Ngọt ngon món đọt non đầu xuân

Quảng Nam những ngày ra tết, trời mát lạnh. Sáng nay dậy sớm, tôi dạo một vòng thăm đám rau trong vườn nhà. Những bụi rau dền nõn nà, đám tần ô xanh ngắt dưới nắng mai. Đặc biệt, đọt đậu nhờ những cơn mưa xuân tưới tắm mà trổ ngọn mơn mởn ven vệ bờ rào. 

Đọt non là cách người quê tôi gọi phần trên cùng (ngọn thân) hay những cành rau còn non. Cứ mỗi lần thưởng thức các món từ đọt non tôi như tìm lại được hương đất, hương nắng quê nhà với bao kỷ niệm chẳng thể nào quên được.

Hồi còn nhỏ, tôi hay theo ba má ra vườn phụ hái các loại rau và xếp từng nắm sao cho “thẳng hàng, gọn lối” để má phân chia thành các bó đi bỏ chợ, xong việc lại tranh thủ đi ngắt những đọt non của dây bí, bầu, mồng tơi.

Ba tôi thích nhất đọt non của các loại đậu nên luôn để dành một khoảng đất nhỏ đủ để trồng. Làng tôi đất cát pha, nắng bỏng rát nhưng nhờ những cơn mưa xuân tưới tắm, cộng với chuyên cần bón phân, khéo chăm tỉa đầy kinh nghiệm của ba má, chỉ một tháng sau những mầm cây thi nhau đâm chồi nẩy lộc, chẳng mấy chốc tược đọt non.

Tôi thường đi ngắt đọt non vào sáng sớm, vì qua một đêm mưa ẩm, đọt non hấp thụ tinh khí đất trời, căng non, óng ả và mát rười rượi. Đây cũng là thời điểm đọt ngon nhất chứ không héo như lúc chiều tà. Phần đọt non giàu chất xơ, đồng, kẽm và vitamin nên tốt cho tim mạch, tuyến giáp, chống loãng xương, giảm huyết áp, chăm sóc da...

Các món ăn từ đọt non của những loại rau vườn nhà tuy dân dã nhưng chứa nhiều chất bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe lại chế biến thành nhiều món ngon. Đọt non mới hái giòn tươi, mang vào rửa sạch có thể hấp, luộc, xào tôm thịt đủ kiểu. Đọt mướp, rau muống… sau khi để ráo thêm chút dầu phụng, phi tỏi, chút nước mắm tỏa mùi thơm ngào ngạt.

Đọt non còn dùng để nấu canh rau tập tàng. Có nhiều nhặn chi, chỉ cần mớ đọt mồng tơi, tần ô góc hàng rào, vài đọt khoai lang, thêm vài con tôm đất tươi roi rói là đã đủ vị cho nồi canh rau xanh um, nước trong veo, ngọt mát. Thế nhưng có lẽ gần gũi, dậy vị nhất là đọt đậu non luộc vừa bổ lại ngon.

Đọt đậu hái vào được rửa sạch, để ráo. Nước sôi cho ít muối hạt vào nồi rồi đổ rau ngập trong nước và dùng đũa trở qua trở lại vài ba lượt để rau chín đều, sau đó vớt ra.

Những cọng non tơ bây giờ đã mềm mướt, xanh rờn ngon mắt vô cùng, lại pha thêm chén nước mắm, ai thích ăn đậm đà hơn có thể xóc tỏi. Chỉ cần nhanh tay đập dập, băm vài tép tỏi, thêm quả ớt tiêu nhỏ xíu rồi cho đọt non vừa mới luộc xong vào xào, gia vị vừa ăn, trước khi thưởng thức đã nghe bụng đói cồn cào.

Món đọt non quê nhà đạm bạc là thế, chén nước chấm cũng giản dị, vậy mà lại nuôi chị em tôi lớn khôn. Đĩa đọt non ngày xưa chúng tôi quây quần bên mâm cơm cùng ba má đã đi vào miền ký ức ngọt ngào.

Giờ mỗi người mỗi nơi, nếm không biết bao gia vị của cuộc đời “chua, cay, mặn, ngọt, bùi…”, nhưng cứ đến những ngày đầu xuân lại tìm về với vị đọt non tình thân mà vững vàng bước tiếp.