Nguồn lợi thủy sản ở lòng hồ Phú Ninh vốn rất phong phú, đa dạng nhưng bị suy giảm nghiêm trọng trong thời gian qua. Vì vậy bên cạnh việc thả cá, tái tạo nguồn lợi cần sự vào cuộc đồng bộ của các ngành, địa phương, người dân.
Nhiều mối lo
Hồ Phú Ninh có nhiều loài thủy sản như cá mè, trắm cỏ, cá hô, cá trôi... Khu vực lòng hồ rất rộng lớn, bao quanh là các xã Tam Xuân 1, Tam Xuân 2, Tam Thạnh, Tam Sơn (Núi Thành), Tam Thái, Tam Đại, Tam Lãnh, Tam Dân (Phú Ninh) nên rất khó quản lý tình trạng đánh bắt thủy sản trái phép của người dân.
Theo quan sát, có nhiều rớ được người dân đặt, khai thác thủy sản trái phép. Tầm hoạt động của rớ rất lớn, nguy hiểm nhất là mắt lưới rất nhỏ nên các loài thủy sản bị tận diệt. Không những thế, người dân dùng nhiều ghe, thuyền để thả lưới, đánh bắt cá.
Ông Lâm Ngọc Trọng - Trạm trưởng Trạm sản xuất giống thủy sản (Công ty CP Giống thủy sản Quảng Nam) cho biết, trước nạn khai thác thủy sản của người dân, nhiều loài cá quý hiếm, trong đó có loài có mặt trong sách đỏ như cá hô, cá nàng hai, cá leo đã không còn.
Hiện dự án nạo vét khơi thông dòng chảy sông Mùi tại thác Mui (xã Tam Sơn) thuộc lòng hồ Phú Ninh do Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Quảng Nam làm chủ đầu tư đang được Công ty TNHH Đầu tư xây dựng Hải Tiến Thành thực hiện nạo vét, thu hồi khoáng sản. Quan sát cho thấy sà lan lớn và nhiều máy hút thực hiện nạo vét, hút cát ở lòng hồ khiến nguồn nước rất đục. Việc nạo vét, hút cát còn tác động lớn đến môi trường nước trong lòng hồ.
Ông Trần Quốc Nam - Giám đốc Công ty CP Giống thủy sản Quảng Nam lo ngại, môi trường nước trong khu vực nạo vét, hút cát sẽ bị xáo trộn, ảnh hưởng xấu đến sinh trưởng, phát triển của các loài thủy sản đang sinh sống trong lòng hồ.
“Việc nạo vét, hút cát và mở tuyến đường thủy trong lòng hồ Phú Ninh để di chuyển, tập kết cát cần được các cơ quan chức năng quản lý, giám sát chặt chẽ nhằm hạn chế ảnh hưởng đến mức thấp nhất đối với môi trường, đa dạng sinh học, nguồn lợi ở lòng hồ Phú Ninh” - ông Nam nói.
Ông Đào Văn Thiên - Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Quảng Nam cho biết, tổng diện tích nạo vét, hút cát ở lòng hồ Phú Ninh là 10,25ha, tiến độ thực hiện của dự án là 36 tháng, kể từ ngày 3.7.2020. Tuy nhiên do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 nên thời gian thực hiện dự án có thể kéo dài thêm. Đến nay, đã khai thác được 32.000/191.000m3 cát.
Dự án được triển khai nhằm hạn chế suy giảm dòng chảy ở hồ Phú Ninh trong mùa cạn, tăng dung tích của hồ. Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Quảng Nam sẽ phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan để giám sát, hạn chế tác động của việc nạo vét, hút cát đến môi trường sinh thái, đa dạng sinh học ở lòng hồ.
Tái tạo nguồn lợi
Trước sự suy giảm nguồn lợi nghiêm trọng ở lòng hồ Phú Ninh, ngày 22.6, Công ty CP Giống thủy sản Quảng Nam đã thả 1 triệu con giống cá mè xuống lòng hồ để tái tạo nguồn lợi. Trước đó, ngày 20.4, công ty đã thả 18 nghìn con giống cá trôi và 20 nghìn con giống cá tra xuống lòng hồ Phú Ninh. Dự kiến, trong tháng 7, Công ty CP Giống thủy sản Quảng Nam sẽ thả hơn 1 triệu con giống thủy sản xuống lòng hồ Phú Ninh.
Ông Trần Quốc Nam cho biết: “Chúng tôi thả các loài thủy sản để tái tạo, bảo vệ, phát triển nguồn lợi ở hồ Phú Ninh. Đây là hoạt động thường xuyên, vừa góp phần đa dạng sinh học, cân bằng sinh thái vừa bảo vệ môi trường”.
Nhiều năm qua, Công ty CP Giống thủy sản Quảng Nam (trước đây là Trung tâm Giống thủy sản Quảng Nam) đã thả số lượng lớn các loài thủy sản như tôm càng xanh, ba ba gai, cá rô đầu vuông, ếch Thái Lan, cá tra, rô phi dòng Gift, cá bạc Lào, lăng vàng, bống tượng, chim trắng... xuống lòng hồ Phú Ninh.
Ông Bùi Quang Minh - nguyên Giám đốc Trung tâm Giống thủy sản Quảng Nam cho rằng, UBND tỉnh cần xây dựng Khu bảo tồn thủy sinh nước ngọt ở hồ Phú Ninh để bảo tồn tốt hơn các loài thủy sản quý hiếm, đa dạng sinh học. Trước mắt, các cơ quan của tỉnh như Sở TN-MT, Sở NN&PTNT, chính quyền 2 huyện Núi Thành, Phú Ninh cần vào cuộc đồng bộ hơn để tuyên truyền, vận động người dân chung tay bảo vệ, giữ gìn đa dạng các loài thủy sinh ở lòng hồ, không đánh bắt thủy sản vô tội vạ trong lòng hồ.
Còn ông Lâm Ngọc Trọng - Trạm trưởng Trạm sản xuất giống thủy sản thì nói: “Rất mong lực lượng công an các xã ở quanh hồ Phú Ninh cùng vào cuộc với chúng tôi, tuần tra, xử lý nghiêm nạn đánh bắt thủy sản trái phép để bảo vệ nguồn lợi rất quý ở lòng hồ Phú Ninh”.