Ngổn ngang công trình trọng điểm

Thiếu vốn, ách tắc giải phóng mặt bằng (GPMB) là hai nguyên nhân chủ yếu khiến 9 dự án đầu tư trọng điểm Quảng Nam khó hoàn thành như dự định.

Ngổn ngang công trình

Mặt đường dẫn đến cầu Kỳ Phú 1 & 2 nhão nhẹt bùn đất. Người đi đường phải lách qua không gian hẹp đầy gian hàng của một ngôi chợ tạm bày bán ven đường, từng đống ống bê tông và đá dăm đổ đầy trên mặt đất. Công trình Tượng đài mẹ Việt Nam anh hùng, Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh cũng không khá hơn. Trên công trường tượng đài (tổng mức đầu tư 411,211 tỷ đồng, khởi công năm 2007) chỉ mới hoàn thành các hạng mục san nền, nhà trưng bày, đón tiếp, móng tượng, nhà chòi, khu vệ sinh, 8 trụ huyền thoại, khung tượng mẫu và lắp đặt xong mặt trước phần chân dung mẹ Việt Nam anh hùng. Phía Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh (tổng mức đầu tư 101,624 tỷ đồng) vẫn đang thi công các gói thầu sân vườn, nhà đặt chuông, trống, di dời, xây mới khu mộ, thi công móng đài tưởng niệm, chế tác mẫu phù điêu, khuôn cánh hoa, khuôn chi lạc bằng đất sét... Còn nhà khách Quảng Nam (tổng vốn đầu tư 165 tỷ đồng) chỉ mới hoàn thiện khối nhà 7 tầng, biệt thự, khu phụ trợ, hồ bơi, sân tennis…

Công trình cầu Kỳ Phú 1 & 2 vẫn còn ngổn ngang. Ảnh: T.D

Không chỉ 4 dự án đầu tư trên địa bàn TP.Tam Kỳ mà hầu như 9 dự án đầu tư trọng điểm do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng Quảng Nam quản lý cũng đã lâm vào tình trạng ngổn ngang, dang dở vì thiếu vốn và không thể hoàn tất việc GPMB. Dự án nâng cấp mở rộng đường ĐT 609 với tổng mức đầu tư 997 tỷ đồng mới chỉ gói thầu số 1, đoạn km13 +600 - km15+253.29 và gói thầu nâng cấp, mở rộng đoạn Hà Nha – Hà Tân, còn giai đoạn 2 khó khăn về vốn nên chỉ ưu tiên đầu tư cầu Ái Nghĩa (mới lao được 3 nhịp) và chuẩn bị thi công đoạn phía tây cầu. Dự án đường giao thông ĐT611 chỉ mới hoàn tất 7/8,5km đường bê tông và Trường THPT Duy Tân đã hoàn thành việc đổ bê tông các móng, cổ móng, giằng, cột tầng một khu lớp học và san nền.

Theo ông Nguyễn Như Công – Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng Quảng Nam, hầu hết 9 dự án đầu tư này đều khởi công từ năm 2012, đến nay chưa có dự án nào hoàn thành đưa vào sử dụng. Khó khăn lớn nhất hiện nay của các ban quản lý dự án cả nước và Quảng Nam nói chung là các luật và văn bản dưới luật trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản thường xuyên thay đổi, thiếu tính ổn định, nên việc xử lý chuyển tiếp các dự án đang triển khai dở dang là rất khó khăn. Giá nhân công, vật liệu không ngừng tăng qua các năm, trong khi đó các dự án do khó khăn về vốn và công tác GPMB nên kéo dài qua nhiều năm dẫn đến tăng tổng mức đầu tư, khó khăn trong công tác quản lý chi phí dự án. Khung chính sách và giá bồi thường GPMB – tái định cư thường xuyên thay đổi nên công tác GPMB để thực hiện dự án gặp không ít khó khăn…

Cân đối nguồn vốn đầu tư

Theo ông Công, các dự án cầu Kỳ Phú 1 & 2, Tượng đài mẹ Việt Nam anh hùng, Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh sẽ được khánh thành vào ngày 24.3.2015. Số còn lại sẽ hoàn thành và thẩm tra phê duyệt các quyết toán dự án hoàn thành trong năm 2015, bao gồm đường ĐT611, các gói thầu hoàn thành thuộc dự án nâng cấp, mở rộng đường ĐT609 và dự án nhà khách tỉnh Quảng Nam… Những dự án khác như Trường THPT Duy Tân, dự án thu gom, xử lý nước thải và thoát nước Tam Kỳ sẽ tiếp tục được đẩy nhanh tiến độ thi công, bảo đảm thời gian theo hợp đồng đã ký kết. Ngoài ra, năm 2015 cũng sẽ có thêm nhiều dự án mới khởi công xây dựng như cầu Giao Thủy, khu nhà y bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Quảng Nam, Trường THPT chuyên Bắc Quảng Nam, đường trung tâm huyện Đại Lộc đi các xã vùng lũ ven sông Vu Gia (Đại Lộc)…

Thông tin này đưa ra đã khiến nhiều người “bất ngờ và lo lắng”. Những cam kết của chủ đầu tư có khả thi hay không khi tất cả đang đứng trước hàng loạt khó khăn về vốn và GPMB vẫn đang ì ạch. Chưa kể đến việc 9 dự án đã đầu tư vẫn không đủ vốn để tiếp tục thi công khi kế hoạch vốn cấp cho các dự án đến ngày 30.8 chỉ 1.214,379/3.563,96 tỷ đồng, nhưng vẫn còn hơn 25,8 tỷ đồng chưa giải ngân và nợ khối lượng thực hiện khoảng 134,2 tỷ đồng thì những dự án mới khởi cũng đã cần đến hơn 1,1 nghìn tỷ đồng đầu tư. Ông Trương Quang Dũng, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch - đầu tư cho biết nợ đầu tư tính đến tháng 6.2014 khoảng hơn 2.000 tỷ đồng. Đó là chưa kể công trình chuyển tiếp phải hơn vài nghìn tỷ đồng nữa. Bài toán đặt ra cho việc tìm vốn là rất khó. “Phải xem tài chính thu được bao nhiêu mới có thể tính toán được. Tất cả địa phương đều kêu khó nhưng sở đang rất lúng túng vì không biết lấy đâu ra tiền phân bổ. Số tiền trả nợ tạm ứng rất lớn. Dự báo năm 2015 sẽ tiếp tục mất cân đối” - ông Dũng nói.

Theo Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Trần Kim Hùng, quy định là khởi công dự án phải hoàn tất mặt bằng, xác định rõ nguồn vốn… nhưng nhiều dự án không tiến hành theo quy trình nên đã xảy ra tình trạng ì ạch, chậm tiến độ. Hậu quả là không có kinh phí để tiếp tục đầu tư. “Không đầu tư thì lấy đâu phát triển, nhưng với tình trạng khan hiếm nguồn vốn như hiện nay, cần khắc phục yếu kém về năng lực quản lý đầu tư xây dựng cơ bản, tuân thủ các quy trình dự án đầu tư khi thẩm định và phê duyệt. Rất cần một đánh giá hiệu quả sử dụng vốn ngân sách nhà nước, rà soát cân đối nguồn vốn đầu tư, dự báo tiến độ thi công và thời hạn hoàn tất nợ phải trả. Tất cả dự án đều phải tính toán trên cơ sở nguồn lực tài chính địa phương. Không thể tùy hứng, không thể cứ ưng, cứ muốn là khởi công công trình, bất chấp quy trình và không xác định được nguồn vốn ở đây” -  Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Trần Kim Hùng nói.

TRỊNH DŨNG