Mộng phố

Giấc mơ ăm ắp dáng phố

Ngày cầu Cửa Đại mở ra, ai nấy đều hân hoan về chiếc chìa khóa đã mở tuyến đường ven biển giúp thu hẹp đáng kể khoảng cách di chuyển giữa hai đô thị Hội An và Tam Kỳ. Giữa hai thành phố là vùng đất bao năm heo hút làng mạc. Đường lớn ngang qua, mang theo khát vọng đô thị hóa.

Theo kế hoạch phát triển đô thị Quảng Nam vừa được UBND tỉnh ban hành, giai đoạn 2025 - 2030 tại khu vực ven biển sẽ hình thành 3 đô thị mới Duy Hải - Duy Nghĩa, Bình Minh, Bình Hải.

Xa hơn một chút, giai đoạn 2035 - 2045 sẽ hình thành chuỗi đô thị hai bên sông Trường Giang từ Duy Xuyên đến Thăng Bình đạt tiêu chí đô thị loại II theo hướng đô thị du lịch, dịch vụ cấp vùng. Nhìn về hai phía con đường, giấc mơ về “đô thị bên chân sóng” rồi “đô thị dòng chảy” cứ chập chờn trong suy tư của nhiều người.

Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh cho hay, khu vực ven biển vùng Đông, nhất là tại vùng cát Thăng Bình có quỹ đất rộng lớn rất thuận lợi phát triển đô thị. Tuy nhiên, việc tổ chức không gian ra sao, cấu trúc đô thị như thế nào để tương thích với điều kiện tự nhiên, khai thác được lợi thế vẫn là vấn đề cần tiếp tục tính toán, quy hoạch kỹ lưỡng.

Một thời chưa xa, phố thị là không gian, là khái niệm xa xỉ với những đứa trẻ ở làng, bởi nhiều khi cả một quãng thơ ấu chúng cũng chưa từng đặt chân đến đó. Sau ngày tái lập tỉnh, Quảng Nam cũng chỉ có hai thị xã Tam Kỳ, Hội An. Hai thị xã ở hai đầu bắc nam tưởng gần mà xa hun hút với dải cát trắng này.

Sự chuyển dịch của một vùng đất đã phả hơi thở phố đến nhiều làng quê. Chừng mười năm trước, mấy ai từng dãi dầu mưa nắng trên xứ cát này có thể mường tượng được khung cảnh hôm nay. Vậy nên trong họ luôn chực chờ niềm tin mọi thứ đều có thể đổi dời trong chớp mắt…

Đừng để phố nhá nhem

Mỗi ngày qua đi, từng góc nhỏ làng biển hay xóm chài ven sông Trường Giang thêm chộn rộn những câu chuyện về phố. Nhưng phần nhiều là những câu chuyện dang dở. Là góc đường chập choạng sáng tối khi đêm về. Là căn nhà tả tơi trong mưa gió vì đi chưa được, ở không xong.

Là bởi, khu vực này chỉ mới đang ở lưng chừng giữa phố và làng. Chưa có một góc phố nào ở đây được công nhận hẳn hoi là đô thị. Cả Duy Hải - Duy Nghĩa hay Bình Minh đều chưa là đô thị loại V. Chưa là phố, nhưng trông về mọi ngả, nơi này cũng đã chớm hằn những nỗi lo triền miên như bao làng quê thức tỉnh mộng phố.

TS. Hoàng Mạnh Nguyên - Viện trưởng Viện Nghiên cứu và phát triển đô thị xanh Việt Nam cho biết, đã có nhiều không gian ở các đô thị ven biển lớn của nước ta nhận hệ lụy từ việc phát triển nóng đô thị và bất động sản. Ở đó mối quan hệ vốn là hữu cơ giữa du khách, khách hàng với người địa phương bị đứt gãy khiến cả một khu vực đô thị không thể đạt được mục đích đề ra như ban đầu.

TS. Hoàng Mạnh Nguyên nhận định thêm, các trung tâm đô thị biển ở Quảng Nam nên phát triển xen kẽ nhiều thể loại công trình như: công trình công cộng với công trình du lịch nghỉ dưỡng, nhà cao tầng và thấp tầng... để tối đa hóa không gian, chứa đựng nhiều tiện ích đan xen và thuận tiện.

Những phân khu chức năng hợp lý sẽ là tiền đề tạo ra các dạng nhu cầu khác nhau của người sử dụng như về ăn uống, mua sắm, vui chơi giải trí... nhưng lại tương hỗ lẫn nhau cho người cung cấp dịch vụ.

Cũng mang giấc mơ nối miền phố thị giữa Đà Nẵng và Hội An, khu vực ven biển Điện Bàn đã ít nhiều để lại thất vọng với những hoạch định nhá nhem một thời và đang đối mặt với bài toán chống “đô thị trượt”. Giữa bời bời gió cát, giấc mơ phố thị ở vùng Đông còn lắm chông chênh, nhưng hẳn chẳng ai muốn nó lại thêm một lần dang dở...