Ngọt mềm một khúc dân ca

Phong phú đời sống tinh thần

Về xã Bình Sơn một ngày cuối tháng 7, nắng như đổ lửa trải dài trên những rừng keo chạy tít tắp qua từng xóm nhỏ, núi đồi. Bình Sơn là địa bàn cách xa trung tâm thị trấn Tân Bình hơn chục cây số, đời sống người dân vẫn còn khó khăn.

Có một điều khiến chúng tôi khá ngạc nhiên, tuy đời sống của người dân còn nhiều vất vả, quanh năm bám ruộng đồng, vườn tược và núi đồi, nhưng vào những đêm trăng thanh, những ngày lễ tết, những buổi hội hè… khắp xóm thôn vẫn vang lên câu hát hò khoan, đối đáp thắm đượm tình quê xứ.

Hát rằng: “Trên đất mẹ luôn rộn ràng tiếng hát/ Đây Bình Sơn dào dạt yêu thương/ Người quê mình trăm mến ngàn thương/ Với bao nhung nhớ vấn vương một đời”... Có được điều này là nhờ vào hoạt động thường xuyên của câu lạc bộ (CLB) hát dân ca bài chòi được hình thành và phát triển gần tròn mười năm nay trên đất Bình Sơn.

Ông Hồ Hữu Chinh - Chủ tịch UBND xã Bình Sơn cho hay, năm 2018, trên cơ sở những hạt nhân văn nghệ quần chúng nhiều năm gắn bó với phong trào ca hát không chuyên, đặc biệt là hô hát bài chòi, xã đã thành lập CLB Hát dân ca bài chòi. CLB gồm 8 thành viên, do bà Huỳnh Thị Hòa làm chủ nhiệm.

Sự ra đời của CLB đã đưa hoạt động văn nghệ địa phương tiến lên một bước mới, trở thành nơi tập hợp những tâm hồn say mê ca hát, có ý thức trách nhiệm gìn giữ vốn quý văn nghệ dân gian trong cuộc sống hiện đại.

“Hằng năm, địa phương hỗ trợ khoảng 5 triệu đồng để anh chị em CLB mua sắm đạo cụ, phục trang; đồng thời còn tạo sân chơi để họ được biểu diễn vào các dịp lễ tết… Từ những hoạt động như thế, tiếng hát lời ca của anh chị em CLB đã trở thành món ăn tình thần quý giá đối với đông đảo người dân Bình Sơn” - ông Chinh nói.

Cũng theo ông Hồ Hữu Chinh, các hoạt động nêu trên được duy trì rất có ý nghĩa trong bối cảnh những giá trị văn hóa truyền thống đang dần mai một.

Điều đặc biệt, trong tất cả buổi biểu diễn của CLB, hình ảnh quê hương, tên đất tên làng, con sông con suối, ngọn núi cánh đồng và bao điều hay cái đẹp từ cuộc sống đời thường ở địa phương… đã được lồng ghép trong từng câu hát, nhắc nhau sống nghĩa tình, thủy chung đoàn kết xóm giềng: “Điệu lý câu hò lại được cất lên/ Ai đi đâu đó đừng quên/ Nụ cười luôn phải ngọt mềm trên môi/ Đem theo suốt cả cuộc đời/ Lời ru của mẹ bên nôi thuở nào/ Ngọt mềm một khúc dân ca/ Giấu trong tay áo năm nào còn đây…”.

Nỗ lực duy trì

Bà Huỳnh Thị Hòa - Chủ nhiệm CLB Hát dân ca bài chòi xã Bình Sơn chia sẻ, ban đầu anh chị em trong xã vì yêu thích dân ca, bài chòi mà tập hợp lại cùng ca hát sau những ngày lao động mệt nhọc.

Về sau, có chị Hà và anh Tuấn - những người am hiểu về các làn điệu dân ca bài chòi Quảng Nam, đang hoạt động văn nghệ từ Đà Nẵng về Bình Sơn sinh hoạt, đã thấu hiểu được tình yêu dân ca của người Bình Sơn, trong đó có những hạt nhân với năng khiếu hát dân ca như anh Nguyễn Đình Xuân, Võ Hồng Min, Nguyễn Văn Cam, Nguyễn Văn Đào, Ngô Bá Tuấn, Nguyễn Thị Trang… nên đã tập luyện rồi khuyến khích họ hình thành CLB Hát dân ca bài chòi của xã. Gần 10 năm sau ngày thành lập, đã có không biết bao nhiêu cuộc diễn hô hát bài chòi trên đất Bình Sơn và những địa phương lân cận.

Điều mà CLB Hát dân ca bài chòi Bình Sơn khiến nhiều người ngạc nhiên, dù thời gian thành lập chưa lâu, thành viên khá ít và đa số anh chị em đều làm nghề nông nhưng CLB vẫn duy trì việc đi biểu diễn thường xuyên ở nhiều địa phương trong tỉnh.

Thành viên trong CLB thay nhau cử người đi liên hệ với các địa phương, tìm địa điểm biểu diễn, chủ yếu biểu diễn ở các thôn xóm, phục vụ bà con lao động. Thù lao từ những đêm biểu diễn rất ít ỏi, đủ để đổ xăng xe máy chạy đi diễn nhưng mà chan chứa niềm vui, niềm say mê với từng câu hát, từng ánh mắt, cái gật đầu và nụ cười giòn tan của người xem phía dưới sau mỗi câu hò khoan, mỗi lời hát lý…

“Đó không chỉ là cách lâu nay CLB Hát dân ca bài chòi Bình Sơn duy trì hoạt động để tồn tại mà đó còn là niềm hạnh phúc lớn lao của những thành viên. Vì câu hát dân ca đất mẹ, chúng tôi sẵn sàng chịu khổ, chịu cực, sống trọn vẹn với đam mê” - bà Huỳnh Thị Hòa tâm sự.

Nỗ lực duy trì hoạt động và thành quả lao động nghệ thuật mà anh chị em CLB Hát dân ca bài chòi xã Bình Sơn có được trong gần mười năm qua thật đáng khâm phục. Mong rằng, ngành văn hóa huyện Hiệp Đức và xã Bình Sơn trong chiến lược bảo tồn, gìn giữ nền văn hóa - văn nghệ truyền thống địa phương quan tâm, hỗ trợ nhiều hơn nữa để anh chị em trong CLB có điều kiện gắn bó với câu dân ca quê xứ thêm bền chặt.