mấy chiếc xe cải tiến, xẻng, và máy trộn thì chẳng có phương tiện gì hơn; chủ yếu lấy sức người là chính. Đồng chí Thắng tổ kỹ thuật đề xuất phải đóng máng đổ bê tông thay vì hắt từng xẻng, vừa lâu vừa tốn sức. Tôi cũng mạnh dạn đề xuất dùng gàu xúc đá dăm thay cho xẻng, tuy xúc gàu phải mất hai người nhưng năng suất sẽ tăng hơn. Mọi ý kiến đề đạt được bộ phận kỹ thuật tiểu đoàn chấp nhận chọn làm thử. Việc đóng máng thì dễ vì có ván cốp pha chưa sử dụng hết, còn  gàu xúc đá dăm thì không biết lấy đâu ra sắt tấm hay tôn để làm. Tôi đề xuất vào bản mua ít mảnh nhôm máy bay, vì những ngày đi chặt gỗ tôi thấy trong bản nhiều lắm. Ban chỉ huy đại đội đồng ý và cử tôi cùng đi. Với tài ăn nói của đồng chí chính trị viên đại đội (anh biết nói tiếng Lào), đồng bào nhất trí cho bộ đội đưa về sử dụng mà không lấy tiền.

Từ ngày cải tiến công cụ lao động, động viên vật chất, tinh thần cho anh em chiến sĩ, năng suất đổ bê tông tăng lên rõ rệt. Đại đội chúng tôi luôn đạt và vượt kế hoạch của tiểu đoàn giao. Mỗi lần Ban chỉ huy đại đội giao ban về, anh em thấy bếp ăn có thêm thịt hộp, cá khô… là biết đơn vị được khen.

Công việc đổ bê tông kết thúc thì mùa mưa cũng đến. Đại đội  được tiểu đoàn khen về tinh thần vượt khó, chịu đựng gian khổ của các chiến sĩ, biết  cải tiến công cụ, đã vượt năng suất lao động. Đại đội tổ chức mừng công. Hai con heo được anh chị nuôi quân chăm sóc cũng đủ lớn để cho đơn vị được một bữa vui vẻ. Thằng Thăng láu cá, chạy vào bản mua mấy chai “cay” về tăng thêm phần rôm rả. Anh Kế, chính trị viên đứng dậy tuyên bố dõng dạc: “Kính thưa các đồng chí! Có được niềm vui hôm nay là nhờ sự đoàn kết, chung lưng gánh vác của cán bộ, chiến sĩ đại đội 1 chúng ta. Chúng ta đã vượt qua được cái vất vả của thời tiết nắng nóng, thiếu thốn vật chất để đưa lại thành tích hôm nay. Coi như buổi liên hoan này là một cuộc họp, thay mặt Ban chỉ huy đại đội tuyên dương tất cả đồng chí đã mang thành tích về cho đại đội”. Tiếng vỗ tay rào rào. Anh nói tiếp: “Trong niềm vui này, tôi xin thông báo cho các đồng chí, đơn vị chúng ta sẽ có hai sự kiện quan trọng”. Rồi không để cho mọi người kịp phán đoán,  anh tuyên bố: “Sự kiện thứ nhất là đồng chí Đại đội trưởng đã được Đảng ủy ra nghị quyết chuẩn y kết nạp đảng viên, và sự kiện thứ hai… là … đồng chí Đại được phong quân hàm hạ sĩ trước niên hạn và điều động về công tác tại bộ phận hậu cần của tiểu đoàn bộ”.

Được phong quân hàm Hạ sĩ trước niên hạn và điều động về công tác tại bộ phận hầu cần của tiểu đoàn bộ, lòng tôi vô cùng phấn khởi. Ngày chia tay về đơn vị mới thật bùi ngùi, xúc động. Những cái bắt tay, những lời chúc, câu chào sao thân thiết đến thế. Tôi lại trở thành “lính mới” của tiểu đoàn bộ.

*
*                *

Vậy mà đã ba mươi sáu năm đã trôi qua. Kỷ niệm về người “lính mới” năm nào đang còn mãi mãi trong ký ức tôi. Không biết những đồng đội của tôi  khi đọc được những dòng hồi ức này có còn nhớ đến một thời đã từng là chiến sĩ của Đại đội 1, Tiểu đoàn 37, còn nhớ đến đại đội luôn dẫn đầu về năng suất lao động, để cho những nhịp cầu nối liền tình hữu nghị hai nước Việt - Lào mãi mãi bền vững.“

NGUYỄN ĐẠI DUẪN