Tôi giật mình vì dòng chia sẻ của một người bạn trên facebook: “bắt đầu từ lớp 2 học sinh sẽ học xác suất thống kê”. Có lẽ nhiều phụ huynh cũng có cảm giác như tôi, bởi có thể chưa nắm hết những điều mới mẻ của chương trình đổi mới giáo dục phổ thông. Thậm chí kể cả nhiều nhà làm chuyên môn và giáo viên, lâu lâu cũng lại giật mình sau các chương trình đổi mới đã được áp dụng. Và lần này cũng vậy, nhiều giáo viên ngạc nhiên không phải vì chưa nắm bắt được nội dung kiến thức mới, mà là sự mới mẻ trong phương pháp dạy và học để đạt được những mục tiêu mà chương trình mới yêu cầu.
Học xác suất thống kê từ lớp 2, dù hơi bất ngờ nhưng qua diễn đàn truyền thông, nhiều giáo viên bậc tiểu học chia sẻ sự đồng tình. Nhiều ý kiến cho rằng đây là nội dung cần có để học sinh làm quen với những khái niệm đơn giản và dần dần được nâng lên các cấp cao hơn. Theo các nhà chuyên môn, không nên chỉ vì thuật ngữ “xác suất, thống kê” mà nghĩ rằng nó là một cái gì đó quá xa vời với các em học sinh lớp 2... Dù vậy, cũng có nhiều ý kiến cho rằng có thể nội dung kiến thức chỉ đơn giản, nhưng với học sinh lớp 2 đó là điều quá sức. Nỗi lo đó rất có cơ sở, bởi trên thực tế không ít học sinh bậc tiểu học bây giờ quá tải với chương trình học. Một người quen của tôi chia sẻ, hơn một năm qua anh phải vất vả rèn luyện cho đứa con trai. Cu cậu này ở mẫu giáo không được học chữ (theo quy định) nên lên lớp 1 như “tờ giấy trắng”, mà chương trình thì yêu cầu học sinh phải ghi chép, nghe đọc, tính toán các kiểu... Trong khi giáo viên thường chỉ lấy mặt bằng chung của lớp mà dạy, ít ai cầm tay nắn nót từng nét cho các em chưa biết chữ. Vì vậy, để “hòa nhập” tốt với chương trình học lớp 1, chỉ còn cách là lén lút học chữ từ mẫu giáo như nhiều trường đã làm.
Đây cũng là bước khởi đầu cho nhu cầu dạy thêm học thêm đang gia tăng. Học sinh THCS, THPT cấp tập học thêm để đối mặt với các kỳ thi, bài kiểm tra đã đành, đằng này học sinh tiểu học, mẫu giáo cũng phải sớm tối ngồi ê a ở nhà cô thầy. Tất nhiên là ngành giáo dục không khuyến khích dạy thêm học thêm, thậm chí đang có một “chiến dịch” ráo riết thanh tra kiểm tra, tạo áp lực lên các nhà trường, giáo viên bộ môn nhằm ngăn chặn tình trạng dạy thêm học thêm trái phép, nhưng thực tế thì không thể giải quyết rốt ráo vì nhu cầu này quá lớn. Nhiều giáo viên tâm sự thật tình, đâu phải ai dạy thêm cũng vì tiền, nhưng do học sinh tải không nổi kiến thức trên trường nên đành phải nhờ đến giáo viên dạy ở nhà... Thực trạng này cũng một phần lý giải vì sao các chương trình đổi mới phổ thông dù gây bất ngờ cho nhiều người nhưng vẫn chưa tạo ra sự “mới mẻ” đáng kể.
Học xác suất thống kê từ lớp 2, theo ý kiến của một chuyên gia là sẽ gặp khó khăn do việc chuyển từ “giáo dục tiếp cận nội dung” sang “giáo dục tiếp cận năng lực”, nhưng có thể khắc phục. Vấn đề còn lại là phương pháp. Vậy nên, lần này thay vì lo lắng, hãy kỳ vọng vào một phương pháp giáo dục được đổi mới đồng bộ cùng với nội dung chương trình. Và nếu không như kỳ vọng thì đừng ngạc nhiên, vì... điều đổi mới đó đã từng gây ngạc nhiên rồi!