Lực cản lộ trình bảo hiểm toàn dân

Tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh, tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) vẫn còn thấp, phần lớn do sự chủ quan của người dân vì chưa hiểu hết ý nghĩa của chính sách an sinh xã hội này.

Khi đau ốm, người dân cần đến thẻ BHYT vì chi phí điều trị hiện nay rất cao. Ảnh: D.L

Người dân chủ quan

Tại xã Bình Giang (Thăng Bình), dân số có hơn 10 nghìn nhân khẩu. Cuối năm 2016 xã thoát khỏi danh sách xã bãi ngang ven biển đặc biệt khó khăn cũng là lúc tỷ lệ người dân tham gia BHYT sụt giảm. Bằng mọi nỗ lực, vận động của các hội, đoàn thể, đại lý thu BHYT của xã, tỷ lệ tham gia BHYT mới đạt được 66% vào cuối năm 2017. Nhưng hiện nay, tỷ lệ tham gia BHYT sụt giảm còn 58,2%; trong đó có hơn một nửa thuộc diện BHYT được cấp vì là hộ chính sách, trẻ em, nghèo, bảo trợ xã hội... Thực tế thời gian qua, khi người dân gặp bất trắc phải vào viện mới vội vàng mua thẻ BHYT. Đơn cử trường hợp bà Nguyễn Thị Huệ tại xã Bình Giang, đã không tiếp tục mua thẻ BHYT khi hết hạn được cấp miễn phí.  Cho đến khi con bà Huệ bị tai nạn đưa đi cấp cứu ở bệnh viện, bà mới đến đại lý thu mua thẻ BHYT cho cả gia đình. Rất may lúc này vẫn còn trong thời gian gia hạn mua thẻ (3 tháng kể từ khi thẻ BHYT cũ hết hiệu lực), nên đại lý thu xã Bình Giang đã giúp bà Huệ hoàn tất thủ tục, đỡ phần nào viện phí  lúc khó khăn.

Bà Trần Thị Uyên My - đại lý thu BHYT xã Bình Giang cho rằng nguyên nhân chủ yếu khiến tỷ lệ tham gia BHYT tại xã thấp vì người dân chủ quan. Bà My phân tích: “Sau thời gian được hưởng thẻ BHYT miễn phí, người dân ít tham gia mua thẻ BHYT lại vì chưa gặp vấn đề sức khỏe nên chủ quan. Đối tượng không tham gia BHYT chủ yếu là người buôn bán, đi biển. Làm sao để người dân hiểu được ý nghĩa thiết thực của chính sách mới có thể thay đổi nhận thức, tăng tỷ lệ này một cách hiệu quả”.

Mục tiêu khó đạt

Tại huyện Thăng Bình, tỷ lệ tham gia BHYT toàn dân vào cuối năm 2017 được 79,65% dân số, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ chung của toàn tỉnh (93%). Mặc dù đã đẩy mạnh tuyên truyền ở cơ sở lẫn tăng lượng cộng tác viên đại lý thu đi vận động nhân dân, nhưng Thăng Bình vẫn chưa thể đưa tỷ lệ này lên cao được. Hiện nay, nhóm người dân tham gia BHYT hộ gia đình, nhóm học sinh đều có tỷ lệ tham gia BHYT thấp ở Thăng Bình. Khi huyện này có một số xã bãi ngang thoát khỏi danh sách xã đặc biệt khó khăn, tỷ lệ người tham gia BHYT sụt giảm ngay lập tức mà chưa vực dậy được. Ông Phan Duy Khánh - Phó Giám đốc BHXH huyện Thăng Bình cho biết: “Khi một số xã của huyện thoát khỏi danh sách đặc biệt khó khăn, huyện đã lường trước được tỷ lệ người dân tham gia BHYT sẽ sụt giảm nên đã vào cuộc tuyên truyền, vận động sớm. Nhưng đến nay tỷ lệ tham gia vẫn còn thấp, chủ yếu tập trung ở nhóm tham gia BHYT tự nguyện theo hộ gia đình. Điều này ảnh hưởng lớn đến việc nâng cao tỷ lệ này bằng mức chung của toàn tỉnh. Thời gian tới, BHXH huyện sẽ phối hợp cùng với các ngành, hội đoàn thể tuyên truyền để người dân hiểu rõ về những lợi ích của chính sách. Đồng thời tham mưu Huyện ủy, UBND huyện Thăng Bình có những chỉ đạo sát sao trong thực hiện lộ trình BHYT toàn dân”.

Tại huyện Tiên Phước, ông Dương Văn Hùng - Giám đốc BHXH huyện cho biết mục tiêu năm 2018 huyện phải đạt được tỷ lệ người dân tham gia BHYT là 96%. Nhưng con số này hiện nay chỉ mới đạt 80%. Để đạt được 16% còn lại (tương đương 10 nghìn thẻ BHYT) trong năm 2018 là bài toán khó đối với Tiên Phước. Ông Hùng cho biết, trong số các xã thoát khỏi danh sách xã đặc biệt khó khăn hưởng chương trình 135, chỉ có xã Tiên Hà có sự vào cuộc mạnh mẽ của địa phương nên tỷ lệ tham gia BHYT đến nay đã đạt 90%. Còn lại phần đông người dân ở các xã khác của huyện tỷ lệ tham gia BHYT hộ gia đình còn thấp. Thêm nữa, số hộ cận nghèo khi mua thẻ BHYT không được hỗ trợ 30% chi phí mua thẻ ban đầu từ tháng 1.2018 nên rất khó để hộ cận nghèo tham gia. Toàn huyện Tiên Phước hiện có 3.225 nhân khẩu thuộc diện cận nghèo, năm 2018 chỉ có 1.073 người mua thẻ BHYT (tỷ lệ chỉ đạt 33%). Theo ông Hùng, chỉ còn cách tuyên truyền, vận động người dân thật sát từ chính cơ quan BHXH huyện thông qua hệ thống đại lý thu. Đồng thời các địa phương, đặc biệt là hội đoàn thể phải cùng vào cuộc thì mới mong đưa được tỷ lệ người dân tham gia BHYT tăng.

LÊ DIỄM