Nguy cơ bệnh tiền tăng huyết áp

Tiền tăng huyết áp là một vấn đề hay gặp có xu hướng tiến triển thành tăng huyết áp cùng các biến chứng thường gặp như bệnh lý nhồi máu não, xuất huyết não, thiếu máu não, gây ra hội chứng chuyển hóa.
Hiểu về tiền tăng huyết áp

Tiền tăng huyết áp là triệu chứng của Hội chứng chuyển hóa, nếu không kiểm soát sẽ dẫn đến 2 bệnh cảnh gây ảnh hưởng rất nặng nề là bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch vành và bệnh đái tháo đường týp 2. Người bị Hội chứng chuyển hóa có nguy cơ chết vì mạch vành cao gấp 3 - 4 lần so với người không bị. Người có 4 trong 5 tiêu chuẩn của Hội chứng chuyển hóa có nguy cơ diễn biến thành đái tháo đường týp 2 gấp 24 lần so với người không có.

Người cao tuổi được khuyến cáo kiểm tra sức khỏe, đo huyết áp thường xuyên. Ảnh: A.T

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh tiền tăng huyết áp trong cộng đồng như: hút thuốc lá, uống nhiều bia rượu, khẩu phần ăn không hợp lý, ít hoạt động thể lực, béo phì, căng thẳng trong cuộc sống, rối loạn lipid máu, tiểu đường, tuổi cao… GS-TS. Huỳnh Văn Minh (trường Đại học Y dược Huế) khẳng định: “Phần lớn những yếu tố nguy cơ này có thể kiểm soát được khi người dân có hiểu biết đúng và biết cách phòng tránh”. Theo ông, ở nước ta cho đến nay vẫn chưa có hệ thống quản lý và dự phòng đối với bệnh này, các hoạt động y tế hiện mới chỉ tập trung cho công tác điều trị tại các bệnh viện. Công tác tuyên truyền bệnh tại cộng đồng chưa sâu rộng, các hoạt động điều tra dịch tễ, đào tạo cán bộ cho phòng chống tại cơ sở còn rất hạn chế.

Trong khi đó, bệnh không có bất kỳ triệu chứng nào, thậm chí nếu bị cao huyết áp nặng có thể cũng không gây triệu chứng. Bất kỳ yếu tố làm gia tăng áp lực đối với các thành động mạch có thể dẫn đến tiền tăng huyết áp. Đôi khi một điều kiện cơ bản có thể dẫn đến tiền tăng huyết áp hoặc huyết áp cao, bao gồm:  xơ vữa động mạch; ngủ ngưng thở; bệnh thận; tuyến thượng thận bệnh; bệnh tuyến giáp. Một số thuốc tránh thai, trị cảm lạnh, thông mũi, giảm đau và một số loại thuốc theo toa cũng có thể gây huyết áp tạm thời gia tăng. Các loại thuốc bất hợp pháp, chẳng hạn như cocaine và chất kích thích, có thể có tác dụng tương tự. Thông thường, huyết áp cao phát triển dần dần trong nhiều năm mà không có một nguyên nhân nhận dạng cụ thể. Với những yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh thì tỷ lệ nam giới luôn cao hơn so với nữ giới. Các chuyên gia tim mạch cũng cảnh báo bệnh ảnh hưởng rất nặng đến tim mạch và thần kinh.

Đau thắt ngực cũng có thể xảy ra vì sự kết hợp của xơ vữa động mạch vành tiến triển và tăng đòi hỏi oxy của cơ tim do tăng khối lượng cơ tim. Khi khám thực thể thấy tim to và sờ thấy mỏm tim đập mạnh. “Những biến chứng về thần kinh sau một thời gian dài tăng huyết áp có thể chia thành nhóm biến chứng ở võng mạc và hệ thần kinh trung ương. Vì võng mạc là nơi duy nhất có thể khám trực tiếp được động mạch và các tiểu động mạch, cho nên soi đáy mắt nhiều lần giúp quan sát được diễn biến của biến chứng lên mạch của tăng huyết áp” - GS-TS. Huỳnh Văn Minh cho biết. Ngoài tim mạch và thần kinh, bệnh còn ảnh hưởng đến thận và phát triển thành cao huyết áp.

Thay đổi lối sống

Điều trị tiền tăng huyết áp chủ yếu thay đổi lối sống, giúp làm chậm hoặc ngăn ngừa sự tiến triển thành tăng huyết áp chứ thường không dùng thuốc trừ khi có nhiều yếu tố nguy cơ khác như suy tim, bệnh mạch vành, tai biến mạch máu não, đái tháo đường. Lối sống tĩnh tại, ít vận động thể lực được coi là một nguy cơ cao của bệnh. Việc vận động hằng ngày đều đặn từ 30 đến 45 phút mang lại lợi ích rõ rệt trong giảm nguy cơ bệnh tim mạch nói chung và bệnh nói riêng. Ths. bác sĩ Tô Mười (Bệnh viện Đại học Y dược Huế) cũng cho biết: “Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng căng thẳng thần kinh, stress làm tăng nhịp tim. Dưới tác dụng của các chất trung gian hóa học là Adrenalin, Noradrenalin làm động mạch bị co thắt dẫn đến tăng huyết áp. Vì vậy mỗi người cần rèn luyện cho mình tính tự lập, kiên nhẫn và luôn biết làm chủ bản thân trước mọi vấn đề xảy ra trong cuộc sống. Có như vậy có thể hạn chế tối đa mọi stress cũng chính là phòng bệnh”.

Thay đổi lối sống lành mạnh là một cam kết quan trọng để kiểm soát bệnh tiền tăng huyết áp. Theo đó, cần có một chế độ ăn phù hợp. Chọn hoa quả, rau, ngũ cốc và các loại thực phẩm thấp chất béo sữa. Ăn ít chất béo bão hòa và tổng số chất béo. Duy trì một trọng lượng khỏe mạnh. Hạn chế muối trong khẩu phần ăn, không quá 2.400mg natri mỗi ngày. Muối ăn, bột ngọt và soda đều chứa natri. Thường xuyên hoạt động thể chất có thể giúp giảm huyết áp và giữ cho cân nặng dưới sự kiểm soát. Phấn đấu ít nhất 30 phút hoạt động thể chất mỗi ngày. Nếu chọn uống rượu, mức cho phép 1 ly/ngày cho phụ nữ, 2 ly/ngày đối với nam giới.

 TÂM AN