Mặt trời trong lòng bàn tay

Anh tìm được số ghế của mình cạnh cửa sổ. vậy là anh tha hồ ngắm cảnh. Khi vừa ngồi thì cô gái đi đến đứng trước mặt. Chắc vì hành lý nhiều nên cô gái chưa thể ngồi xuống được, nhưng có vẻ như không phải vậy, một thằng bé ló mặt ra sau cái ba lô, nó tập tễnh bước lên trước mặt anh. Anh nhìn lơ đãng cái chân thọt của nó, nghĩ vu vơ, tệ nạn tảo hôn vẫn xảy ra quá nhiều, sao bà mụ không nặn cho nó lấy một nét của mẹ nó, lại còn cái chân, tội nghiệp...

- Anh làm ơn, có thể đổi chỗ cho tôi được không ạ?

Giọng nói ngọt như mía lùi. Anh ngẩng lên nhìn khuôn mặt đang ửng hồng.

- Dạ, thằng nhỏ muốn ngồi cạnh cửa sổ, đây là lần đầu tiên nó đi tàu!

Thằng bé không biết nói, gã nhận ngay ra điều đó vì khi nghe mẹ nó đặt vấn đề xong, nó chỉ trỏ tíu tít, vẻ rất thích thú khi nhìn những người bán hàng đi lại dưới sân ga.

Tàu từ từ chuyển bánh. Phố phường lùi dần, chỉ còn những cánh đồng vun vút chạy ngược lại. Nhân viên soát vé đi đến. Người đồng hành của anh lúng túng khi chỉ chìa được một vé. Hình như anh soát vé nhận ra khách quen, khẽ nhíu mày:

- Sao, định trốn vé à?

Thằng bé ngồi nép vào lòng mẹ nó. Cô gái lần mở túi, lấy ra mấy tờ bạc lẻ,  dấm dúi:

- Anh thông cảm nha, chúng em đi chuyến này không bán được chi cả! Nên không đủ tiền mua thêm một vé nữa.

- Lần sau không được làm thế này nữa!

Anh tưởng người soát vé sẽ gọi mẹ nó ra chỗ khác vì tội trốn vé và hành động đút lót lộ liễu, nhưng không, anh ta đi xuống soát vé ghế sau. Thằng bé nhổm dậy, nhìn trộm qua vai ghế.

 Bữa tối, cô gái lấy cơm nắm thái miếng chấm muối vừng cho thằng bé ăn. Nó ăn một miếng, chợt nhớ ra, thằng bé cầm một miếng mời anh ăn. Cô gái cười gượng. Anh đưa miếng cơm nắm lên miệng nhai, bùi ngùi nhớ thủa hàn vi. Anh rút bánh mì mời hai mẹ con. Cô gái ý tứ, nhưng thằng bé thì cầm ăn luôn.

Ăn xong, cô gái bảo:

- Nhờ anh nom thằng nhỏ giùm, tôi chạy ra ngoài một lát.

Rời mắt khỏi trang sách, anh nhìn theo bóng cô gái cầm chai nhựa đi ra đầu toa. Thằng nhỏ vẫn đang nhòm ra ngoài cửa sổ.

Đã có mấy người đi sau cô gái trở về chỗ ngồi. Mười lăm phút trôi đi, thằng bé có vẻ buồn ngủ, nó ngáp. Tàu đỗ một ga, rồi lại chuyển bánh. Vẫn chưa thấy mẹ nó đâu, trong khi thằng bé đã nằm co trên ghế, một chân chạm vào đùi anh. Anh bắt đầu vã mồ hôi: nếu cô ấy không trở lại, nếu cô ấy đã xuống ga vừa đỗ...

Anh đặt chân thằng bé xuống ghế đứng bật dậy, nhớn nhác như mất trộm. Và anh nhìn thấy cô gái đang đi về chỗ ngồi.

- Làm phiền anh lâu quá. Tại phòng toa lét đông quá trời.

Cô gái chìa chai nước ra mời:

- Toa bên có nước lọc miễn phí, tôi vừa qua xin, anh uống đi kẻo khát.

Lần đầu tiên ăn xong, anh quên lấy nước uống, mà lại là ăn cơm nắm với bánh mì. Anh ấp úng:

- Cô uống đi, tôi vừa uống rồi. Cô về rồi thì ở trông cháu và đồ nhé!

Anh bước nhanh đến phòng vệ sinh hút mấy hơi thuốc lá để tĩnh tâm. Tại sao trong lúc chờ đợi anh lại lo lắng như vậy chứ? Khuôn mặt cô ấy rất phúc hậu, đôi mắt dài, có nét phảng phất buồn nhưng rất sáng... Khi quay về ghế, anh thấy cô gái đang trải manh chiếu xuống dưới sàn tàu, thấy anh về cô gái bảo ngay:

- Anh ngủ trên ghế nha!

 Anh hốt hoảng:

- Ai lại như thế, cô và cháu lên ghế ngủ đi chứ? Dưới đó nhiều muỗi lắm.

- Tụi tôi quen ngủ dưới sàn hơn. Có cái khăn tay che mặt, cái bao vải để đút chân rồi, muỗi nào cắn nổi à!

Anh đi tàu nhiều, ngủ tàu nhiều, nhưng chưa lần nào, nằm lại khó ngủ như lần này, vì dưới gầm ghế có hai mẹ con thằng nhỏ đang ôm nhau ngủ ngon lành.

Khi tất cả tỉnh dậy, một cảnh tượng đẹp chưa từng có nơi ô cửa toa tàu. Thằng bé tì bên bậu cửa, xòe hai tay ra hứng, mặt trời đỏ ối tưởng như đang nằm gọn trong lòng bàn tay bé nhỏ của nó. Cô gái vẫn ngồi dưới sàn tàu khẽ nhổm lên, vừa nói: “Mặt trời giống đèn lồng nhà mình không?” vừa ra hiệu cho thằng bé hiểu. Anh mở vội ba lô, lấy máy ảnh, bấm lia lịa. Thằng bé quay lại, vẫy tay ra hiệu anh cùng ngắm cảnh với nó, anh nhổm dậy nhìn, cánh đồng ướt sương có đàn cò vỗ cánh bay lên, mặt trời rựng đỏ sau dãy núi mờ xa...

Tàu vào ga. Anh giúp cô gái mang một túi hành lý xuống tàu rồi chào từ biệt họ. Thằng bé ra hiệu anh chìa tay, rồi nó đặt vào lòng bàn tay anh một cái đèn lồng bé xíu, lại ra hiệu điều gì đó, anh lắc đầu chưa hiểu. Mẹ nó phiên dịch: “ Nó bảo tặng anh một ông mặt trời đó! Chào anh nha!”. Anh ngắm nghía “ông mặt trời” mà thằng bé vừa tặng, thấy tâm trạng vui hẳn lên.

Anh bắt xe vào thăm phố cổ Hội An. Lang thang suốt một ngày ở các khu phố, ngắm nhìn các cô gái thêu tranh, làm đèn lồng, xem nặn tò he, đi dọc sông Hoài ngắm phố về đêm, sáng ra ăn sắn hấp cốt dừa dưới mái lều lá ngắm mưa bay... Tới trưa thì quyết định tạt qua chợ. Một đứa nhỏ ngồi bên những mẹt tăm tre, rổ, rá, cả những cái đèn lồng nhỏ xíu, khe khẽ mời chào. Anh đi qua, nhưng ánh mắt đứa bé nhìn như thể níu kéo, anh quay lại, nhận ra những mặt trời nhỏ đang tỏa ánh sáng quanh cô bé gầy gò. Sẽ có thêm một tấm ảnh đẹp cho blog của mình. Chụp xong, anh rút tờ 20 ngàn thả vào một cái mẹt. Không ngờ gió thổi khiến đồng tiền bay ra ngoài, rơi xuống vũng nước mưa bên cạnh. Đứa bé không chịu đứng lên nhặt, anh thấy có vẻ phật lòng. Mấy người đi đường nhìn anh tò mò.

- Này anh. Tiền của anh bị rơi!

Giọng nói quen quen, anh nhận ra cô gái đi cùng chuyến tàu hôm qua. Cô cúi xuống nhặt tờ bạc chìa cho anh.

- Là cô à. Tôi... tôi cho đứa nhỏ.

Cô gái vẫn cứ chìa tờ bạc về phía anh, mặt sầm xuống vẻ khó chịu.

- Anh mua gì cho nó đi rồi trả tiền, chứ nó có phải ăn xin đâu mà anh vứt tiền xuống đường như vậy.

- Xin lỗi, tôi không cố ý.

Cô gái dúi đồng tiền trả, rồi thu dọn hàng và bế con bé lên xe, phóng đi. Anh nhìn thấy con bé bị liệt cả hai chân. Mấy chị đi chợ bàn tán: “Cẩn thận chứ, kẻo tụi này nó nuôi trẻ tàn tật để đi kiếm tiền làm giàu cho chúng đó!”.

Anh đã nghe nói có chuyện này. Chẳng lẽ là vậy, thằng bé câm và đứa nhỏ bán hàng hôm nay anh gặp chỉ là những quân cờ trong ván bài làm ăn của cô gái? Anh lang thang qua những con phố  nhưng chẳng ngắm được gì đẹp đẽ, nên thơ nữa. Miếng bánh căn rã rời trong miệng. Gió từ dưới sông thổi vào mặt khiến anh cảm thấy ớn lạnh. Mấy giá phơi nan tre bên lề đường bị gió thổi như sắp lật tung xuống sông. Mưa lộp độp. Một thằng bé từ ngõ chạy ra bờ sông, cuống quýt thu đống nan tre phơi. Nó ôm khệ nệ, lê từng bước chân qua đường, không để ý tới một xe máy thồ hàng chạy tới. Anh xô đổ cả cái ghế băng lao ra ôm lấy thằng bé lăn vào trong lề đường. Chiếc xe máy thồ hàng phanh kít, miết xuống đường một vệt xước dài. Lổm ngổm bò dậy, thằng bé nhìn đống nan tre không bị làm sao thì mới quay sang nhìn anh. Anh gần như trợn mắt khi nhận ra thằng bé câm trên tàu. Nó chỉ tay vào trong ngõ, anh không hiểu, nó ôm đống nan tre rồi với tay ra hiệu mời anh đi theo.

  Sau cái cổng tre, là mấy dãy nhà xưởng và nhà ở. Khoảng hơn chục đứa trẻ lớn bé, mấy đứa đang chạy ôm đồ tránh mưa, còn mấy đứa vẫn ngồi cặm cụi đan, đứa thì ngồi bên máy vót nan, làm tăm. Anh nhận ra cô bé câm ban trưa đang ngồi làm đèn lồng, những chiếc đèn lồng tí xíu như quả lựu treo lủng lẳng trên cây. Thấy có khách, một ông già bước ra, niềm nở bắt tay, chào đón, trò chuyện với anh nồng nhiệt như người quen thân.

Mưa ngớt, cô gái vừa về đến cổng, thằng bé kéo tay cô chạy ngay vào phòng khách. Nhìn thấy anh, cô sững người lại vì bất ngờ. Ông lão đứng dậy, kéo ghế bảo cô gái ngồi:

- Đây là Chi, cháu Chi ở ngôi nhà Tình thương này từ khi còn bé, nay thì đảm đương việc giao dịch công việc với khách hàng. Còn cháu Chi, đây là anh Luân. Vừa rồi hai bác cháu trò chuyện, anh Luân đang muốn đặt hàng đan mây tre của nhà mình. Mọi công việc cụ thể thế nào, Luân cứ bàn bạc với Chi nhé.

Cô gái nhìn anh, ánh nhìn bẽn lẽn.

 - Chuyện ban trưa, em có nặng lời với anh, em... xin... lỗi... nha...

- Chi không có lỗi, tại hành động của tôi vô ý quá chừng.

- Anh... anh... đặt hàng như thế nào ạ?

- Có một chương trình nghệ thuật tôn vinh văn hóa làng quê Việt giữa các thành phố châu Âu, cần đặt hàng đan mây tre, như rổ rá, mẹt, nia, đèn lồng, thừng chão..., chỗ mình có làm được không?

Chi cười tươi, gật đầu chắc chắn:

- Nhà em làm được anh à.

 Lời nói mới êm dịu làm sao, nhất là từ “ nhà em” nghe ấm áp quá. Bỗng nhiên, thằng bé câm từ dưới bếp chạy lại bá cổ Chi ra hiệu. Chi nghe xong, bảo lại với Luân:

- Thằng nhỏ đã nấu cơm xong, nó và lũ trẻ muốn mời anh ở lại ăn cơm!

Khuôn mặt thằng bé đang tì trên vai Chi, đỏ ửng như một mặt trời nhỏ. Ngắm lại hai khuôn mặt, Luân thấy chẳng có nét nào giống nhau, thế mà anh lại nghĩ Chi là mẹ nó ngay từ cái nhìn đầu tiên mới lạ chứ.

NGUYỄN THU HẰNG