Ngày giỗ chung của gia đình mẹ Buội

Đã bước sang tuổi 105, là người cao tuổi nhất ở huyện Cư M’gar, tỉnh Đăk Lăk nhưng mẹ Việt Nam anh hùng Phạm Thị Buội vẫn khỏe mạnh và rất minh mẫn. Mẹ mong đến ngày 20.4 hằng năm để con cháu quây quần thắp hương tưởng nhớ người thân đã hy sinh…

Mẹ Phạm Thị Buội sinh năm 1911, ở thôn 3, Điện Dương, Điện Bàn. Dù nhan sắc có tiếng nhưng thương cha mẹ già vất vả và các em còn nhỏ nên gần 30 tuổi mẹ mới lấy chồng. Rồi chồng mẹ mất do mắc bệnh hiểm nghèo khi người con chung là Nguyễn Tuất (SN 1944) vừa tròn một tuổi. Vừa tần tảo nuôi con, mẹ vừa tích cực tham gia công tác hội phụ nữ, tuyên truyền, vận động người dân địa phương ra sức ủng hộ và giúp đỡ cách mạng. Nhiều năm sau, được tổ chức vun vén, mẹ xe duyên với ông Lê Bạn (SN 1901) - chàng Trung đội trưởng du kích dũng cảm, gan dạ của xã Điện Dương, Điện Bàn.

Một ngày đầu năm 1952, quân Pháp bất ngờ đổ bộ vào làng, thẳng tay đốt phá nhà cửa, giết hại người dân. Không kịp tìm chỗ trú ẩn, mẹ quáng quàng ôm con chạy ra bờ biển, vùi mình trong cát. Trận ấy, mẹ bị mảnh pháo của giặc đánh bay một cánh tay. Năm năm sau, theo yêu cầu của tổ chức, vợ chồng mẹ khăn gói đưa các con lên xã 10, vùng căn cứ H5 (thuộc địa bàn huyện Cư M,gar, tỉnh Đăk Lăk ngày nay) để tiếp tục hoạt động. Cũng thời gian này, mẹ mất liên lạc hoàn toàn với người con riêng. Anh Nguyễn Tuất được một người bà con bên nội ở cùng làng nuôi nấng và tham gia du kích xã vài năm sau đó.

Mẹ và ông Lê Bạn có với nhau tám người con, một trai, bảy gái. Anh Lê Văn Đãi (SN 1952) là con trai chung duy nhất. Năm 16 tuổi anh Đãi thoát ly theo cách mạng, là tiểu đội trưởng, đảng viên trẻ nhất ở đơn vị K2, Thị đội Buôn Ma Thuột những năm chống Mỹ. Năm 1971, trong một trận đánh không cân sức với quân địch trên địa bàn huyện A Yun Pa, tỉnh Gia Lai, anh Đãi trúng đạn hy sinh.  Đất nước hòa bình, niềm vui đoàn tụ chưa được bao lâu, mẹ lại đón tin sét đánh, năm 1966, trong trận đánh vào thị trấn Duy Xuyên (huyện Duy Xuyên) anh Nguyễn Tuất đã hy sinh. Nỗi đau mất con của mẹ như được xoa dịu phần nào vào năm 2003, khi một người đồng đội cũ của anh Đãi từ Phú Yên tìm đến cung cấp thông tin, sơ đồ mộ chí của anh. Nhờ vậy, gia đình và chính quyền địa phương đã quy tập được hài cốt anh Đãi về nghĩa trang liệt sĩ huyện Cư M,gar hương khói. Bốn năm sau, mộ anh Tuất cũng được tìm thấy và quy tập về nghĩa trang liệt sĩ Điện Dương. Cuối năm 2007, ông Lê Bạn qua đời vì tuổi cao sức yếu, mẹ về ở cùng gia đình người con gái Lê Thị Phương và người con rể Phùng Viết Khắp (anh Khắp, chị Phương đều là bộ đội nghỉ hưu) ở thị trấn Quảng Phú, huyện Cư M,gar.

Với những đóng góp to lớn cho cách mạng, năm 2014, mẹ Phạm Thị Buội vinh dự được Chủ tịch nước ký quyết định phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Hiện nay, gia đình mẹ Buội đang thờ phụng 4 liệt sĩ (2 người con, 1 người cháu, 1 người em ruột của ông Lê Bạn). Vì không biết chính xác ngày hy sinh của các anh, gia đình mẹ đã họp bàn và thống nhất chọn ngày 20.4 dương lịch hằng năm (ngày nhận giấy báo tử liệt sĩ Lê Văn Đãi), làm lễ giỗ chung để tất cả con cháu, dâu rể đoàn tụ cùng hương khói, tưởng nhớ công ơn những người đã khuất.

VIỆT HÙNG