Mang văn hóa xứ Quảng ra Đền Hùng

Một chương trình nghệ thuật đặc sắc mang đậm dấu ấn văn hóa xứ Quảng sẽ được các nghệ sĩ chuyên nghiệp mang đến lễ hội Đền Hùng - Giỗ tổ Hùng Vương tại Phú Thọ…

Nghệ thuật bài chòi được truyền dạy cho các thế hệ trẻ. Biểu diễn bằng các làn điệu của nghệ thuật bài chòi sẽ là điểm nhấn của chương trình nghệ thuật tại Đền Hùng của đoàn Quảng Nam. Ảnh: LÊ QUÂN

Khí tiết Quảng Nam

Những ngày này, Đoàn Ca kịch Quảng Nam tất bật tập luyện, dồn mọi tâm sức chuẩn bị cho đêm biểu diễn nghệ thuật tại Đền Hùng (Phú Thọ). Bà Võ Thị Thu Mây - Trưởng đoàn Ca kịch tỉnh chia sẻ, các anh chị em nghệ sĩ không quản ngại sự cách trở về chỗ ăn ở, cố gắng tập luyện để mang đến một đêm diễn ấn tượng nhất nơi đất Tổ. “Với một phần trích đoạn của vở kịch Thai Xuyên Trần Quý Cáp, chúng tôi hy vọng người dân Phú Thọ sẽ biết đến một nhân vật lịch sử - một khí tiết Quảng Nam. Chưa kể, lối hát ca kịch bài chòi cũng là một điểm đặc sắc để thu hút người dân miền Bắc. Đêm biểu diễn nghệ thuật của đoàn Quảng Nam sẽ diễn ra trước đêm khai mạc lễ hội Đền Hùng, thời lượng 90 phút, chúng tôi sẽ phô bày những giá trị văn hóa phi vật thể đặc sắc của Quảng Nam, từ hát bài chòi, hát bả trạo, múa dân gian truyền thống… Các tiết mục trong đêm diễn này sẽ đan xen những ca khúc về quê hương xứ Quảng với các liên khúc dân ca Trung Trung Bộ, hy vọng sẽ làm người tham dự thích thú” - bà Võ Thị Thu Mây nói.

Thai Xuyên Trần Quý Cáp là một vở diễn lịch sử, công phu từ bối cảnh, phục trang cho đến những tình tiết nhỏ nhất. Đây cũng là vở kịch đã đoạt được giải B của Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam và đã đi công diễn tại nhiều liên hoan, hội diễn lớn. Hình tượng Trần Quý Cáp với nợ nước và tình nhà được xây dựng trên sân khấu đã phần nào làm sống lại một thời đầy oanh liệt của những con người Quảng Nam nghĩa khí dám nghĩ, dám làm, dám chịu, chấp nhận hy sinh vì độc lập dân tộc. Với những tình tiết bám sát theo dòng chảy lịch sử cũng như số phận nhân vật, cùng với tuyến nhân vật chính xuyên suốt, vở diễn thành công bởi có sự kết hợp ăn ý từ các vai diễn quần chúng, các lớp diễn phụ tạo thêm nhiều màu sắc cho một vở chính kịch. Nghệ sĩ Quang Việt – người thủ vai Trần Quý Cáp, cũng là người được trao giải Diễn viên xuất sắc nhất của Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam năm 2017 cho vai diễn này, chia sẻ, đây là một vở chính kịch bao hàm đủ đầy các yếu tố để làm nên một vở diễn hay, có hùng tráng, có sự lãng mạn để diễn tả cho nghĩa tình vợ chồng, hay có những đau đáu tồn vong của một người thanh niên lo cho vận nước nhà, có giọt nước mắt khi chưa vẹn chữ hiếu… Chọn trích đoạn bắt đầu bằng một lời hiệu triệu yêu nước, từ đây dẫn dắt người xem quay ngược lại không gian lịch sử để cùng nhận chân về một khí phách Quảng Nam, các diễn viên của Đoàn Ca kịch Quảng Nam bằng dân ca kịch bài chòi sẽ mang đến tinh thần của văn hóa lịch sử xứ Quảng.

Quảng bá văn hóa  xứ Quảng

Với các liên khúc dân ca được dàn dựng cho cả đêm Khai mạc hội Đền Hùng lẫn đêm biểu diễn nghệ thuật của Quảng Nam, Nghệ sĩ nhân dân Từ Minh Hiệp cho biết, ca kịch bài chòi cùng các làn điệu dân ca khu 5 có nhiều đặc sắc riêng biệt, vừa thể hiện sự tài hoa của âm nhạc vùng đất vừa phản ánh những nếp sinh hoạt của người dân xứ Quảng trong các liên khúc này. Đặc biệt, với việc nghệ thuật bài chòi vừa được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, thì việc đưa các loại hình nghệ thuật này lan tỏa đến nhiều nơi là đương nhiên. Một trò chơi dân gian nho nhỏ sẽ được tái hiện trên sân khấu tại Đền Hùng, để người xem biết về hô hát bài chòi, các thẻ bài… Nghệ sĩ Nhân dân Từ Minh Hiệp nói, nghệ thuật bài chòi là một loại hình diễn xướng dân gian, hô hát bài chòi chủ yếu theo 4 làn điệu cơ bản là xàng xê, xuân nữ, hò quảng và cổ bản. Theo ông, tại Quảng Nam còn có thêm làn điệu vè Quảng và vọng kim lang qua đó tạo nên nét riêng của bài chòi Quảng Nam. Bài chòi hấp dẫn không chỉ bởi hình thức đơn giản, mà còn ở cách thể hiện chân chất, lời hát gần gũi, nói lên tâm tư, nguyện vọng của người dân, phản ánh lao động, đồng thời cũng lên án thói hư, tật xấu vừa châm biếm sâu cay nhưng cũng dí dỏm lắng đọng trong lòng người nghe…

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Thanh cho biết, Quảng Nam dự kiến tham gia 4 hoạt động chính của Lễ hội gồm: hoạt động tiến dâng lễ vật, tri ân công đức các Vua Hùng tại Đền Thượng, dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng và tham gia 2 tiết mục trong chương trình nghệ thuật khai mạc Lễ hội Đền Hùng. Cùng với đó, một đêm biểu diễn chương trình nghệ thuật 90 phút phục vụ đồng bào và du khách dự Lễ hội Đền Hùng, với các tiết mục mang đậm bản sắc văn hóa Quảng Nam như: dân ca Quảng Nam, trích đoạn vở kịch Thai Xuyên Trần Quý Cáp, hô hát bài chòi… Đến nay việc chuẩn bị, tổ chức luyện tập chương trình nghệ thuật đã ổn cả về hình thức lẫn nội dung, các phương án, thành phần và điều kiện liên quan để đoàn nghệ sĩ Quảng Nam tham gia tại Lễ hội Đền Hùng đều được đảm bảo. Từ hoạt động này, theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Thanh, vừa để người dân Phú Thọ nói riêng và miền Bắc nói chung biết đến bản sắc văn hóa xứ Quảng vừa tranh thủ sự kiện này quảng bá về Di sản văn hóa phi vật thể Bài chòi và vùng đất Quảng Nam đến với du khách trong nước và quốc tế…

Với sự chuẩn bị công phu và dày dặn, hy vọng sẽ là một bữa tiệc nghệ thuật đậm bản sắc văn hóa xứ Quảng gửi đến người dân Bắc Bộ.

LÊ QUÂN