Nắm bắt cơ hội từ EVFTA

Bắt đầu  “tham chiến”

Cảng Chu Lai (Núi Thành) tấp nập tàu vào ra. Những container chứa đầy linh kiện điện tử, hàng dệt may, nguyên liệu, sản phẩm công nghiệp phụ trợ...

Ông Bùi Minh Trực - Giám đốc Công ty TNHH MTV Cảng Chu Lai - Trường Hải (Thilogi) cho hay, ít nhất có 4 hãng tàu cập cảng, rời đi đều đặn hàng tuần, kết nối các hãng tàu quốc tế xuất khẩu khắp thế giới. Các khu công nghiệp quanh vùng thường có nguồn hàng đi châu Âu, châu Mỹ.

Ông Lê Thành Khang - Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam cho biết, thị trường xuất khẩu của các DN Quảng Nam chủ yếu sang Hàn, Nhật, Mỹ và EU... Tổng kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu năm 2021 ước đạt gần 3,5 tỷ USD, trong đó xuất khẩu hơn 1,48 tỷ USD (tăng 40,5%) và nhập khẩu hơn 2,01 tỷ USD (tăng 16%).

Theo số liệu của Cục Hải quan Quảng Nam, địa phương có 60 DN xuất nhập khẩu, trao đổi thương mại sang thị trường EU. Kim ngạch xuất nhập khẩu với các nước EU trong 9 tháng đầu năm của Quảng Nam đều tăng so năm 2020, gồm xuất khẩu 188,46 triệu USD, tăng 16,04% và nhập khẩu 59,7 triệu USD, tăng 6,78%.

Thị trường xuất khẩu chủ yếu sang Đức, Áo, Italia, Slovenia, Hungari, Pháp, Ba Lan, Tây Ban Nha… Chủ yếu hàng may mặc, giày da, tụ điện và linh kiện sản xuất tụ điện, cuộn cảm biến và nguyên liệu sản xuất cuộn cảm biến, màng phủ và nguyên liệu sản xuất màng phủ PE, máy móc thiết bị, vải mành và nguyên liệu sản xuất vải mành, bàn, ghế, các sản phẩm nội thất bằng gỗ...

Chiều ngược lại, DN Quảng Nam nhập máy móc thiết bị, nguyên liệu sản xuất gia công, nguyên liệu sản xuất kim may, ống dây thủy tinh cách nhiệt và hàng tiêu dùng hải sản đông lạnh từ Đức, Italia, Slovakia, Hà Lan, Đan Mạch, Bỉ...

Trong báo cáo tham luận tại Diễn đàn thương mại Việt Nam - EU ngày 27.10.2021, chính quyền Quảng Nam cho hay đã từng bước chuẩn bị tốt các hạ tầng gia nhập “cao tốc EVFTA” như nạo vét cảng Kỳ Hà, quy hoạch mạng lưới giao thông đường bộ, đường sắt, hàng không, hệ thống logistic... Song, thiên tai, dịch bệnh, đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu đã ảnh hưởng đến sản xuất, giao thương của DN.

Các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng thương mại (sân bay, cảng biển, kho ngoại quan, dịch vụ logistics phục vụ xuất nhập khẩu...) vướng nhiều thủ tục đầu tư, kinh phí. Nguồn nguyên liệu tại chỗ một số mặt hàng thiếu, chưa thu hút được nhiều nhà đầu tư lớn sản xuất hàng xuất khẩu, kinh doanh thương mại, dịch vụ. DN xuất khẩu nhỏ chịu nhiều áp lực, chưa thể đáp ứng được các yêu cầu cao về tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn vệ sinh thực phẩm, quy tắc xuất xứ.

Giám đốc Công ty TNHH Thương mại & xuất nhập khẩu Việt Thắng - Nguyễn Xuân Nhàn nói, DN yếu không thể ra biển lớn được. EU là một thị trường lớn nhưng đều có những quy định khó khăn về kiểm dịch, an toàn vệ sinh thực phẩm. Không dễ dàng xuất khẩu sang thị trường này. Muốn tồn tại, sống được thời hội nhập, DN chỉ còn cách tuân thủ các quy chuẩn xuất khẩu để thích ứng với thị trường.

“Dò đá... qua sông”

EVFTA được kỳ vọng là cơ hội lớn cho giao thương, đầu tư. Chỉ 1 tháng sau khi EVFTA chính thức có hiệu lực (1.8.2020), ngày 9.9.2020, UBND tỉnh Quảng Nam đã ban hành kế hoạch thực hiện. Yêu cầu các cơ quan xây dựng kế hoạch riêng của ngành trong việc triển khai thực hiện, mở rộng các hoạt động tuyên truyền có tính chuyên sâu, mang tính cấp thiết với các cơ quan quản lý, DN và người dân về EVFTA.

Kế hoạch (từ giới thiệu, diễn giải, kế hoạch thâm nhập, xử lý thị trường nội địa…) đã được gửi các sở, ban, ngành, hiệp hội, DN góp ý. Hệ thống phát triển công nghiệp, thương mại và định hướng về thị trường xuất khẩu đã cụ thể hơn theo từng giai đoạn.

Ông Phạm Quốc Hùng - Phó Chủ tịch Hiệp hội DN Quảng Nam nói, EVFTA là thị trường rộng lớn với 28 nước thành viên. Nhiều DN đã đưa hàng đến châu Âu. Hiệp hội đã từng phối hợp với VCCI Đà Nẵng mở những cuộc tọa đàm, lớp học, mời chuyên gia hàng đầu nghiên cứu sâu, phổ biến, cập nhật kiến thức cho DN.

Diễn trình thực thi EVFTA bất ngờ bị đại dịch làm đảo lộn. Theo một báo cáo của Sở Công Thương do ông Hường Văn Minh - Phó Giám đốc Sở Công Thương ký ngày 19.11.2021 cho biết, sở đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành quyết định về phát triển thương mại Quảng Nam đến 2025, định hướng đến 2030. Sở này đang phối hợp với các sở, ngành, địa phương rà soát, đánh giá việc triển khai EVFTA và các FTA.

Sở Công Thương đã mời các DN tham gia hội nghị, diễn đàn, tọa đàm trực tuyến trao đổi thông tin, kết nối thị trường, hỗ trợ xúc tiến, quảng bá sản phẩm, lưu thông, tiêu thụ nông sản, kết nối DN xuất khẩu nông sản thực phẩm sang thị trường châu Âu, châu Mỹ. Tuy nhiên, kế hoạch tuyên truyền trên diện rộng về EVFTA năm 2021 không thể thực hiện được.

Sở Công Thương cho biết chỉ tổ chức hướng dẫn, triển khai các nghị quyết về hội nhập kinh tế quốc tế, quy định chính sách nhập khẩu, cam kết về thuế quan và các FTA trên Cổng thông tin điện tử, tập san của Sở Công Thương, các nhóm zalo DN, hiệp hội ngành hàng.

Cơ hội thâm nhập thị trường EU rộng mở, đầy hấp dẫn, nhưng cũng đầy khó khăn vì thiếu thông tin, dẫn đến không thể chỉ đạo, điều hành một cách thuận lợi. Chính quyền Quảng Nam đã yêu cầu Bộ Công Thương làm việc với Bộ Tài chính chỉ đạo Tổng cục Hải quan chia sẻ dữ liệu dùng chung đối với số liệu xuất nhập khẩu hàng hóa trên địa bàn Quảng Nam (DN, mặt hàng, trị giá, kim ngạch xuất nhập khẩu).

Chính quyền cũng yêu cầu Bộ Công Thương xây dựng hệ thống phân tích, cảnh báo các thông tin về sự biến động giá cả và cảnh báo đối với các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam có kim ngạch lớn để chống lại nguy cơ bị kiện chống phá giá.

Chỉ đạo Thương vụ ở các nước thuộc thị trường EU thường xuyên cung cấp thông tin về tình hình kinh tế nước sở tại như về tiềm năng thị trường, luật pháp, chính sách thương mại, cơ chế quản lý xuất, nhập khẩu thủ tục hải quan và dự báo thị trường cho các DN (không chỉ DN Quảng Nam) để có thể dễ dàng hội nhập.