Mừng gươl mới

Huyện miền núi Tây Giang có hơn 95% dân số là đồng bào dân tộc Cơ Tu, với một kho tàng văn hóa phong phú, giàu bản sắc truyền thống. Từ khi tái lập huyện đến nay đã tròn 10 năm, Đảng bộ, chính quyền, các ngành, đoàn thể và đồng bào Tây Giang luôn chú trọng đến việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu. Trong đó, việc xây dựng gươl được đặt lên hàng đầu. Bởi, nơi đây vừa lưu giữ nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc vừa diễn ra các sinh hoạt văn hóa, các lễ hội truyền thống của cộng đồng người Cơ Tu.

Mới đây, chúng tôi có dịp tham dự lễ khánh thành gươl thôn Abanh 1, xã Tr’Hy. Khởi công từ đầu năm, đến nay gươl này mới hoàn thành. Buổi lễ mừng gươl mới, bà con trong thôn ai cũng phấn khởi. Dù trời mưa nặng hạt nhưng Abanh1 vẫn tổ chức đêm văn nghệ, do người dân trong thôn tự dàn dựng các tiết mục múa hát. Đặc biệt, xã còn cử đội cồng chiêng đến biểu diễn phục vụ bà con và sự hỗ trợ máy móc, âm thanh - ánh sáng của Trung tâm VH-TT huyện. Già làng Bhling Đoóp cho biết: “Dân làng mình làm con trâu đực to để cúng Giàng, mừng gươl mới, cầu mong mưa thuận gió hòa, bà con làm ăn may mắn, ít bệnh tật. Dịp này, con em trong thôn đi xa cũng về tụ tập đông đủ, có cả những già làng ở nơi khác không ngại đướng sá khó khăn đến chia vui với dân làng mình”.

Theo già Đoóp, gươl mới được xây dựng với tổng kinh phí hơn 170 triệu đồng. Trong đó, người dân đóng góp hơn 1.000 ngày công vận chuyển gỗ, mây, tre về làm và được các nghệ nhân trong thôn và các thôn bạn tham gia thi công. Trong ngày vui hân hoan của làng, dưới mái gươl mới, già làng Bhling Đoóp nhấp ngụm rượu rồi buông câu hát lý: “Ơ...ơ... ơ... Dù của ít nhưng cái lòng phải đoàn kết. Mình già rồi, nhưng lớp trẻ phải biết  yêu cái gươl, yêu cái văn hóa mình... Gươl của làng mình gỗ to, sườn nhà đẹp, mái lợp tốt. Mong sao mọi người phải đoàn kết như chính những cây cột cùng nhau gánh vác việc của làng của thôn, cùng nhau thoát nghèo thoát cái dốt, cái đói...”.

Cùng về dự lễ mừng gươl mới của dân làng Abanh 1, ông Clâu Hớp - Chủ tịch UBND xã Tr’Hy nhìn nhận: “A banh 1 là một trong những thôn đi đầu về phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo và xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư. Thôn có nhiều hộ sản xuất giỏi như Tangôn Đức, Coor Bình, Bhling Đoóp, Bling Ría... Đặc biệt đây là thôn biết trồng lúa nước sớm nhất huyện và là thôn nhiều năm liền không phát rừng làm nương rẫy”. Ngồi bên ché rượu trong gươl mới, ông Clâu Hớp và già Đoóp phấn khởi cho biết, Abanh 1 có 15 hộ (85 nhân khẩu) nhưng là thôn có bình quân diện tích lúa nước trên đầu người cao nhất khi có đến 3ha lúa nước. Nhờ đó đã đảm bảo được an ninh lương thực tại chỗ và hạn chế tình trạng phá rừng làm nương rẫy. Abanh 1 cũng đã có 1 thạc sĩ, 3 con em học đại học, 2 hộ được công nhận gia đình hiếu học; nhiều năm liền được công nhận là thôn văn hóa cấp huyện. Trong những năm qua, thôn đã được Đảng và Nhà nước quan tâm đầu tư hàng chục tỷ đồng san ủi mặt bằng sắp xếp lại dân cư, xây dựng hệ thống nước sinh hoạt, xóa nhà tạm cho bà con. Những mái nhà tranh tre nứa lá giờ đây thay bằng những ngôi nhà gỗ khang trang nhờ Chương trình 134, 167 của Chính phủ.

ĐÌNH HIỆP